Muhammad yusuf she’rlarida jins tushunchasini ifodalovchi birliklar poetikasi

Download 0,71 Mb. bet 11/63 Sana 13.07.2022 Hajmi 0,71 Mb. #791423

Bog'liq
4-ШУЪБА

Bu sahifa navigatsiya:

• Gunohkorning
• Nodonlikning
• MA’NAVIYAT” LEKSIK KATEGORIYASINING “TARBIYA” MA’NOVIY GURUHI

Ma’rifat
Tafakkur				Ruhiyat

Gunohkorning jazosi ne,bilasanmi?Osiylarning joyi-saqar.Yonar o‘zi ,Shiddatli o‘t ichra pishar go‘zal yuzi.Mayli , o‘tda yonar desang –Haqni unut…Yo o‘zingni gunohkorlardan uzoqda tut...(T.Malik”Odamiylik mulki”);Senga nima bo’ldi, fikr-lar ummoni seni g’arq etyaptimi yo meni ko‘tarish senga og’irlik qilyaptimi?Sezib turibman ,seni vijdon azobi qiynayapti.( T.Malik”Odamiylik mulki”);Shu zaylda Islom muhabbatga, o‘zaro birodarlikka tashviq qiladi.Muhabbatning esa buyuk savobi bordir. .( T.Malik”Odamiylik mulki”); Imon osmoni ostidagi pokiza do’stlikning eng yuksak namunasi Alloh va banda orasidagi do’stlikdir.Kishi ishq,iymon va taqvoda yuqori darajaga erishsa ,Alloh uni o’ziga do’st tutadi va unga ma’lum karomatlar beradi. (T.Malik”Nafs kishanlari”)
Inson fe’l -atvori, tafakkuriga bog’liq tushunchalarni anglatuvchi “ma’rifat” xususiy ma’no guruhi birliklaridan Tohir Malik asarlarida vositalar uchraydi.
Nodonlikning dastlabki belgilaridan biri -o‘zi tushunmagan gapga ham aralasha-veradi.(T.Malik”Aql va oqil”); Donolar aqlning maqbulini “aqli salim”deganlar. (T.Malik”Aql va oqil”); Aqlli odam bilan ahmoqning farqi shuki, aqlli doimo fikrlagani fikrlagan, ammo kam gapiradi. Ahmoq esa doimo gapirib, hech vaqt o‘y-lamaydi. (T.Malik”Aql va oqil”); Unutmaslik kerakki muhabbatli, chin do’stlarning birodarligini ko‘rolmaydigan hasadgo’ylar k o’p uchraydi. . (T.Malik”Nafs kishanlari”);To‘g’ri va sof odamlar,olimlarni biz “zukko, dono”kabi sifatlar bilan ulug’laymiz. ( T.Malik”Odamiylik mulki”); Yaxshi va olijanob odamlar bir soatli ko‘rishish va bir kunli tanishish muddatida odamning ko‘nglini ovlaydilar. ( T.Malik”Odamiylik mulki”);
So‘z bevosita ma’rifat xususida ketar ekan, bugungi kunda ushbu tushunchaning “ma’naviyat” bilan teng maqomda ko‘rilishi, ba’zi hollarda ushbu ikki so‘z juft holda qo‘llanishiga ahamiyat berish zarur.Bunday holatda , “Ma’naviyat” istilohi “ma’rifat” bilan birga qo‘llanilganda ushbu ikki so‘z go‘yo taftologiya kabi yanglish taassurot uyg’otadi.Aslida ,bu so‘zlar bir biriga mutanosib ,muqobil bo‘la olmaydi. Demak , o‘z o‘zidan “ma’rifat” komil inson, ya’ni yuksak ma’naviyatli insonga hos xususiyatlardan biri deb qaralishi lozim.
Yuqoridagi misollarda, ijobiy ma’noga ega birliklar bilan bir qatorda salbiy bo‘yoqdorlikka ega so‘zlar ham ajratib ko‘rsatildi..Bunga sabab, “ma’naviyat” atov birliklarini yirik paradigm deb baholar ekanmiz har bir maydon vositalari o‘zaro turli semantik munosabatlarga kirishishi kerakliligini ham ta’kidlash o’rinlidir. Bunda ijobiy va salbiy so‘zlar o‘zaro zidlov munosabatlariga kirishganligi tufayli ushbu vositalar yaxlit paradigma tizimini tashkil etadi.Tohir Malik asarlarida “Ma’naviyat” atov birliklarining berilishini kuzatar ekanmiz yozuvchining diniy va dunyoviy masalalardan yaxshi xabardor deyishimiz mumkin.

“MA’NAVIYAT” LEKSIK KATEGORIYASINING “TARBIYA” MA’NOVIY GURUHI

Download 0,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: