Muhandislik -geologik tadqiqotlar

Gilli  slanetslar  -  gillardan  tashkil  topgan  tipik  slanesli  metamorfik  tog’ 
jinsi bo’lib, rangi  qora yoki kulrang qoramtir. Gilli slaneslar suvda  ivimaydi, suv 
bilan aralashib ketmaydi, nurashga  qarshi yaxshi bardosh beradi, osongina yupqa 
varaqachalarga (3...10mm) ajralib, tomga yopiladigan  material sifatida ishlatiladi. 
Marmarlar  -  ohaktoshlardan  hosil  bo’lib,    kal’tsit  minerallarining  puxta 
birikishidan,  ba’zan  dolomit,  marganetsli,  temirli  va  uglerod  birikmalar    bilan 
aralashib, ularga turlicha rang beradi. Aralashmalar bir tekisda tarqalmaganligidan 
marmarlar rang - barang jilolarda tovlanib ajoyib  ko’rinish beradi. Marmarlarning 
zichligi  ancha  yuqori  -    2900  kg/m
3
  gacha,  suv  shimuvchanligi  0,7%  gacha, 
siqilishga  bo’lgan  mustahkamligi  -  300  MPa  gacha,  qattiqligi  -  3ga  teng. 
Marmarlarga  ishlov  berish    oson,  ularni  yupqa  plitalarga  qirqib  ajratish  mumkin. 

---

57 
 
Marmarlardan binolarning ichki qismidagi  devorlarga qoplama material, zinapoya 
sahnlarida,  ustunlarda, qoplama material sifatida ishlatiladi. Marmarning siniqlari 
esa  suvoqchilikda  pardozbop    qurilish  materiali  sifatida  ishlatiladi.  Binolarning  
tashqi  qismlarida  ko’pchilik  turdagi  ohaktoshlarni    ishlatish  yaramaydi,  chunki 
tashqi ob - havo ta’siridan  (suv, oltingugurt gazi, issiq- sovuk) marmar  yuzasining 
jilosi  buziladi,  ko’zga  tashlanib  turadigan  darajada  yemiriladi  (rangi  o’zgaradi,  
g’ovak, g’adir- budir bo’lib qoladi).