Muhammadyoqub ostonaqulov budjet hisobi

(G'aznachilikka
o'tish sharoitida: 
292-«Budjet mablag'lari oluvchilarning
xodimlarini ijtimoiy to'lovlari budjetdan tashqari pensiya fo n d i
m ablag'lari hisobidan qoplanadigan nafaqa va pensiyalarni
to 'lash uchun kelib tushgan mablag ‘lar» subschyoti) yoki
D eb et 100 - «T ashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit 
h iso b v arag 'i» su b sch y o ti 
(G'aznachilikka o'tish sharoitida:
292-«Budjet m ablag'lari oluvchilarning xodimlarini ijtimoiy
to ‘lovlari budjetdan tashqari pensiya fondi mablag lari hisobidan
qoplanadigan nafaqa va pensiyalarni to'lash uchun kelib tushgan
mablag 'lar» subschyoti;
K red it 198/3 - «Ijtim oiy toM ovlar b o ‘yicha pensiya fondi bilan hisob-kitoblar» 
subschyoti.
B u d jet tashkilotining bank m uassasasidagi talab qilib olgunga qadar 
depozit h isobvarag‘idan ijtim oiy to ‘lovlam i (nafaqalam i) to ‘lash uchun 
budjet tashkilotining kassasiga naqd pul olinganda budjet tashkilotining 
b u x g altcriy a xizm atida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 120 - «K assa» subschyoti;
K red it 0 9 0 - «R espublika budjeti b o 'y ic h a tashkilot xarajatlari uchun talab qilib 
olgunga qadar d e p o z it hisobvarag‘i» subschyoti 
(G 'aznachilikka
o'tish sharoitida: l47-«Budjet mablag'lari b o y ie h a budjet
m ablag'lari oluvchilar oldidagi majburiyatlar» subschyoti)
yoki 
K red it 100 - «T ashkilot xarajatlari uchun talab qilib olgunga q adar depozit 
h iso b v arag 'i» su b sch y o ti 
(G'aznachilikka o'tish sharoitida:
147-«Budjet m ablag'lari bo'yicha budjet m ablag'lari oluvchilar
oldidagi majburiyatlar» subschyoti.
B ud jet tashkilotining kassasidan xodimlarga ijtim oiy to ‘lovlar 
(nafaqalar) berilganda budjet tashkilotining buxgalteriya xizm atida 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

D ebet 188 - «Ijtim oiy toMovlar b o ‘y ic h a hisob-kitoblar» subschyoti;
K redit 120 - «K assa» subschyoti.
D e p o n en tla r b ila n h is o b -k ito b la r hisobi
Ishchi va xizm atchilam ing bclgilangan m uddatlarda olin m ag an 
m ehnat haqi va nafaqalar sum m alarining hisobi uchun 177-«D cp on cntlar 
bilan hisob-kitoblar» subschyoti qoMlaniladi. Bu passiv subschyotdir. 
M uddatida olinm agan mehnat haqi, turli toMovlar va nafaqalar su m m alari 
177-«Deponentlar 
bilan hisob-kitoblar» 
subschyotining 
kreditiga 
yoziladi, bu subschyotning debetiga csa ishchi va xizm atch ilarga 
berilgan dcponentlangan m ehnat haqi v a nafaqalar sum m alari y oziladi. 
Ishchi va xizm atchilar deponcntlangan m ehnat haqining analitik hisobi 
dcponcntlangan m ehnat haqi va stip endiyalam ing analitik hisob -k ito bi 
(441-shakl)da yuritiladi.
Ishchi va xizm atchilar tom onidan m uddatida olinm agan m eh n at 
haqi va boshqa summalar dcponcntlanganida quyidagi b u x g altcriy a 
provodkasi tuziladi:
D ebet 180 - «Ishchi va xizm atchilar b ilan hisob-kitoblar» subschyoti;
K redit 177 - «D cponcntlar bilan h iso b -k ito b lar» subschyoti.
M uddatida 
olinmagan 
nafaqalar 
sum m asi 
deponen tlan gan id a 
quyidagi buxgaltcriya provodkasi tuziladi:
D ebet 188 - «Ijtim oiy to ‘lovlar b o ‘y ic h a hisob-kitoblar» subschyoti;
K redit 177 - «D eponcntlar bilan h iso b -k ito b lar» subschyoti.
D eponcntlangan summalar toM anganida quyidagi b u x g altcriy a 
provodkasi tuziladi:
D ebet 177 - «D eponentlar bilan h iso b -k ito b lar» subschyoti;
K redit 120 - «K assa» subschyoti.
Ish ch i va x izm atch ilar b ila n h iso b -k ito b la r h iso bi
Ishchi va xizm atchilar bilan m eh n at haqi bo‘yicha h iso b -k ito b lar 
hisobi uchun 
180-«Ishchi va x izm atchilar bilan h iso b-kitob lar» 
subschyoti xizm at qiladi. Bu p assiv subschyotdir. 180-«Ishchi va 
xizm atchilar bilan hisob-kitoblar» subschyotining kreditida ishch i va 
xizm atchilarga hisoblangan m ehnat haqi sum m alari, navbatdagi m eh n at
247
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va o ‘quv ta ’tillari haqi sum m alari, moddiy yordam sum m alari, m ukofot 
sum m alari qayd qilinadi, bu subschyotning debetida esa ishchi va 
xizm atchilarga berilgan m eh n at haqi summalari, navbatdagi m ehnat va 
o ‘quv ta ’tillari haqi sum m alari, moddiy yordam sum m alari, mukofot 
sum m alari va ulardan u shlanm alar va deponentlangan m ehnat haqi 
sum m alari qayd qilinadi.
M eh n atg a h a q to ‘lash n in g yagona ta r if setkasi
M ehnatga haq toMash 
razradlari
T arif
koeffitsientlari
Mehnatga haq 
to'lash razradlari
Tarif
koeffitsientlari
0
1,000
12
5,870
1
2,377
13
6,242
2
2,616
14
6,617
3
2,878
15
7,000
4
3,165
16
7,388
5
3,467
17
7,781
6
3,783
18
8,180
7
4,112
19
8,585
8
4,454
20
8,995
9
4,797
21
9,411
10
5,147
22
9,830
11
5,503
0 ‘rta c h a o ylik ish h a q in i hisoblab c h iq a rish ta rtib i
T a ’tillar vaqtiga haq to ‘lash, ishdan bo‘shatish nafaqasini, ishsizlik 
nafaqasini to ‘lash uchun o ‘rtacha oylik ish haqi hisoblab chiqarish 
kunidagi tarifikatsiya b o ‘y icha belgilangan ish haqi yoki lavozim 
m aoshidan kelib chiqqan hold a ularni:
a) 
m uayy an tashkilotda b ir y il yoki undan k o‘p ishlayotgan xodim larga 
hisoblash davrida tarifikatsiya b o ‘yicha yoki lavozim m aoshidan oshgan, 
y a ’ni, ijtim oiy suglurta b o ‘y ich a to ‘lovhisoblangan ishbay asosida ishlab 
topilgan q o ‘shim cha ish haqi, mukofotlar, qo ‘shim cha toMovlar, ish 
haqiga q o ‘shim cha haqlar v a boshqa to‘lovlar sum m asini, o ‘n ikkidan 
birga oshirgan holda hiso b lab chiqiladi;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b) 
muayyan tashkilotda b ir yildan kam (b irinchi yil) ishlayotgan 
xodim larga hisoblash davrida tarifikatsiya b o ‘y ich a yoki lavozim 
m aoshidan oshgan, y a ’ni, ijtim oiy sug‘urta b o ‘y ich a to ‘lov hisoblangan 
ishbay asosida ishlab topilgan qo‘shim cha ish h aqi, mukofotlar, 
q o ‘shim cha to‘lovlar, ish haqiga qo‘shimcha h aq lar v a boshqa to ‘lovlar 
sum m asini, olti to ‘la oy ishlaganga oltidan birga, yctti to ‘la oy ishlaganga 
yettidan birga va hokazo oshirgan holda hisoblab ehiqiladi;
d) o ‘rta m axsus va hunar-texnika o ‘quv yurtlari o ‘qituvchiIari uchun 
hisoblash davrida tarifikatsiya b o ‘yicha yoki lavo zim m aoshidan oshgan, 
y a ’ni, ijtimoiy sug‘urta bo‘yicha to ‘lov h isoblan gan ishbay asosida 
ishlab topilgan q o ‘shim cha ish haqi, m ukofotlar, q o ‘shim cha to‘lovlar, 
ish haqiga qo‘shim cha haqlar va boshqa to ‘lo v lar sum m asini, o ‘ndan 
birga oshirgan holda hisoblab ehiqiladi.
Yil oxirida ortiqeha bajarilgan soatlar uchun o ‘rta m axsus va hunar- 
tcxnika o ‘quv yurtlari o ‘qituvchilariga q o ‘shim cha h aq ushbu soatlar 
bajarilayotgan vaqtda am alda b o ‘lgan stavkalar b o ‘y ich a to ‘lanadi.
Xodim lam ing 
salom atligiga 
m ehnatda 
m ay ib
b o ‘lishi, 
kasb 
kasalligiga chalinishi yoki m ehnat vazifalarini bajarish bilan bog‘liq holda 
so g ‘ligining boshqacha tarzda shikastlanishi ish beruvchi tomonidan 
qoplanishi uchun sum m alar hisob-kitobi 0 ‘zbek isto n Rcspublikasi 
V azirlar M ahkam asining qarori bilan tasdiqlangan qoidalarga muvofiq 
am alga oshiriladi.
M ehnatga yaroqsizlik, hom iladorlik va tu g ‘ish varaqalari b o ‘yicha 
to llovlar (nafaqalar hisoblash) hisob-kitobi D avlat ijtim oiy sug‘urtasi 
b o ‘yicha nafaqalar tayinlash va to la s h tartibi to ‘g ‘risidagi nizomga 
muvofiq amalga oshiriladi.
Boshqa barcha hollarda (ta ’tillar vaqtiga h aq to'lash, ishdan 
b o ‘shatish nafaqasini, 
ishsizlik nafaqasini 
to ‘lash; 
xodim lam ing 
salom atligiga m ehnatda m ayib b o ‘lishi, kasb k asallig ig a chalinishi yoki 
m ehnat vazifalarini bajarish bilan bo g ‘liq holda so g ‘ligining boshqacha 
tarzda shikastlanishi ish beruvchi tom onidan qoplanishi uchun summalar; 
m ehnatga yaroqsizlik, hom iladorlik va tu g ‘ish varaqalari b o‘yicha 
to lo v la rd an (nafaqalar hisoblash) tashqari), y a ’ni, xo dim lam ing davlat 
yoki jam oat vazifalarini bajarishlari, shuningdek, u lam in g jam iyat
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

m anfaatlariga d o ir harakatlam i am alga oshirishlari bilan bog‘liq kafolatli 
toMovlami b erish uchun o ‘rtacha oylik ish haqi keyingi ikki kalcndar 
oyidagi o ‘rtac h a oylik ish haqidan kelib chiqib belgilanadi.
X odim m eh n at ta ’tilida b o ‘lganda, davlat yoki jam oat vazifalarini 
bajarish, ikki o y gacha b o ‘lgan m uddatda ish qidirish (m ehnat b o ‘yicha 
mahalliy o rgan tom onidan berilgan m a ’lum otnom aga m uvofiq uch 
oy), shuningdek, kasallik davrida ta rif stavkalari, lavozim m aoshlari 
miqdorlari oshg an hollarda m chnatga haq to ‘lashning yangi shartlaridagi 
tashkilotlarning ishlagan kunlariga to ‘g ‘ri kelgan ish kunlarining 
am aldagi soni u chun to ‘lovlar qayta hisoblanadi.
T a’til uchun beriladigan summa quyidagi tartibda hisoblanadi: yuqorida 
ko‘rsatilgan tartibda aniqlangan o ‘rtacha oylik mehnat haqi summasi yildagi 
o ‘rtacha bir oyga to ‘g ‘ri keladigan ish kunlari soniga, ya’ni 25,4 ga bolinadi. 
Topilgan bir kunlik o ‘rtacha mehnat haqi summasi berilgan ta’til kunlariga 
to‘g ‘ri keladigan ish kunlari soniga ko ‘paytiriladi. Muayyan tashkilotda 11 
oydan kam bo'lm agan muddat ishlagan xodimga foydalanilmagan ta’til 
kunlari uchun kompensatsiya ham yuqorida ko‘rsatilgan tartibda to‘lanadi. 
Xodim 11 oydan kam bo‘lgan muddat ishlaganda foydalanilmagan ta ’til 
kunlari uchun kompensatsiya ishlagan vaqtiga mutanosib ravishda kunlar 
soniga to ‘lanadi.
X o d i m l a r n i n g d a v la t yoki j a m o a t vazifalarini b a ja rish la ri, 
s h u n i n g d e k , u la r n i n g j a m i y a t m a n f a a t l a r i g a doir h a r a k a t l a m i
a m alg a o s h i r i s h l a r i bilan bo g ‘liq kafolatli t o ‘lovlarni b erish t a rtib i
X o dim lar tom onidan davlat yoki jam iyat m anfaalariga doir bajari- 
ladigan vazifalar:
- saylov huquqini am alga oshirish;
- dep u tatlik vazifalarini bajarish;
- tibb iy-m chnat ckspcrtiza kom issiyasi ishida ishtirok etish;
- harbiy burchni bajarish;
- su rish tiruv organlariga, tergovchi, prokuror huzuriga, sudga guvoh, 
jav b rla n u v ch i, ckspert, m utaxassis, tarjim on, xolislar tariqasida 
(chaqiriq b o ‘yicha) borish;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- xalq m aslahatchilari,jam oat ayblovchilari v a ja m o a t him oyachilari, 
jam oat birlashm alari va m ehnat jam oalari vakillari sifatida sud 
m ajlislarida, shuningdek, qonun bilan nazard a tutilgan boshqa 
hollarda ishtirok etish hisoblanadi.
X odim lar tom onidan davlat m anfaatlari y o ‘lida qilinadigan hara- 
katlar:
- avariyalar, tabiiy ofatlarlam ing oqibatlarini tugatish;
- inson hayotini saqlash;
- quyish uchun qon topshirish va boshqa h o llar hisoblanadi.
Davlat yoki jam o at vazifalarini bajarish vaq tid a (qonun bilan
belgilangan yoki tegishli organning chaqiriq q o g ‘o zida, xabam om asida 
k o ‘rsatilgan vaqtda) ish beruvchi xodim ning ish jo y i (lavozimi)ni 
saqlagan holda uni ishdan ozod qilishi shart.
Xodim ning davlat yoki jam o at vazifalarini bajarishi, shuningdek, 
uning jam iyat m anfaatlariga doir qilayotgan h arakatlari vaqtida ushbu 
vazifalam i bajarish uchun qonun bilan belg ilan g an vaqtdagi yoki 
tegishli organ tom onidan bcrilgan m a’lum otnom ada k o ‘rsatib o ‘tilgan 
muddatdagi limitga muvofiq o ‘rtacha ish haqi saq lab qolinadi.
Xodim lam ing davlat yoki jam oat vazifalarini bajarish, shuningdek, 
jam iy at m anfaatlariga doir harakatlar qilishlari v aqtidag i ulam ing o ‘rtacha 
ish haqini saqlab qolish bilan bo g ‘liq xarajatlar bu djet tashkilotlarida 
budjetdan m oliyalashtiriladigan m ablag‘ hisobidan qoplanadi.
X odim lam ing davlat yoki jam oat vazifalarini bajarishlari bilan 
bogMiq kafolatli to ‘lovlar tashkilotlam ing ish haqi fondi hisobidan 
am alga oshiriladi.
Mehnat haqidan faqat tegishli nizom larda k o ‘zd a tutilgan ushlan- 
m alargina ushlanishi mumkin.
M ehnat haqidan (darom ad solig‘i, pensiya fo n d ig a m ajburiy sug'urta 
va kasaba uyushm asini to ‘lovidan tashqari) q uy id agilam i ushlanishiga 
y o ‘l qo ‘yiladi:
1) mulkni (m axsus kiyim, asboblar va h o kazolar) y o ‘qotgani yoki 
o ‘zlashtirgani uchun;
2) xizmat binolarining um um iy va y o n g ‘inga qarshi saqlash 
qoidalarini va xizm at hujjatlarini saqlash qoidalarin i buzgani uchun 
jarim a, hamda m a ’m uriy tartibda (pasport rejim ini, ja m o a t tartibini va 
hokazolam i buzgani uchun) solingan jarim alar;
251
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3) oilani saqlashga (alimentlar);
4) tash k ilo tlam in g m ol-m ulkini o ‘g ‘irlanishidan, kam om addan va 
0
‘zlashtirilishidan k o ‘rgan zararlari.
Biroq, barcha ushlanm alarushlangandan so ‘ng, m chnat haqini qanday 
qismi qolayotganidan qatiy nazar, budjet tashkiloti quyidagilarni:
1) m chnat haqi hisobidan berilgan bo'nakni, xodim b o ‘nak va 
ushlanm a m iqdori b o ‘yicha c ’tiroz bildirm aganda, qaytarish uchun;
2) y o ‘l q o ‘yilgan arifm etik xatolar natijasida ortiqcha to ‘langan 
sum m alarni qaytarish uchun;
3) xizm at safariga berilgan bo ‘nakning sarfianm agan qism ini, ushlan- 
maning asosligi yoki miqdori bo‘yicha xodim ning e ’tirozi b o ‘lmaganda, 
qaytarib olish uchun am alga oshirish huquqiga ega.
Y uqorida k o ‘rsatilgan ushlanm alar b o ‘nakni qaytarish yoki qarzni 
uzish uchun belgilangan m uddat tugagandan e ’tiboran bir oydan 
kechikm asdan qilinishi mumkin. Agar tashkilot m a’muriyati b ir oylik 
m uddat d av o m id a bu sum malarni ushlab qolish haqida farm oyish 
bcrmagan b o ‘lsa, u holda tashkilot tegishli summani undirib olish 
huquqini y o ‘qotadi.
Ishchi va x izm atchilar tom onidan krcditga olingan tovarlar uchun 
ulam ing m ajburiyatlari bo‘yicha tegishli sum m alar ham ushlanadi.
O ilani sa q la sh g a (alim entlar) d a ’v o g ar foydasiga m a s ’u lning 
m chnat h aq in i d aro m a d so lig ‘i sum m asi chcgirilgandan kcyin qolgan 
sum m asid an ijro varaq asid a k o ‘rsatilgan m iqdorda ushlanm a am alga 
oshirilad i. B u su m m alar boshqa h ududga o ‘tkazib bcrish lozim
b o ‘lganda, pu l o ‘tkazish b o ‘y ich a x arajatlar d a ’vogar hisobidan 
am alga o sh irilad i.
Ishchi va xizm atchilarga hisoblangan mehnat haqi sum m alari, 
navbatdagi m ch n at va o ‘quv ta ’tillari haqi summalari, m oddiy yordam
sum m alari, m ukofot summalari va boshqa to ‘lovlar sum m alariga 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebcl 200 - « T ash k ilo tn i saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet b o ‘yicha 
x arajatlar» subschyoti