Муҳаммад Али ас-Собуний пайғамбар соллаллоҳУ

Саййида Умму Салама Ҳинд ал-Махзумиййа 
Мукаррам Пайғамбар Умму Саламага у Абдуллоҳ ибн 
Абдуласаднинг беваси ҳолида уйланганлар. Унинг эри исломга илк 
кирганлардан эди ва Ҳабашистонга ҳам ҳижрат қилган. Хотини у билан 
бирга дини сабабли қочиб чиққан эди. ўша аснода у Салама деган ўғил 
туғган. Унинг эри Уҳуд жангида шаҳид кетди. У эса тўртта етими билан 
боқувчисиз, ёрдамчисиз қолаверди. Расулуллоҳ (с.а.в.) унга уйланишдан 
ўзга таъзия, ўзи ва болалари учун кафил кўрганлари йўқ. Унга Пайғамбар 
(а.с.) совчи қўйганларида, у узр сўради ва “Мен қари кампирман, 
етимларнинг онасиман, ўзим эса ўта рашкчиман” деди. Пайғамбар (а.с.) 
унга бундай деб жавоб йўлладилар: “Етимларингни ўзим қучоғимга 
оламан, Аллоҳ қалбингдан рашкни кетказишни сўрайман” дедилар ва 
ёшларига парво ҳам қилмадилар. Пайғамбар (а.с.) Умму Салама 
кўнганларидан кейин унга уйландилар ва етимлари тарбиясига 
киришдилар. Улар учун қалбини катта тутдиларки, оталар йўқлигини 

---

 
32
 
сезмадилар ҳам. Чунки, уларга ўз оталари ўрнига марҳаматлироқ отани 
алмаштирилган эди. Аллоҳнинг раҳмати ва саломи ул зотга бўлсин! 
Мўъминларнинг ушбу онасида улуғ насаб, мукаррам уй, исломга 
илк қирганлик жам бўлган эди. Унинг яна бошқача фазилати ҳам бор 
бўлган. У фикри ўткир аёл эди. Бунга Пайғамбар (с.а.в.) мусулмонлар 
ишида ғам чекиб, маҳзун бўлиб турган маҳалда унга ишора 
қилганларининг ўзи кифоя қилса керак. Бу воқеа Ҳудайбия сулҳида бўлиб 
ўтган. Мусулмонлар мушриклар билан тузилган ушбу сулҳдан ниҳоят 
даражада таъсирланган эдилар. Бўлиб ўтган шартларга биноан ўн йил 
давомида урушни тарк қилишга келишгандилар. Буюкликлари авжга 
чиққан пайтда мусулмонлар ўз ҳуқуқларида чекланиш бўлганини 
кўргандилар. Бу туйғунинг таъсири шу бўлдики, улар Пайғамбар 
буйруғини ҳам бажаришга дангасалик қилиб қолдилар. Уларга сочларини 
олдириб ёки қисартириб, Мадинаи мунавварга қайтишга буюргандилар. Ул 
зотнинг амрига ҳеч ким киришай демасди. Пайғамбар (а.с.) завжалари 
Умму Саламанинг олдига кирганларида, унга: “Одамлар ҳалок бўлди, 
улурга бир нарса буюрсам, буйсинай демаяптилар” дедилар. Умму Салама 
(р.а.) ул зотга ишнинг осонини кўрсатдилар: ул зотга уларнинг олдига 
чиқиб, улар олдида сочларини олишга ишора қилди. Шунда улар иложсиз 
эргашишлари аниқ эканини ҳам айтиб ўтди. Чунки, улар шундагина бу иш 
қатъий эканини, у борада иккиланиш мумкин эмаслигини биладилар, деди. 
Худди шундай бўлди. Пайғамбар (а.с.) чиқиб, сартарошга сочини олиб 
қўйишни буюрдилар. Ҳатто саҳобалар ул зотга эргашиш борасида 
мусобақа қила бошладилар. Аллоҳнинг раҳмати ул зотга бўлсин! 
Саҳобалар сочларини олдириб, эҳромдан чиқа бошлаганлар. Бу мўъминлар 
онаси Умму Салама разийаллоҳу анҳонинг маслаҳати билан бўлган эди. 
Аллоҳ уни рози қилсин!