Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti 002 guruh talabasi raxmonaliyev abbosning fizika II fanidan bajargan 3-mustaqil ishi mavzu: kristallarning sohaviy nazariyasi

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 002 GURUH TALABASI RAXMONALIYEV ABBOSNING FIZIKA II FANIDAN BAJARGAN 3-MUSTAQIL ISHI MAVZU:KRISTALLARNING SOHAVIY NAZARIYASI.    

Kristallarning sohaviy nazariyasi

• 1.Erkin elektronning energetik sathlari.
• 2.Energetik sohaviy nazariya asoslari.
• 3.Energetik sohalar bo‘yicha elektronlarning taqsimlanishi.
• 4.Valent, o‘tkazuvchanlik va taqiqlangan energetik sohalar.
• 5.Metallar, yarim o‘tkazgichlar va dielektriklar.
• 6.Xulosa.
• 7.Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Erkin elektronning energetik sathlari

Atomda elektronning holati to’rtta kvant soni bilan aniqlanadi: n – bosh kvant soni, Ꙇ – orbital, mꙆ – magnit va G – spin kvant sonlari. Vodorod atomida bosh kvant soni atomning statsionar holatdagi energiyasini E(n) belgilaydi:

bu yerda R = 13,6 eV – Ridberg universal doimiysi, ajratilgan vodorod atomi potentsial o’rasining chuqurligini belgilaydi.

2.Energetik sohaviy nazariya asoslari.

Qattiq jismlar fizikasi nazariyasining asosiy masalasi kristallardagi elektronlarning energetik spektrini aniqlashdan iborat. Kristall panjara bo’yicha elektronning harakatini quyidagi Shredinger tenglamasi orqali ifodalash mumkin:

Kristall uchun bu energiya panjara parametriga teng davriy funktsiyadir, chunki elektron energiyasi uni bir atomdan ikkinchisigi o’tishida qaytarilib turadi.ꝺU – qo’shni atomlarning ta’sirini inobatga oluvchi qo’shimcha haddir.

• Kristall uchun bu energiya panjara parametriga teng davriy funktsiyadir, chunki elektron energiyasi uni bir atomdan ikkinchisigi o’tishida qaytarilib turadi.ꝺU – qo’shni atomlarning ta’sirini inobatga oluvchi qo’shimcha haddir.

Endi potentsial energiyadagi ꝺU qo’shimcha hadni ko’rib chiqamiz. Kristall hosil bo’lishida har bir atom qo’shni atomlarning o’sib boruvchi maydoniga kirib boradi va ular bilan o’zaro ta’sirda bo’la boshlaydi. Bu ta’sir yuqoridagi energetik sathlarning aynish holatini yo’qqa chiqaradi. Natijada alohida atomdagi Ea (n,ℓ) energetik sath N ta birbiriga yaqin joylashgan energetik sathlarga ajraladi va energetik soha hosil qiladi.