Mundarija kirish 3 bob. So‘zning funksiyasi

Ammam kelsagina ovqat pishira olishimiz mumkinligi uchun.

Pochchamchi? (“별이 된 도깨비 누나”, 김정환 33 bet)

So‘zlarning emotsionalligini ifodalovchi urg‘uni emfatik urg‘u deb ataymiz. Ushbu urg‘u so‘zning emotsional tomonini kuchaytiradi va so‘zlovchining his-hayajonini ko‘rsatadi. Boshqacha aytganda, mantiqiy urg‘u bilan emfatik urg‘uni quyidagicha farqlash mumkin:

• 
  mantiqiy urg‘u aytilgan fikrga nisbatan tinglovchining e’tiborini tortadi;
  
• 
  emfatik urg‘u so‘zni emotsionallik bilan boyitadi.
  

Mantuqiy urg‘u so‘zlovchining niyatini bildirsa, emfatik urg‘u his-tuyg‘u ifodalaydi. Masalan, ajoyib asar birikmasi his-hayajon bilan aytilganda, ajoyib so‘zidagi o unlisi cho‘ziladi i unlisi emfatik urg‘u oladi. Emfatik urg‘u quvonch, nafrat, rohatlanish kabi qator ma’nolarni ifodalashga xizmat qiladi. Masalan, Jin ursin vulgar birikmasida emfatik urg‘u J undoshiga tushayotganligini kuzatamiz. Ammo shuni aytish kerakki, mantiqiy urg‘u yuqorida berilgan so‘z birikmalaridagi tobe so‘zga ham, hokim so‘zga ham tushishi mumkin. Bu esa, o‘z navbatida, so‘zlovchining qaysi so‘zni alohida ta’kidlab aytishiga bog‘liq bo‘ladi va natijada rema ifodalanadi.

Rema o‘zbek tilida ham, koreys tilida ham alohida ohang bilan aytiladi. Remaning ifodalanishida ohangning pasayishini kuzatamiz. Masalan, ohang yordamida ifodalangan so‘roq gaplarda so‘roq ma’nosini olgan gapning tarkibiy qismning ohangi ko‘tariladi. So‘roq ma’nosida kelmagan qismning ohangi pasayadi. Masalan:

R