Muammoli Keys

Muammoli Keys

Global oziq-ovqat taʼminoti va xavfsizligi masalalari har doim jahon hamjamiyatining diqqat markazida boʼlib kelgan. Jumladan, BMT Bosh Аssambleyasining 2015 yil sentyabrda boʼlib oʼtgan tarixiy sammitida dunyoning 193 davlati tomonidan 2030 yilgacha amalga oshirilishi koʼzda tutilgan 17 ta global maqsad hamda 169 ta vazifalardan iborat “Barqaror rivojlanish maqsadlari- BRM” dasturi qabul qilindi.

Barqaror rivojlanish boʼlgʼusi avlodlar ehtiyojlarini qondirishga zarar yetkazmagan holda hozirgi avlodlar manfaatlariga mos keluvchi taraqqiyot yoʼlini nazarda tutadi. Bunday rivojlanish yer yuzi boʼylab insonlarning barqaror, inklyuziv va yorqin kelajagi uchun oʼzaro hamkorlikdagi intilishlarini ifodalaydi. BRMning birinchi maqsadi 2030 yilga borib dunyo miqyosida “Qashshoqlikning har qanday koʼrinishiga barham berish”ni nazarda tutadi. Maʼlumotlarga koʼra yer sharida hamon 780 milliondan ortiq kishi oʼta qashshoqlikda hayot kechiradi va ularning 70 %dan ortigʼi kuniga 1,9 dollardan kam daromad topadi. Dunyoning eng boy mamlakatlarida bolalarning 30 %dan ortigʼi qashshoqlik darajasida hayot kechirishga majbur. Yer yuzidagi 5 yoshgacha boʼlgan har toʼrt bolaning bittasi yetarlicha boʼy va vaznga ega emas.¹ FAO maʼlumotlariga koʼra dunyodagi oʼta qashshoqlikda yashovchi aholining deyarli 75 %i qishloq joylarida yashaydi va ularning kun kechirishi va oziq-ovqat xavfsizligi asosan agrar sektorning rivojlanishiga bogʼliq. Qishloq xoʼjaligini barqaror rivojlantirish yetarli hajmda oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish va ish oʼrinlari yaratish evaziga qishloq hududlarida ochlikka barham berish, oilani boqish va toʼkis hayot kechirish uchun imkoniyat yaratadi.

BRMning ikkinchi maqsadi “Ochlikka barham berish, oziq-ovqat xavfsizligini mustahkamlash, ovqatlanish ratsionini yaxshilash va qishloq xoʼjaligining barqaror rivojlanishiga koʼmaklashish”ni koʼzda tutadi. FAO tadqiqotlariga koʼra: yer sharida 820 milliondan ortiq kishi toʼyib ovqatlanmaslikdan qiynaladi va bu koʼrsatkich 2050 yilga borib 2 milliardga yetishi mumkin; dunyo aholisining har uchtadan bittasi toʼlaqonli ratsion asosida ovqatlana olmaydi; dunyo boʼyicha 5 yoshgacha bolalar oʼlimining 45 %i toʼyib ovqatlanmaslik natijasida yuz beradi va har yili 3,1 million bola shu sababli olamdan oʼtadi.²

Quyidagi savollarga keys tahlili orqali javob bering:

1. 
   Barqaror rivojlanish maqsadlari dasturi global ochlikka barham beroladimi?
   
2. 
   Mintaqalarda oziq-ovqat yetishmovchiligiga duchor bo’lgan mamlakatlar nima sababdan bunday holatga tushishgan va bu holatdan chiqib keta olmayaptilar?
   
3. 
   Dunyoning turli mintaqalarida yashovchi ochlik, qashshoqlikka mahkum insonlarning holatini qanday yo’llar orqali yaxshilash mumkin?
   
4. 
   To’yib ovqatlanmaslik natijasida yosh bolalarda uchrayotgan kasalliklarni YuNISEF qanday dasturlar orqali hal qilishga ko’maklashmoqda?
   

1^ www.un.org/sustainabledevelopment.

2^ www.fao.org/sustainable-development-goals.