Muhandislik -geologik tadqiqotlar

        G’ovaklik    deb  –  jins  tarkibidagi  zarrachalar  va  struktura  bo’laklari  
orasidagi bo’shliqlar yig’indisiga aytiladi.  
Nazariy jihatdan g’ovaklik, jinsni hajmini, g’ovaklar hajmi bilan to’ldirilish 
darajasiga aytiladi. 
n = q
V
V
n

100%                   (19.4)  
bu yerda: n- gruntning g’ovakligi, %;   Vn – g’ovaklar  hajmi, sm
3
;   V – 
tabiiy  hajm, sm
3
; 
 Hisob  va tajriba yo’li bilan g’ovaklikni quyidagicha aniqlash  mumkin. 

---

150 
 


%
100






ск
n
             (19.5) 
Bunda  

 - gruntning zichligi; 

ск
- grunt skeletining hajmiy massasi. 
 
  Ko’pincha gruntlarning g’ovakligini g’ovaklik koeffitsienti yoki keltirilgan  
g’ovaklik bilan xarakterlanib, uni quyidagicha  ifodalash mumkin: 

)
(
)
(
Vc
Vп

        (19.6) 
 
G’ovaklik koeffitsientini, zichlik orqali ham ifodalash mumkin. 

=
)
1
(
n
n

 yoki   

= 
ск
ск




  100%      (19.7) 
G’ovaklik  sementlashmagan  jinslar  uchun  xarakterlidir.  G’ovaklik  tog’   
jinslarining fizik xossalari va suvga nisbatan bo’lgan xossalariga  ta’sir etadi.  
G’ovaklar  o’lchami,  ularning  yig’indisining  umumiy  miqdori,    chaqilgan 
zarrachalar, donachalar shakliga, ularning o’zaro joylashuvi, bir  jinsli darajasi va 
gruntning zichlanganlik darajasiga bog’liq. 
Gruntlar tarkibida sementlovchi moddalarni ko’payishi hisobiga  g’ovaklik 
kamayadi. Gillar va gilli jinslar yuqori g’ovaklikka ega bo’ladi. (50-60%).