Mundarija I kirish II asosiy qism

Rossiyada kliring tizimi haqida.

                          Kliring  -  qimmatli  qog'ozlar  va  hosilaviy  vositalar  bozorida  o'zaro

hisob-kitoblar  tizimi.  Qoida  tariqasida,  u  birjaning  hisob-kitob  palatasi  yoki

savdo  maydonchasida  tashkil  etilgan  ixtisoslashtirilgan  kliring  tashkiloti

tomonidan  amalga  oshiriladi.  Aksiya  sertifikatlarining  jismoniy  harakatining

oldini  olish  uchun  aksiya  sertifikatlari  DTC  kabi  markazlashtirilgan

depozitariyda saqlansa, bu jarayon ancha tezlashadi va soddalashtiriladi.

 

            Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki, uning ishonchliligiga qaramay,

AQShda moliyaviy kafolatlar tizimi doimiy ravishda takomillashtirilmoqda.

Bundan tashqari, kimdir beshta aktsiyani sotib olishi uchun, kimdir bu qimmatli

qog'ozlarni  unga  sotishi  kerak.  Va  bu  boshqa  tomon  bir  xil  beshta  aktsiyani

hisob-kitob palatasiga yetkazib beradigan bo'ladi. Natijada, kliring markazi hech

qanday  tavakkalchilikni  o'z  zimmasiga  olmaydi,  uning  aktsiyalar  bo'yicha  sof

pozitsiyasi nolga teng: u nima oladi, nima qaytaradi. Ochiq pozitsiyalarni kliring

markazi egallab olish jarayoni innovatsiya deb ataladi. Bundan tashqari, kimdir

beshta aktsiyani sotib olishi uchun, kimdir bu qimmatli qog'ozlarni unga sotishi

kerak.  Va  bu  boshqa  tomon  bir  xil  beshta  aktsiyani  hisob-kitob  palatasiga

etkazib  beradigan  bo'ladi.  Natijada,  kliring  markazi  hech  qanday

tavakkalchilikni  o'z  zimmasiga  olmaydi,  uning  aktsiyalar  bo'yicha  sof

pozitsiyasi nolga teng: u nima oladi, nima qaytaradi. Ochiq pozitsiyalarni kliring

markazi egallab olish jarayoni innovatsiya deb ataladi. Dunyodagi eng mashhur

kliring markazlaridan biri bu LCH.Clearnet bo'lib, u nafaqat birjalar, balki 348

trillion  dollar  aylanmasi  bilan  qarz  derivativlarining  banklararo  bozorining

qariyb yarmiga xizmat qiladi.

Rossiyada har bir savdo maydonchasi hozirda o'z kliring tizimiga ega. Shunday

qilib,  Moskva  banklararo  valyuta  birjasida  kliring  Milliy  hisob-kitob

depozitariysi  bilan  birgalikda  MICX  hisob-kitob  markazi  tomonidan,  Rossiya

savdo  tizimi  fond  birjasida  esa  NKO  RTS  hisob-kitob  palatasi  tomonidan

amalga oshiriladi.