Муаммолари республика илмий-амалий конференцияси материаллари

GIDROLIZLANGAN POLIAKRILAMIDNING ELEKTROSTATIK 
XOSSALARINI OʻRGANISH 
Boymirzaev A.S., Kuldasheva Sh.A., Abduraximov D.X., Abdullaev O.O. 
k.f.d.,professor, NamMTI 
k.f.d.,professor, Oʻz.R FA UNKI 
tayanch doktorant, Oʻz.R FA UNKI 
magistr, NamMTI 
 
Gel-xromatografiya (GX) yoki еksklyuziv xromatografiya polimerlar molekular 
massaviy taqsimlanishi (MMT) va Oʻrtacha molekular massasini aniqlashning yuqori 
samarali usuli hisoblanadi [1]. Shu davrgacha bu usul yordamida organik 
erituvchilarda eriydigan koʻp turdagi polimerlarni molekular parametrlari yetarlicha 
oʻrganilgan va tahlil qilingan. Lekin, koʻp hollarda suvda eruvchan sintetik va tabiiy 
polimerlarni 
tadqiq 
qilishda 
GX 
da 
elektrostatik 
va 
polielektrolit 
effektlar 
kuzatiladi, chunki gidrofil polimerlarning 
aksariyati suvda polielektrolit xossalarini 
namoyon 
qiladi. 
Poliakrilamidni 
elektrostatik xususiyatlarini GXda qayd 
etilishi shu paytgacha oʻrganilmagan va shu 
sababli 
ushbu 
ishda 
gidrolizlangan 
poliakrilamid (PAA) ning polielektrolit 
xossalarini GX da tadqiq qilindi [2,3]. 
Gel-xromatografiya tahlili (TSK GM 
PW
XL
, Germaniya) xromatografik kolonka 
yordamida refraktometrik detektor bilan 
jihozlangan Agilent 1260 Infinity, (AQSh) 
suyuqlik xromatografida amalga oshirildi. Namuna eritmasining hajmi va 
konsentratsiyasi mos ravishda 20 mkl va 5,3 mg/ml ni tashkil etdi. 
1.a - rasmda gidrolizlangan PAA ning elyuent sifatida suvda olingan gel-
xromatogrammasi keltirilgan. Xromatogrammaning koʻrinishi asimmetrik boʻlib, 
uning old qismi choʻziq, orqa qismi esa keskin kamaygan egri chiziqdan iborat. Bu 
1-rasm. Gidrolizlangan PAA ni suvda (a) 
va 0,1 M NaNO