Mundarija: I. KİRİSH: I. Bob: leksima va so’Z. Tilshunoslik naziriyasi

5-§. Harakat nomi shaklining lug‘aviy-sintaktik shakllik tabiati

Fe’l leksemalar nutqiy aloqada rasmiylashar ekan, yuqorida aytilganidek, tur kategoriyasi shakllaridan birini qabul qilishi shart. Fe’lni nutqqa olib kiruvchi shakllar orasida harakat nomlari alohida o‘rin tutadi. Ko‘rib o‘tilgan sifatdosh va ravishdosh shakllari kommunkatsiya jarayonida fe’lni fe’likdan “uzoqlashtirib”, unga tobe uzvlik maqomini bergan holda o‘zidan keyingi so‘zga bog‘lash vazifasini yuklasa, harakat nomi shakllari esa fe’llikni kuchsizlantirish uchungina xizmat qiladi. Ammo shuni aytib o‘tish kerakki, bu shakl vositasida nutqda reallashgan fe’l o‘z fe’llik belgilarini sifatdosh va ravishdoshga qaraganda ko‘proq xiralashtiradi, ya’ni harakat/holat belgisi kuchsizlanib, predmetlashish - gapda otga xos belgilar bilan sintagmatik munosabat hosil qilish kuzatiladi. harakat nomi shaklariga nisbatan qat’iy ”predmetlashish” terminini qo‘llamaymiz, albatta. Chunki, mazkur so‘zshakllar fe’llik belgilarini(nisbat - o‘qitish, izlanish, qisman bo‘lishsizlik - istamaslik, chekmaslik) ham o‘zida saqlab qoladi.