Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети “маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси

Компьютер алфавитини барча символлари 0 дан 255 гача рақамланган. Ҳар бир рақамга 8 разрядли 00000000 дан 11111111гача бўлган иккилик код тўғри келади. Бу код иккилик саноқ тизимда символни тартиб рақами бўлади.

• Компьютер алфавитини барча символлари 0 дан 255 гача рақамланган. Ҳар бир рақамга 8 разрядли 00000000 дан 11111111гача бўлган иккилик код тўғри келади. Бу код иккилик саноқ тизимда символни тартиб рақами бўлади.
• Компьютер алфавитини хар бир символига тўғри келадиган тартиб рақами қўйилган жадвал кодлаш жадвали деб аталади.
• Турли хил ПКда турли хилдаги кодлаш жадваллари қўлланилади. ПКларда халқаро стандарт жадвали бўлиб ASCII (аски деб ўқилади) қабул қилинган (ахборот алмашуви учун қабул қилинган Америка стандарти).
• ASCII кодлаш жадвали икки қисмга бўлинади.

Тартиб рақами	Код	Символ
0 - 31	00000000 - 00011111	0 дан 31 гача бўлган рақам ва символлар бошқарувчи деб аталади.
32 - 127	00100000 - 01111111	Жадвалнинг стандарт қисми (англиз). Бунга лотин алфавитидаги кичик ва бош харфлар, ўнлик рақамлар, тиниш белгилари, турли турдаги қавслар ва бошқа символлар киради.
128 - 255	10000000 - 11111111	Жадвалнинг альтернатив қисми (рус). ASCII кодли жадвалининг иккинчи ярми кодли бет деб аталади, (128 кодлаш, 10000000 дан бошланади ва 11111111 билан тугалланади).

Овозли ахборотни кодлаш ва ишлов бериш

• Овозли ахборот. Овоз хавода, сувда ва бошқа мухитда тарқаладиган узлуксиз ўзгарадиган частотали тўлқиндир.
• Инсон овоз тўлқинларини (хаво тебраниши) эшитиш ёрдамида турли баландлик ва тон кўринишида қабул қилади.