Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

3-Rasm. SGEC-30 namunasining IQ-spektri 
IQ-spektrining 3000-3500 sm-1 sohadagi keng tebranishi OH guruhlarining 
valent tebranishi, 3342 va 3207 sm-1 da ikkilamchi aminning NH guruhlarining 
valent tebranishi, 2900-3000 sm-1 oraligʻida metilen guruhlarining valent 
tebranishlari kuzatiladi. 1651 sm-1 sohada C=O bogʻlarining tebranishlari, 1037 sm-1 
sohada esa intensiv Si-O bogʻlarining valent tebranishlari namoyon boʻladi. 
Adabiyotlar 
1. 
Taheri F.S., Ghaemi A., Maleki A. High Efficiency and Eco-Friendly TEPA-
Functionalized Adsorbent with Enhanced Porosity for CO2 Capture // Energy and Fuels. American 
Chemical Society, 2019. Vol. 33, № 11. P. 11465-11476. 
 
MAHALLIY HOMASHYOLAR ASOSIDA EPIХLORGIDRINNING SINTEZI 
Bozorov Y.Sh., Turayev X.X., Aliqulov R.V., Kasimov Sh.A. 
Termiz davlat universiteti
E-mail: [e-mail] 
 
Oʻzbekiston Respublikasini rivojlanish va takomillashtirish gidrometallurgiya, 
oziq-ovqat, farmatsevtika va boshqa tarmoqlar sanoati yangi mahalliy mahsulotlardan 
foydalanishni talab qiladi. Yuqori fizik-kimyoviy,sorbtsion sorbentlarga ega 
membranalardan past navli rudalardagi kamyob-tarqoq metall ionlarini ajratib olish 
atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan foydalanishni optimallashtirish 
bilan bogʻliq muammolarni hal qilishga imkon beradi.Shu bilan birga ion almashish 
materiallaridan foydalanishga asoslangan zamonaviy raqobatbardosh texnologik 
liniyalar va bir necha marta qayta ishlatiladigan materiallarga boʻlgan talablar 
yuqori.Shunday qilib yuqori sorbsion qobiliyatga ega boʻlgan yangi sorbentlarni 
bogʻlay oladigan membanalar ishlab chiqarish shuningdek ularning fizik-kimyoviy 
xususiyatlarini oʻrganish zamonaviy kimyoviy texnologiya va ekologiya sohalarining 
dolzarb hamda istiqbolli yoʻnalishi hisoblanadi. 

---

500 
Biz ham huddi shunday dolzab sohalardan biri ionitlar va membranalar sintezi 
uchun keng koʻlamda qoʻllaniyotgan epixlorgidrinning hossasini oʻrganish va ishlab 
chiqarish usullari boʻyicha toʻxtalamiz.Epixlorgidrinning epoksi guruhi hisobiga 
reaksiyaga kirishish va monomer hosil qilish qobiyati yuqori boʻladi.Azotni oʻz 
ichiga olgan birikmalarga nisbatan epixlorgidrinning seliktevligi yuqori shu sababli 
azotni oʻz ichiga olgan epoksi monomerlar va polimerlar kimyoviy ishlab 
chiqarishning turli sohalarida qoʻllaniladi. 
Epixlorgidrin sintezining bir nechta usuli mavjud boʻlib daslabki modadalar 
tuzilshi va jarayon sharoitiga qarab farqlanadi.Musol tariqasida epixlorgidrin 
propilendan olinishi,u 500 
o
C haroratda va 18 atmosfera bosimida allilxloridgacha 
xlorlanadi: 
Keyin allilxlorid gipoxlorid kislota bilan ta’sirlanadi va glitserinning izomerik 
diklorogidrinlari olinadi: 
Bundan tashqari, glitserinning dimonoxlor gidrinlari natriy gidroksid (NaOH) 
bilan ishlanadi, natijada epixlorgidrin hosil boʻladi: 
Olingan epixlorgidrin bugʻi distillash yoʻli bilan ajratiladi. Uni xlorlangan 
akroleinni kamaytirish orqali ham olish mumkin. 
Biz quydagi usulda epixlorgidrinni glitserindan olish jarayonida zarur boʻlgan 
oraliq 
maxsulot 
α-monoxlorgidrin,β-monoxlorgidrin, 
α-dixlorgidrin, 
β-
dixlorgidrinlarni optimal sharoitda nisbatan yuqori unum bilan olish va undan 
epixlorgidrin sintezi jarayonini amalga oshirdik. 

---

501