Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti fizika 715-21-guruh talabasi

2-tajriba

Rasmdagi birinchi qayiqchi ikkinchi qayiqchini qanday kuch bilan tortsa, ikkinchi qayiqchi ham birinchi qayiqchini shunday kuch bilan tortadi. Natijada ikkala qayiq ham bir-biri tomon harakatlanadi.

Agar qayiqchi boshqa qayiqni emas, qirg‘oqdagi daraxtni tortsa, o‘zi daraxtga shunday kuch bilan tortiladi

O’zaro ta’sirlashuvchi ikki jism bir-biriga miqdor jihatdan teng va bir to’g’ri chiziq bo’yicha qarama-qarshi yo’nalgan kuchlar bilan ta’sirlashadi.

Tajribalarimiz orqali ko’rgan bu qonuniyatimiz barcha ta’sirlashuvchi jismlar uchun o’rinlidir.Shuning uchun ta’sirlashuvchi jismlarga ta’sir etayotgan kuchlarni quyidagicha ifodalash mumkin.

Bunda minus ishora vektor bo‘lgan F2 kuch F1 kuchga qarama-qarshi yo‘nalganligini bildiradi .

Bu qonun Nyutonning uchinchi qonuni deb ataladi. O‘zaro ta’sirlashuvchi ikki kuchdan biri ta’sir kuchi, ikkinchisi esa aks ta’sir kuchi deyiladi. Nyutonning uchinchi qonuni esa aks ta’sir qonuni deb ham yuritiladi .

Aks ta’sir kuchining namoyon bo’lishi

Rolik ustida arqon bilan bir-birini tortayotgan ikkita boladan biri ikkinchisini qanday kuch bilan tortsa, o‘zi ham ikkinchi bolaga shuncha aks ta’sir kuchi bilan tortiladi .

Xulosa

Aytilganlardan kuchlar doim juft holda paydo bo’ladi; biror jismga qo’yilgan istalgan kuchga unga kattalik jihatdan teng va qarama-qarshi yo’nalgan o’zaro ta’sirlashayotgan ikkinchi jismga qo’yilgan boshqa bir kuchni taqqoslash mumkin degan xulosa chiqadi.

Demak, ilgarilanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi

ekan.

E’tiboringiz uchun tashakkur...

Foydalanilgan adabiyotlar

• Q.P.Abduraxmanov,V.S.Xamidov, N.A. Axmedov. Fizika Darslik
• 7-sinf Fizika darsligi
• Internet saytlari (www.fizika.uz, www.my.estudy.uz va boshqalar)
• Savelev. Umumiy fizika kitobi (1-qism)