Muhammadyoqub ostonaqulov budjet hisobi

(G 'aznachilikka
o'tish sharoitida: 293-«Tekshirish natijalari b o 'y ich a aniqlangan
materiallar va m oddiy qiymatliklarning ortiqchalari bo'yicha
kelib tushgan sum m alar» subschyoti)
yoki 
K redit 230 - «Tashkilot x arajatlari v a boshqa ta d b irla r u ch u n budjetdan 
m oliyalashtirish» subschyoti 
(G 'aznachilikka o tish sharoitida.
293-«Tekshirish natijalari bo'yicha aniqlangan m ateriallar va
moddiy qiymatliklarning ortiqchalari bo ‘y ic h a kelib tushgan
summalar» subschyoti).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

B u djet tashkilotlarining tarkibiy bo'linm alari o ‘z asosiy vositalarini 
qonunda k o ‘zda tutilgan tartibda tegishli yuqori tashkilotlam ing roziligi 
bilan so tish huquqiga egadir.
B udjet tashkilotlari uchun asosiy vositalami sotishdan olingan 
m ablag‘lar, amaldagi me’yoriy hujjatlarda boshqacha tartib o ‘matilmagan 
bo‘lsa, ulam ing ixtiyorida qolishi m umkin va yangi asosiy vositalami sotib 
olishga yoki foydalanishdagi asosiy vositalami ta’mirlash uchun ishlatiladi.
B udjet tashkilotlari tarkibiy bo‘linmalarining asosiy vositalari qonunda 
ko‘zda tutilgan tartibda tegishli yuqori tashkilotlaming buyrug‘i, farmoyishi 
yoki qaroriga muvofiq boshqa tashkilotlarga bepul berilishi mumkin.
B ud jet tashkilotlarida asosiy vositalar boshqa tashkilotlarga bepul 
berilishi m unosabati bilan u lam in g balansdan chiqarilishi buxgalteriya 
hisobida quyidagi tartibda qayd qilinadi:
E skirishi 
um um an 
hisoblanm agan 
asosiy 
vositalar 
boshqa 
tashkilo tlarga bepul berilganida, belgilangan tartibda rasm iylashtirilgan 
asosiy v ositalam i bepul berilishi haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D eb et 2 5 0 - « A sosiy vositalardagi fo n d » subschyoti;
K red it 0 1 0 -0 1 3 , 015-019-«A sosiy vositalar» subschyotlari.
E skirishi qism an hisoblangan asosiy vositalar boshqa tashkilotlarga 
bepul 
berilganida, belgilangan 
tartibda rasm iylashtirilgan asosiy 
vositalam i bepul berilishi haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi ikkita 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
1) aso siy vositalam ing bosh lan g l ich (qayta tiklash) qiym atiga:
D eb et 2 5 0 - « A sosiy vositalardagi fo n d » subschyoti;
K red it 0 1 0 -0 1 3 , 015-019-«A sosiy vositalar» subschyotlari.
2) aso siy vositalam ing eskirish summasiga:
D eb et 0 2 0 - « A sosiy v o sitalam in g eskirishi» subschyoti;
K red it 2 5 0 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti.
E skirishi to ‘la hisoblangan asosiy vositalar boshqa tashkilotlarga 
bepul berilganida, belgilangan tartibda rasm iylashtirilgan asosiy 
vo sitalam in g bepul berilishi haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi 
bu xgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 0 2 0 - « A sosiy v o sitalam in g esk irish i» subschyoti;
K red it 0 1 0 -0 1 3 , 015-019-«A sosiy vositalar» subschyotlari.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Budjet tashkilotlarida asosiy vositalaming kam om adi yoki nobudgarchilik 
sodir boiganligi aniqlanganligi munosabati bilan ulam ing balansdan 
chiqarilishi buxgalteriya hisobida quyidagi tartibda qayd qilinadi.
Eskirishi um um an hisoblanm agan asosiy v ositalam in g kamomadi 
yoki nobudgarchilik sodir b o ‘lganligi aniqlanganida, belgilangan tartibda 
rasm iylashtirilgan asosiy vositalam ing kam om adi yoki nobudgarchilik 
sodir b o ‘lganligi aniqlangani haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 250 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti;
K redit 010-013, 015-019-«A sosiy vositalar» su b sch y o tlari.
Eskirishi qisman hisoblangan asosiy vositalam in g kam om adi yoki 
nobudgarchilik sodir b o ‘lganligi aniqlanganida, belgilangan tartibda 
rasm iylashtirilgan asosiy vositalam ing kam om adi yoki nobudgarchilik 
sodir b o ‘lganligi aniqlangani haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi ikkita 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
1) asosiy vositalam ing boshlang‘ich (qayta tik lash ) qiym atiga:
D ebet 250 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti;
K redit 010-013, 015-019-«A sosiy vositalar» subschyotlari.
2) asosiy vositalam ing eskirish summasiga:
D ebet 020 - «A sosiy v o sitalam in g eskirishi» subschyoti;
K redit 250 - «A sosiy vositalardagi fond» subschyoti.
Eskirishi to‘la hisoblangan asosiy vositalam ing kam om adi yoki 
nobudgarchilik sodir bo‘lganligi aniqlanganida, belgilangan tartibda 
rasm iylashtirilgan asosiy vositalam ing kam om adi y oki nobudgarchilik 
sodir b o ‘lganligi aniqlangani haqidagi hujjatlarga asosan, quyidagi 
buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 020 - «A sosiy vositalam ing eskirishi» subschyoti;
K redit 010-013, 015-019-«A sosiy vositalar» subschyotlari.
3. BUDJET TASHKILOTLARIDA ASOSIY 
VOSITALARNI IJARAGA BERISH HISOBI
B udjet tashkilotlari o ‘z iarin in g vaqtincha fo y d a la n ilm ay o tg a n m ol- 
m ulkini boshqa tash k ilo tla rg a ijaraga berishlari m u m k in . V aqtinch a 
foydalanilm ayotgan b inolar, in shootlar (u la rn in g ayrim qism lari 
ham ), ishlab chiqarish u sku nalari, xonalar, tra n sp o rt vo sitalari va
207
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

boshqa u z o q m u d d atli ak tiv lam i, ag ar qonun bilan ularni ijaraga 
berish m an q ilin m a g a n b o ‘lsa, ijaraga beriladi. A g ar m ol-m ulkni 
ijaraga b erish k o ‘rsatilad ig an x izm atlam in g hajm i kam ay ishiga yoki 
sifati y o m o n la sh ish ig a sabab b o ‘lsa y o k i asosiy faoliyati b o ‘yicha 
x arajatlar k o ‘p a y is h ig a yoki bu k o ‘zd a tutilgan m o liyalashtirish 
lim iti k o ‘ta rilis h ig a olib kelsa, b u djet tash kilo tlarin in g b alansidagi 
m o l-m u lk in i ija ra g a b erish m um kin em as.
Ijaraning 
subyektlari: 
ijaraga 
b e ru v c h i-b u
yuridik 
shaxs 
m aqom iga eg a b o ‘lgan, o ‘zining balansida hisobda turgan vaqtincha 
foydalanilm ayotgan ijara obyektini ijaraga berishi m um kin b o 'lg an
budjet tashk ilotidir, ijarachi e s a - b u m ol-m ulkini vaqtincha foydalanish 
uchun haq to ‘lash, qaytarib berish va butligini ta’minlash sharti bilan 
m a’lum m u d d atg a ijaraga oigan yuridik shaxsdir.
Ijaraga beruvchi ijarachiga m ulkni shartnom ada ko'rsatilgan 
m uddatga ijaraga berish, ijarachi esa ijara m uddati tugagandan so 'n g
mulkni shartnom ada k o ‘rsatilgan aniq m uddatda va shartnom aning 
tegishli shartlariga m uvofiq va m ulkni tayinlanishi bo ‘yicha holatida 
qaytarishga m ajburdir. Ijara shartnom asi tuzilganda va uning am al qilish 
muddati tu gaganda m ulkni qabul qilib olish va berish tom onlam ing 
vakolatli vakillari qatnashuvida ikki nusxada ikki tom onlam a topshirish 
dalolatnom asi tu zib am alga oshiriladi.
Turar jo y b o ‘lm agan binolar va inshootlam ing ijara shartnom asi 
ko‘chm as m ulk davlat kadastri xizm atlarida davlat ro ‘yxatidan 
o ‘tkaziladi. T u ra r jo y binolari va inshootlarining ijara shartnom asi 
esa texnik inventarizatsiya byurosida davlat ro ‘yxatidan o ‘tkaziladi. 
Ijara haqi ijarachi tom onidan ijaraga beruvchiga davriy yoki birato‘la 
faqat pul shaklda to ‘lanadigan aniq to ‘lov summasi k o ‘rinishida 
belgilanadi. T u ra r jo y bo‘lm agan xonalar uchun ijara haqi miqdori 
Q oraqalpog‘iston R espublikasining V azirlar kcngashi, viloyatlam ing 
va T oshkent shahrining hokimliklari tom onidan ijaraga beriladigan 
davlat va kom m unal m ulkning turar jo y b o ‘lmagan xonalar b o ‘yicha 
aniqlanadigan m e ’yoridan kam b o ‘lm asligi kerak. Shartnom ada ijara 
haqini to ‘lash davriyligi va muddati, h ar chorakda eng kam ida bir 
m arta qilib, belgilanadi. Ijara to io v la ri b o ‘yicha hisob-kitoblar ijarachi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tom onidan har bir ijara toMovi m uddatida ijaraga beru v ch in in g talab 
qilib olgunga qadar depozit h iso b v a ra g ‘iga 100 foiz m iq do rida avvaldan 
toMash shaklida am alga oshirilishi kerak.
Ijara shartnom asiga asosan toMov m uddati boshlan adigan hisobot 
davrida ijara sum m asiga ijaraga beruvchi bu djet tashkilotining 
buxgalteriya xizm ati quyidagi b u xgalteriya provodkasini tuzadi:
D ebet 178 - «B oshqa debitorlar v a k red ito rlar bilan h iso b -k ito b lar» sub- 
schyoti;
K redit 4 0 0 - «M axsus va b u d jetd an tashqari m a b la g ia r b o ‘y ic h a darom adlar» 
subschyoti.
O dam yasham aydigan x o n alar b o ‘yicha ijara haqi m iqdoriga 
kom m unal va foydalanish xizm atlari qiym ati qo ‘shilm aydi. K om m unal 
va foydalanish xizm atlari qiym ati ijarachi tom onidan ijaraga beruvehiga 
ijara b o ‘yicha to ‘lovlardan tashqari alohida qoplanadi. B unda, agar 
ijarachi binoni yoki inshootni toMa ijaraga olsa yoki elek tr energiyasi, 
gaz va suv sa rf qilish bilan bogMiq ishlab chiqarish yoki bosh qa faoliyat 
bilan sh ug‘ullansa, komm unal xarajatlam i ijarachi m axsus o ‘m atilgan 
elektrsubschyotchiklar, suv oM chagichlar va gaz oM chagichlam ing 
ko‘rsatuvlari b o ‘yicha toMaydi. A g a r ijarachi binoni yoki inshootni bir 
qism ini ijaraga olsa va noishlab chiqarish faoliyati bilan sh u g ‘ullansa, u 
holda m axsus elektr o ‘lchagichlar, suv oMchagichlar va gaz oM chagichlar 
o ‘m atilishi talab qilinmaydi v a ijaraga beruvchining kom m unal va 
foydalanish xizm atlari b o ‘yicha xarajatlari ijarachi tom onidan band qilgan 
m aydoniga m utanosib ravishda qoplanadi. Ijaraga b eruvchi kom m unal 
va foydalanish xizm atlarini bajaruvehi tashkilotlar bilan hisob-kitob 
qilganda kom m unal va foydalanish xarajatlarini m oliyalashtirish limiti 
doirasida ajratilgan budjet mablagM aridan, haqiqatda iste ’m ol qilingan 
kom m unal va foydalanish xizm atlari qiym atidan ijarach ilar tom onidan 
iste’m ol qilingan komm unal v a foydalanish xizm atlarining qiym ati 
ayirib tashlangan holda toMaydi. Q olgan qism ini ijaraga beruvchi 
ijarachidan kommunal va foydalanish xizm atlarining toMovi sifatida 
olgan mablagMar hisobidan toMaydi.
B udjet tashkiloti vaqtincha foydalanilm ayotgan m ol-m ulk ini ijaraga 
berishdan olingan mablagMaming 50 foizini tegishli m ah alliy budjetga
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

y o ‘naltirishi kerak. Qolgan qism ini, y a ’ni vaqtincha foydalaniim ayotgan 
m ol-m ulkni ijaraga berishdan olingan m ablag‘larning 50 foizini esa 
budjet tashkiloti o ‘zining rivojlantirish fondiga y o ‘naltirishi kerak.
Ijarachidan ijaraga bcruvchining bank m uassasasidagi m axsus 
m ab lag ‘lar b o ‘yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag‘iga 
ijara h aq i kelib tushganida, bank m uassasasining k o ‘chirm asiga asosan 
quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 114 - «B udjet tash k ilo tin i 
rivojlantirish 
fo n d i-b u d je td a n tashqari 
m a b la g 'la r b o ‘y ic h a ta la b qilib olgunga q ad ar depozit hisob- 
v a ra g 'i» subschyoti;
K red it 178 - «B oshqa 
d e b ito rlar 
v a 
kreditorlar 
bilan 
hisob-kitoblar» 
subschyoti.
B ir v aqtning o ‘zida, vaqtincha foydalaniim ayotgan m ol-m ulkni 
ijaraga berishdan olingan m ab lag ‘lam ing 50 foizini tegishli budjetga 
y o ‘n altirish kerak bo‘lgan sum m aga, quyidagi ikkinchi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D e b e t 4 0 0 - «M axsus va b u d jetd an tashqari m ab la g 'la r b o 'y ic h a daromadlan> 
subschyoti;
K re d it 173 - «B udjet to 'lo v la rig a d o ir hisob-kitoblar» subschyoti.
Ijaraga beruvchining talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag‘iga 
ijara to ‘lovlari tushgandan s o ‘ng, ijaraga beruvchi 5 bank kuni 
m obay n id a xizm at k o ‘rsatuvchi bank m uassasasiga tegishli budjetga 
o ‘tk azilishi kerak b o ‘lgan sum m aga to'lov topshirig‘ini taqdim etishi 
kerak. B udjetga, budjet tashkilotiga kelib tushgan ijara haqining 50 foizi 
o ‘tkazib berilganida, bank m uassasasining k o ‘chirm asiga asosan, budjet 
tashkilotining buxgalteriya xizm ati quyidagi buxgalteriya provodkasini 
tuzadi:
D e b e t 173 - «B udjet to 'lo v la rig a d o ir hisob-kitoblar» subschyoti;
K re d it 114 - «B udjet tashkilotini 
rivojlantirish fo n d i-b u d je td a n tashqari 
m ablag M arb o 'y ich a talab qilib olgunga qadar depozit h isobvarag'i» 
subschyoti.
Ijara to ‘lovlarining to ‘lanishi 30 kalendar kundan ortiq m uddatga 
kechiktirilganda ijaraga beruvchi ijarachining nom iga yozm a bildirish 
xatini yuborishi kerak. B ildirish xatida ijara to ‘lovlarini am alga oshirish 
zarurlig i eslatiladi va ijarachidan (ijara to‘lovlarining to ‘lanishini
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kechiktirish 60 kundan ortib ketsa) tegishli za rarla m i qoplatib, bir 
tom onlam a tartibda ijara shartnom asini bekor qilish m um kinligi haqida 
ogohlantiriladi.
Shuni hisobga olish kerakki, m ulkni ijarachiga b erish g a tayyorlashga 
ijaraga beruvchi to ‘la ja v o b beradi, mulkni ijaraga b eru v ch ig a qaytarishga 
tayyorlashga esa ijarachi to ‘la ja v o b beradi.
D avlat mulki ijara shartnom asini rasm iylashtirishda va tuzishda 
qonunchilik talablariga rioya qilinishiga budjet tashkilotining rahbari 
va bosh buxgalteri javobgardir. Ijara shartnom alari b o 'y ich a ijara 
toMovlarining o ‘z vaqtida kelib tushishini ta ’m in lash g a ijaraga beruvchi 
budjet tashkilotining rahbari javobgardir.
4. B U D JE T T A S H K IL O T L A R ID A M A T E R IA L
Z A X IR A L A R H ISOBI
Budjet tashkilotining material zaxiralari tarkibiga qurilish materiallari, 
o ‘matiladigan uskunalar, materiallar, oziq-ovqat mahsulotlari, yoqilg‘i 
va yonilg‘ilar, ozuqa, yem-xashak, idishlar, m ashina va uskunalar uchun 
ehtiyot qismlar, yordamchi x o ‘jalik mahsulotlari v a buyumlari, yosh 
hayvonlar va boquvdagi mollar, o ‘quv, ilmiy va boshqa maqsadlar uchun 
m o ‘ijallangan matcriallar hamda laboratoriya sinovida b o ‘lgan va uzoq vaqt 
foydalaniladigan materiallar, x o ‘jalik shartnomasi asosida bajarilayotgan 
ilmiy-tadqiqot ishlarida qo‘llaniladigan maxsus uskunalar kiradi.
Ishlab chiqarish (o ‘quv) ustaxonalarining buy um lari haqiqiy tannarxi 
b o ‘yicha hisobga olinadi, yordam chi xo ‘ja lik la m in g m ahsulotlari va 
buyum lari esa yillik kalkulatsiyasi tuzilganiga q a d a r rejadagi tannarxi 
b o ‘yicha hisobga olinadi. 0 ‘zining x o ‘jaligidagi n a sld o r hayvonlardan 
olingan yosh chorva m ollari rejadagi baholarda h iso b g a olinadi, keyingi 
yilga o'stirish va b o ‘rdoqiga boqish uchun o ‘tk azilay otgan yosh chorva 
m ollari, shuningdek, hisobot yilida asosiy podaga o ‘tkazilayotgan yosh 
chorva m ollari haqiqiy tannarxi bo'yicha baholanadi. M ateriallar va 
oziq-ovqat mahsulotlari ulam i sotib olish q iym ati b o ‘yicha hisobga 
olinadi. M ateriallar va oziq-ovqat m ahsulotlari ch ak an a ulgurji savdo 
qiluvchi baza va m agazinlardan sotib olinganda belgilangan tartibda 
savdo chegirm asi berilgandabunday chegirm alar alo h id a hisobga olinadi,
211
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

balansda esa chegirm a sum m a chiqarib tashlangan chakana baholari 
b o ‘yicha k o ‘rsatiladi. M ateriallam i va oziq-ovqat m ahsulotlarini tashib 
keltirish uchun yollangan transport bo‘yicha xarajatlar sotib olingan 
qiym atliklam ing qiym ati ko‘payishiga kiritilm aydi, balki bu qiym atliklar 
qaysi m ab lag ‘lar hisobidan sotib olingan b o ‘lsa, o ‘sha xarajatlar m oddasi 
b o ‘yicha hisobdan chiqariladi.
T o ‘lov talabnom alarining schyotlarini aksept qilishdan rad etilishi 
yoki boshqa sabablar natijasida m as’ul saqlashga qabul qilingan m aterial 
qiym atliklam in g qiym ati tegishli hujjatlarda ko‘rsatilgan baholar 
b o ‘yicha b alan sd a n tashqari schyotda hisobga olinadi.
0 ‘quv ustaxonalarida va yordam chi qishloq xo ‘jaliklarida ishlab 
chiqarish q o ldiqlari x o ‘jalikning baholovchi kom issiyasi tom onidan 
o ‘rtacha b o zo r baholari asosida aniqlaniladigan ulardan foydalanilishi 
m um kin b o ‘lgan belgilangan tartibda tasdiqlanadigan baholar b o 'y ich a 
kom issiya tom onidan baholanadi.
B archa m aterial qiym atliklam ing butligini ta ’m inlash ham da 
ishlatilishi va to ‘g ‘ri foydalanilishi ustidan nazorat, ta ’minlash, zaxiralar 
va x arajatlam in g belgilangan m e ’yorlariga q a t’iy rioya qilish, belgilangan 
tartibda sotilishi lozim b o ‘lgan foydalanilm ayotgan m ateriallam i o ‘z 
vaqtida aniqlash, tashkilot om borlarda m avjud b o ‘lgan qoldiqlar haqida 
aniq m a’lum ot olish budjet tashkilotlarining material zaxiralar hisobi 
b o ‘yicha asosiy vazifalari hisoblanadi.
M aterial qiym atliklam ing butligini v a hisobini to ‘g ‘ri y o ‘lga qo‘yish 
m aqsadida o m b o r hisobini tegishli tartibda tashkil qilish kcrak b o ‘ladi. 
M aterial qiym atliklam i saqlash m axsus moslashtirilgan bino (om bor) 
larda am alga oshirilishi kerak. M aterial qiym atliklam i qabul qilib olish, 
saqlash va b erish javobgarligi tashkilotning rahbari buyrug‘i bilan 
tayinlangan m aterial javobgar shaxslarga yuklatiladi. Bu shaxslam i 
alm ashtirish om borlam i invcntarizatsiya qilish va tashkilotning rahbari 
tom onidan tasdiqlanadigan qabul qilish-topshirish dalolatnom asini tuzish 
orqali am alga oshiriladi.
B uxgaltcriya xizm atida m aterial qiym atliklam ing hisobi m iqdor va 
sum m a ifodasida m ateriallam ing nom lari va javobgar shaxslar b o ‘yicha 
yuritiladi. M aterial qiym atliklar ulam i sotib olish qiymati b o ‘yicha yoki
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

chakana baholar b o ‘yicha hisobga olinadi. O m borda m aterial qiym atlik lar 
hisobi m aterial jav o b g ar shaxs tom onidan m ateriallam i om borda 17- 
shakldagi hisobga olish kitobida faqat nom lari, navlari, bahosi v a 
miqdori b o ‘yicha yuritiladi. B ux galteriya xizm ati om borga m aterial 
qiym atiiklarning kelib tushishi va om bordagi m aterial qiy m atlik lam ing
sarflanishi ustidan muntazam nazorat o ‘raatad i, shuningdek, m aterial 
qiym atliklam ing hisobi bo‘yicha o ‘zining yozuvlarini om borda q a y d
etilgan yozuvlar bilan solishtirib turadi.
M aterial zaxiralar joriy buxgalteriya hisobi subschyotlarida va 
balansda ulam i sotib olish baholari b o ‘y ich a hisobga olinadi.
M ateriallam i om bordan berish tashkilotning rahbari tom o nid an 
tasdiqlangan hujjatlar bo‘yicha am alga oshiriladi.
Q aytariladigan yoki alm ashtiriladigan idishlam ing (b ochk alar, 
bidonlar, yashiklar, butilkalar va shun ga o'x sh ash lar) b o ‘shlari h am , 
material qiym atliklar bilan band b o ‘lib turganlari ham tegishli g u ru h
va turlari b o ‘yicha m ol yetkazib beruv ehining schyotlarida k o ‘rsa tilg an
baholarda hisobga olinadi. Idishlar q aytarilg anda yoki sotilganda u la m i 
sotib olish bahosi bilan ulami sotish bahosi o ‘rtasidagi farq tashkilotn in g 
haqiqiy xarajatlariga qo‘shiladi.
M aterial zaxiralar hisobini olib bo rish uchun quyidagi ikk inch i 
tartibli schyotlar (subschyotlar) tayinlangan:
040 - « 0 ‘m atiladigan uskunalar» subschyoti;
041 - «K apital qurilish uchun qurilish m ateriallari» subschyoti;
043 - «Ilm iy-tadqiqotlarda va laboratoriya sinovlarida uzoq v a q t
foydalaniiadigan m ateriailar» subschyoti;
044 - «Shartnom a asosida bajariladigan ilm iy-tadqiqot ishlari u ch u n
m axsus uskunalar» subschyoti;
0 5 0 - «Y osh chorva mollari va b o ‘rd o q ig a boqilayotgan m o lla r»
subschyoti;
060 - « 0 ‘quv, ilmiy va boshqa m aq sad lar uchun m ateriailar»
subschyoti;
061 - «O ziq-ovqat m ahsulotlari» subschyoti;
062 - «D ori-darm onlar va yara bogMash vositalari» subschyoti;
063 - «X o‘ja lik materiallari va idora b uyum lari» subschyoti;
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

064 - «Y onilg‘i, y o q ilg ‘i va moylash m ateriallari» subschyoti;
065 - «O zuqa v a yem -xashak» subschyoti;
066 - «Idishlar» subschyoti;
067 - «Boshqa m ateriallar» subschyoti;
068 - «Y o‘ldagi m ateriallar» subschyoti;
069 - «M ashina va u sk unalar uchun ehtiyot qism lar» subschyoti.
M aterial zax iralam ing hisobini olib borish uchun tayinlangan ham m a
subschyotlar aktiv subschyotlardir.
M a te r ia lla r v a oziq-ovqat m a h s u lo tia ri hisobi
Reaktivlar va xim ikatlar, oyna va kimyoviy idishlar, metallar, elektr 
va radio m ateriallari, radiolam palar, fotobuyum lar, o ‘quv dasturlari 
ham da q o ‘llanm a va ilm iy ishlam i nashr qilish uchun q o g ‘ozlar, tajriba 
qilinadigan hayvonlar h am d a o ‘quv maqsadlari va ilm iy-tadqiqot ishlari 
uchun m o ‘ljallangan b o sh q a m ateriallar 0 6 0 -« 0 ‘quv, ilmiy va boshqa 
m aqsadlar uchun m ateriallar» subschyotida hisobga olinadi.
Sm ctalarida ovqatlanish xarajatlariga m ablag‘lar ko‘zda tutilgan 
budjet 
tashkilotlarida 
oziq-ovqat 
m ahsulotiari 
061-«Oziq-ovqat 
m ahsulotiari» sub schyotida hisobga olinadi. K elib tushgan oziq-ovqat 
m ahsulotlar 300-shakldagi oziq-ovqat m ahsulotlarining kirim i bo ‘yicha 
y ig ‘m a vcdom ostda yuritiladi. Vedomost har b ir m oddiy javobgar shaxs 
b o ‘yicha alohida tuziladi. O ziq-ovqat m ahsulotlarining sarflanishi hisobi 
399-shakldagi oziq-ovqat mahsulotlarining sarflanishiga doir yig ‘ma 
vedom ostda yuritiladi. B u vedom ost moddiy jav o b g ar shaxslar b o ‘yicha 
tuziladi. Oy tugagandan keyin vcdomostda sarflangan oziq-ovqat 
m ahsulotlarining q iym atini aniqlash uchun xizm at qiladigan jam lam alar 
hisoblanadi. O ziq-ovqat m ahsulotlarining analitik hisobi ulam ing nomlari, 
navi, m iqdori, bahosi va m oddiy javobgar shaxslar b o‘yicha M-44 
shakldagi aylanm a vedom ostlarda yuritiladi. Aylanm a vedom ostlarga 
yozuvlar 300-shakldagi va 399-shakldagi y ig ‘m a vedom ostlar va oziq- 
ovqat m ahsulotlarining kirim va chiqimiga doir boshqa hujjatlar asosida 
am alga oshiriladi. H ar oyda aylanm a vedom ostlarda aylanm alar hisoblab 
chiqiladi va oy b oshiga qoldiq chiqariladi.
214
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Smetalarida dori-darm onlar va yara b o g 'la s h vositalarini x arid 
qilishga 
m ablag‘lar 
ko‘zda 
tutilgan 
kasalxonalarda, 
davolash- 
profilaktika, davolash-veterinariya va b o sh q a tashkilotlarda d o ri- 
darmonlar, kom ponentlar, bakteriyali preparatlar, zardoblar, vaktsinalar, 
qon va yara b o g 'la sh vositalari 062-«D ori-darm onlar va yara b o g 'la sh
vositalari» subschyotida hisobga olinadi.
Tashkilotning kundalik ehtiyojlari uchun foydalaniladigan x o 'ja lik
materiallari va idora buyumlari, jo riy va kapital ta ’mirlash uchun 
m o'ljallangan qurilish materiallari 0 6 3-«X o‘ja lik m ateriallari va idora 
buyum lari» subschyotida hisobga olinadi. B u qiym atliklam ing x arid 
qilinganligini va olinganligini tasdiqlovchi h ujjatlarda shu m ateriallam i 
oigan shaxsning im zosi bo'lishi kerak.
O m borlardagi, shuningdek, bevosita m aterial javobgar shaxslarda 
turgan barcha turdagi yonilg'i, yoqilg'i va m oylash materiallari 064- 
«Y onilg'i, y o q ilg 'i va m oylash m ateriallari» subschyotida hisobga 
olinadi.
Chorva m ollari va va hayvonlar uchun p ichan , suli va yem -xashak 
va boshqa ozuqa turlari 065-«0zuqa va yem -xashak» subschyotida 
hisobga olinadi. B u subschyot yordam chi q ish loq xo'jaligi b o 'lg a n
budjet tashkilotlarida qo'llaniladi.
Qaytariladigan yoki alm ashtiriladigan idishlar, ichi b o ‘sh y oki 
material qiym atliklari borligidan q at’iy nazar, 066-«Idishlar» subschyotida 
hisobga olinadi.
U rug'lar, o ‘g ‘itlar va boshqa m ateriallar 067-«B oshqa m ateriallar» 
subschyotida hisobga olinadi. Budjet tash k ilo tid a budjet b o 'y ic h a
xarajatlar sm etasi hisobidan saqlanadigan ishchi otiar b o 'lg an d a 
toychoqlar ham bu subschyotda hisobga olinadi.
Tashkilotlarda 060, 0 6 3 -0 6 7 subschyotlar b o 'y ic h a m ateriallam ing 
analitik hisobi 296-a -shakldagi kartochkalar(kitob)da ulam ing nom lari, 
miqdori, bahosi va qiym ati ham da m aterial ja v o b g a r shaxsíar b o 'y ic h a
yuritiladi. K artochkalar har b ir subschyot u ch u n alohida yuritiladigan 
279-shakldagi K artochkalar reestrida r o ‘y x atg a olinadi. K artochkalar 
kartotekada, unda ular subschyotlar b o 'y ich a u la m in g ichida esa m aterial
915
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

javobgar shaxslar b o ‘y ich a boMinib saqlanadi. M aterial zaxiralar 
hisobining kartochkalari har yili yoki ikki yilda b ir m arta kartochkalar 
reestri, registrlar va boshqa buxgalteriya hujjatlari bilan birgalikda 
tikilgan holda arx iv g a topshiriladi.
Boshqa shaharda joylashgan mol yetkazib beruvchilar tom onidan 
tashkilot nom iga yuborilgan, ammo tashkilot om boriga oyning oxirida 
kclib tushm agan m ateriallar 068-«Yo‘ldagi materiallan> subschyotida 
hisobga olinadi. Y o‘ldagi m ateriallam ing analitik hisobi alohida-alohida 
m ol yetkazib b eru v ch ilar b o ‘yicha 296-a shakldagi kartochkalarda 
yuritiladi.
M ashinalar, 
uskunalar, 
traktorlar, 
kom baynlar 
va 
transport 
vositalaridagi eskirgan qism lam i ta ’m irlash va alm ashtirish uchun 
m o ‘ljallangan eh tiy o t qism lar 069-«M ashina va uskunalar uchun 
chtiyot qism lar» subschyotida hisobga olinadi. Ehtiyot qism lam ing 
analitik hisobi 296-a-shakldagi kartochkalar(kitob)da ulam ing nom lari, 
rusum lari, zavod raqam lari, baholari, miqdori va qiym ati ham da material 
javobgar shaxslar b o ‘yicha yuritiladi.
M axsus m a b la g ‘ hisobidan sotib olinadigan m aterial zaxiralam ing 
analitik hisobi b u d jet m ablag‘lari hisobidan sotib olinadiganlarining 
analitik hisobi y u ritiladigan hisob registrlarida, am m o budjet bo‘yicha 
operatsiyalardan alohida, yuritiladi.
M ateriallar v a oziq-ovqat mahsulotlari sotib olinganida ulam i sotib 
olish qiym atiga q uyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D ebet 0 6 0 -0 6 9 -« M a te ria n a r v a oziq-ovqat m ahsulotlari» subschyotlari;
K redit 178 - « B o sh q a deb ito rlar va kreditorlar bilan hisob-kitoblar» sub- 
sch y o ti.
M ateriallar v a oziq-ovqat mahsulotlari m ol yetkazib beruvchilardan 
keltirish bilan b o g ‘liq xarajatlar sum m asiga quyidagi buxgalteriya 
provodkasi tuziladi:
D ebet 200 - « T a sh k ilo tn i saqlashga va boshqa tadbirlarga budjet b o ‘yicha 
x a ra ja tla r» subschyoti