|
ШОДМОНОВ Б.И., ТВХТХҚТМОҲМ кафедра мудири
Таълим мамлакат ижтимоийиқтисодий, сиёсий, ғоявий, маданий ҳаётининг муҳим
тармоғи ҳисобланади. Шунинг учун ҳам 1992 йилда мустақил Ўзбекистоннинг дастлабки
“Таълим
тўғрисида”ги
қонунининг
қабул
қилиниши
таълимтарбия
соҳасидаги
ислоҳотларнинг дебочаси бўлди.
1
Бу қонуннинг асосий вазифаларидан бирисобиқ иттифоқ
мафкурасидан халос бўлиш ва унинг ўрнини янги дунёқараш билан тўлдириш ҳамда жаҳон
андозаларига асосланган таълим тизимини яратишдан иборат эди. Таълим тизими ходимлари
ҳаётида
муҳим
аҳамиятга
эга
қонун
таълим
соҳасини
барча
йўналишларини
такомиллаштириш, ривожлантириш ишларига катта йўл очиб берди. Ўзбекистонда таълим
тарбия тизими билан боғлиқ яратилган ҳуқуқий база кейинги йилларда ўз натижаларини
кўрсатди. Ўзбекистон ёшлари ривожланган мамлакатлар ёшлари билан бир қаторда,
дунёнинг йирик ўқув юртларида таҳсил олишмоқда. Мамлакат олий ўқув юртлари чет эл
олий ўқув юртлари билан узвий ҳамкорликни йўлга қўйган, ўзаро тажриба ва талаба
алмашиш изчил давом этмоқда. Ўзбекистон талабаларининг илмий ишлари чет эл
мутахассислари томонидан ижобий баҳоланмоқда. Юқори малакали мутахассислар
тайёрлашда талабаларнинг чет элда олган билимлари ва малакаларига ҳам катта аҳамият
берилмоқда. Ўзаро манфаатли илмий тадқиқотлар, изланишларни ташкил этиш орқали
истиқболли ёш илмий кадрлар истеъдодининг очилишига ва юксалишига кўмак бериб
келинмоқда. 20032008 йилларда жами 837 нафар Ўзбекистон Республикаси Олий таълим
муассасалари иқтидорли ёш педагогўқитувчилари Буюк Британия, Белгия, АҚШ, Франция,
Германия, Италия, Болгария, Дания, Россия, Япония, Хитой, Ҳиндистон, Жанубий Корея,
Малайзия каби давлатларнинг нуфузли таълим муссасалари ва илмий марказларида малака
ошириб қайтишди.
2
Шу билан бирга, 20032009 йиллар оралиғида 1195 нафар ёш профессор
ўқитувчилар, мураббийлар малака оширдилар. Бугунги кунда Ўзбекистон Республикаси
1
Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги Қонуни. 1992 йил 2 июл. Ўзбекистон Республикаси
Олий МажлисинингАхборотномаси. – Тошкент, 1997 йил.
2
Топилдиев О. Ўзбекистоннинг ижтимоийсиёсий ҳаётида ёшларнинг тутган ўрни (19912008 йй). Тарих фан.
ном. дисс. ... – Тошкент: ЎзМУ, 2011йил. 59 бет.
Ўқитувчининг касбий компетентлилигини оширишда инновацион ёндашувлар: муаммо ва ечимлар
385
Президентининг “Истеъдод” жамғармаси ёш кадрларни тарбиялаш ва улар онгида замонавий
билимкўникмаларни шакллантиришда муҳим аҳамият касб этмоқда. Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2017 йил 27 июлдаги “Истиқболли ёш педагог ва илмий
кадрларнинг
малакасини
ошириш
“Истеъдод”
жамғармаси
фаолиятини
янада
такомиллаштириш тўғрисида”ги № ПФ5121 Фармонига асосан “Истеъдод” жамғармасининг
номи “Истеъдод жамғармаси” деб ўзгартирилди. Жамғарма фаолиятининг асосий вазифа ва
мақсадлари такомиллаштирилди.
Ҳозирги вақтда олий ўқув юртларининг аҳамияти нафақат миллий иктисодиётнинг
барча тармоқлари учун янги авлод мутахассисларни шакллантириш, шу билан бирга илмий
янгиликлар яратишдан иборатдир. Намуна сифатида Америка Қўшма Штатларини
кўрсатишимиз мумкин, у ерда илмий тадқиқотлар ва ишланмаларнинг ярмидан кўпи
университетларда амалга оширилади. Германия, Буюк Британия, Канада ва бошқа
ривожланган мамлакатларда олий ўқув юртларидаги илмфаннинг ҳиссаси анча катта. Шу
сабабли, илмфанга қизиқишни эътиборсиз қолдириш мумкин эмас.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёевнинг бевосита раҳнамолигида
мамлакатимизда илмфанни ривожлантиришга, ёшларнинг фанга кириб келишига кенг
шароит яратишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Президент 2016 йил 30 декабрда бир гуруҳ
илмий жамоатчилик вакиллари, академиклар, профессоролимлар билан учрашди.
Учрашувда республикамиз илмфани, таълим тизимининг бугунги ҳолати ва эртанги
келажаги билан боғлиқ бир қатор масалалар кўтарилди. Мамлакатимизда фундаментал ва
академик фанни ривожлантириш, соҳасига ёш истиқболли кадрларни янада кўпроқ жалб
этиш борасида бир қатор вазифларни белгиланди.
Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 16 февралда “Олий
таълимдан кейинги таълим тизимини янада ривожлантириш тўғрисида”ги ПФ4958 сонли
Фармонига, мувофиқ мустақиллик йилларида Ўзбекистон Республикасида узлуксиз
таълимнинг ноёб тизими яратилди, илмийтадқиқот фаолияти, олий малакали илмий ва
илмийпедагог кадрлар тайёрлаш ва аттестациядан ўтказиш самарадорлигини оширишга,
мамлакатнинг ижтимоий ва иқтисодий тараққиётида илмфаннинг ролини кучайтиришга
йўналтирилган салмоқли ишлар амалга оширилди. Олий таълим ва фан интеграциясини
кенгайтириш, юқори малакали мутахассислар тайёрлашда академик илмий кадрлар
салоҳиятидан фойдаланиш самарадорлигини ривожлантириш, уларнинг ОТМ ўқув
жараёнидаги иштирокини таъминлаш, иқтидорли ёшларни илмийтадқиқот ва инновацион
фаолиятга кенг жалб этиш мақсадида Ўзбекистан Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим
вазирлиги ва Ўзбекистан Республикаси Фанлар академияси билан ҳамкорликда ўқувилмий
комплекслар ва марказлар фаолиятини ташкил этиш модели яратилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 17 февралдаги “Фанлар
академияси
фаолияти,
илмийтадқиқот
ишларини
ташкил
этиш,
бошқариш
ва
молиялаштиришни янада такомиллаштириш чоратадбирлари тўғрисида”ги қарори, 2017 йил
5 июлдаги “Ёшларга оид давлат сиёсати самарадорлигини ошириш ва Ўзбекистон ёшлар
иттифоқи фаолиятини қўллабқувватлаш тўғрисида”ги ПФ5106 сонли Фармони ва 2017 йил
27 июлдаги “Олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини оширишда иқтисодиёт
соҳалари ва тармоқларининг иштирокини янада кенгайтириш чоратадбирлари тўғрисида”ги
ПҚ3151сонли қарори каби нормативҳуқуқий ҳужжатларнинг қабул килиниши ва
ижтимоий ҳаётга татбиқ этилиши бу борада муҳим қадам бўлди.
Бунинг натижасида жамиятимизда илмфаннинг нуфузи янада ошиб, ўзини шу соҳа
ривожи, тараққиётига бағишлаш истагида бўлган ёшларнинг сафи тобора кенгайиб
бормоқда. Албатта, ўз келажагини юқори интеллектуал, инновацион ривожланиш билан
боғлиқ кўраётган ҳар қандай давлат, жамият учун бу устувор масалалар сирасига кириши сир
эмас. Ҳозирги шароитда илмий кадрлар тайёрлаш жараёнини тобора жадал ривожлантириш
ва сифатини ошириш, иқтидорли ёшларни илмфанга кенг жалб қилиш, олий таълим ва
илмий муассасаларнинг илмий салоҳиятини мустаҳкамлаш ва ундан республиканинг
инновацион ривожланишида самарали фойдаланиш масалалари алоҳида аҳамият касб этади.
Ўқитувчининг касбий компетентлилигини оширишда инновацион ёндашувлар: муаммо ва ечимлар
386
6-ШЎЪБА
УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИДА ИНКЛЮЗИВ ТАЪЛИМНИ
АМАЛГА ОШИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ
МАХСУС МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТАШКИЛОТЛАРИДА АЛАЛИК БОЛАЛАР
БИЛАН ИШЛАШНИНГ МЕТОДИК ВА ПСИХОЛОГИК ЙЎЛЛАРИ
Do'stlaringiz bilan baham: |
