Muayyan shevaning fonemalar tizimi (O‘zbek shevalarining fonetik xususiyatlari). Reja



Download 71,88 Kb.
bet1/4
Sana30.05.2022
Hajmi71,88 Kb.
#619961
  1   2   3   4
Bog'liq
fonemalar

Muayyan shevaning fonemalar tizimi (O‘zbek shevalarining fonetik xususiyatlari). Reja

  • 1. O‘zbek shevalarining unlilar tizimi. 2. O‘zbek shevalarining undoshlar tizimi. 3. Kontrast (juft) unlilar.

Oʻtilgan mavzularni mustahkamlash

  • 1. O‘zbek dialektologiyasi fanining predmeti va vazifalari haqida gapiring.
  • 2. Dialektologiya so‘zining lug‘aviy ma’nosi?
  • 3. Ona tilini o‘qitishda dialektologiyaning o‘rni.
  • 4. Dialektologiyaning qanday turlari mavjud?
  • 5. Mahalliy dialekt deganda nimani tushunasiz?
  • 6. Ijtimoiy dialekt deganda nimani tushunasiz?
  • 7. O‘zbek shevаlаri qаysi metоdlаr asosida o‘rgаniladi?
  • 8. Shevаlarni o‘rganishdan maqsad nima?

Unlilar tizimi (vokalizm)

  • O‘zbek shevalaridagi unli tovushlarning miqdori va sifati munozarali masalalardan biridir, chunki dialektologiyaga oid ishlarda unli fonemalar haqida fikr yuritilganda, ularning miqdori 18 tagacha yetadi, degan ma’lumotlar ham beriladi. Aslida shevalar fonetikasi o‘rganilar ekan, ulardagi fonemalar emas, balki konkret nutq tovushlari e’tiborga olinishi lozimligini qayd qilish o‘rinli bo‘ladi.
  • Oʻzbek tili shevalarda jami 13ta unli qo‘llanadi. Singar-monizmni yo‘qotgan shevalarda 6, 7ta, singarmonizmli shevalarda esa 11ta unli qo‘llanadi. Toshkent dialektidagi shevalarda i, e, ä, ā, o, u; Samarqand shahar shevasida i, e, ä, a, o, u unlilari iste’molda bo‘lsa, Qo‘qon, Marg‘ilon, Chust, Qarshi, Sariosiyo kabi shevalarda ā unlisi bilan birgalikda a unlisi ham uchraydi. Qirg‘izistonning O‘sh, O‘zgan, Jalolobod kabi shevalarida 8ta – i, e, u, ü, ö, a ā, ä; Olabuqa, Oqtam, Aravon shevalarida 7ta – i, e, u, ä, o, ā, a unli mavjud.

Unli va undosh tovushlar

An’anadagi oʻzbek transkripsiyasi

  • a a - a
  • e e - e
  • ā ɔ - o
  • i ъ - i
  • i: u - i
  • ï: ы - i
  • ï ь - i

Download 71,88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish