Mundarij a kirish

M U N D A R I J A

KIRISH……………………..………………………………………………….....
I BOB. SO‘Z YASALISHI HAQIDAGI NAZARIY QARASHLAR
O‘zbek tilida so‘z yasalishiga doir qarashlar tavsifi
O‘zbek tilida so‘z yasalishi usullari va so‘z yasalish strukturasi
II BOB. SO‘Z TURKUMLARIDA SO‘Z YASALISHI
Ot va sifat yasalishi
Fe’l va ravish yasalishi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi 187-sonli qarori bilan tasdiqlangan umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining Davlat ta’lim standartida umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida ona tili fanini o‘qitishning asosiy maqsadi— o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda to‘g‘ri va ravon bayon qiladigan, kitobxonlik madaniyati shakllangan, mustaqil va ijodiy fikrlay oladigan, o‘zgalar fikrini anglaydigan — muloqot va nutq madaniyati rivojlangan shaxsni kamol toptirishdan iborat ekanligi belgilab qo‘yilgan.¹ Hamda ushbu maqsadni amalga oshirish uchun qator vazifalarning bajarilishi shart qilib qo‘yilgan.
Davlat ta’lim standartida belgilab qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirish uchun bugungi kun o‘qituvchisi yangiliklardan xabardor bo‘lishi, o‘z ustida tinmay ishlashi, innovatsion texnologiyalardan dars jarayonida unumli foydalanishi talab etiladi. Yosh avlodni barkamol qilib tarbiyalash uchun bizda yetarlicha asos bor.
Buni respublikamiz Prezidenti Sh.Mirziyoev 2016-yil 14- dekabr kuni bo‘lib o‘tgan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqida: “... bizning eng katta boyligimiz – bu xalqimizning ulkan intellektual va ma’naviy salohiyatidir”² - deb ta’kidladi.Tasdiqlangan standartda umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida ona tili fanini o‘qitishning asosiy vazifasi sifatida o‘quvchi shaxsini fikrlashga, o‘zgalar fikrini anglashga, o‘z fikrini og‘zaki hamda yozma shaklda savodli bayon qila olishga qaratilgan nutqiy kompetentsiyani rivojlantirish, o‘quvchilarda grammatikaga oid o‘zlashtiriladigan bilimlarni (fonetika, leksikologiya, so‘zning tarkibi, so‘z yasalishi, morfologiya, sintaksis, yozuv va imlo, tinish belgilari, nutq uslublari, stilistikaga oid tushunchalarni) rivojlantirish;ona tilining keng imkoniyatlaridan unumli foydalangan holda to‘g‘ri va ravon bayon eta olishni rivojlantirishga qaratilgan lingvistik kompetentsiyalarni shakllantirishdan iboratligi belgilab qo‘yilgan.
Hozirgi o‘zbek adabiy tili taraqqiyotini o‘rganishda, leksik qatlamdagi yangilanish jarayonlari, tilning lug‘at boyligining ortib borishida so‘z yasalishi hodisasini o‘rni beqiyosligini o‘quvchilarga o‘rgatish muhim ahamiyatga ega. Bugungi kunda mustaqil taraqqiyot yo‘lidan borayotgan mamlakatimizning uzluksiz ta’lim tizimini isloh, qilish va takomillashtirish, yangi sifat bosqichiga ko‘tarish, unga ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy qilish hamda ta’lim samaradorligini oshirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi.
So‘z yasalishi mavzusini o‘qitishda turli usullar va vositalardan, grafik organayzerlardan foydalanish ona tili ta’limining sifatini oshirishda muhim ahamiyatga egaligi mvzuning dolzarbligini belgilaydi.