Муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот технологиялари университети “маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси

Маълумотларни сиқиш – бу маълумот эгаллаган хотира ҳажмини камайтириш мақсадида бирламчи маълумотни махсус алгоритмлар асосида ўзгартириш (компрессиялаш).

• Маълумотларни сиқиш – бу маълумот эгаллаган хотира ҳажмини камайтириш мақсадида бирламчи маълумотни махсус алгоритмлар асосида ўзгартириш (компрессиялаш).
• Бундай алгоритмлар хотира ва маълумотларни узатиш воситаларидан рационал фойдаланиш мақсадларида ишлатилади.
• Тескари, яъни бирламчи маълумотни тиклаш жараёнлари сиқилган маълумотни декомпрессиялаш ёки распаковка қилиш дейилади.
• Маълумотни сиқиш унда кўп учрайдиган ибораларни маълум бир тартибда йўқотиш тушунилади. Бунда текстда кўп учрайдиган ва қайтариладиган кетма-кет ибораларни қисқартирилган, олдиндан кодлаштирилган фрагментлар билан алмаштириш тушунилади.
• Маълумотни сиқишда биринчи навбатда бирламчи текст тўғрисида маълумот йиғилади, яъни ундаги қайтариладиган фрагментлар, сонлар, иборалар аниқланади. Бундай маълумотга эга бўлмай туриб, маълумотни сиқиш тўғрисида ҳеч қандай ечимга келиб бўлмайди.
• Тизимга тушган маълумотни олдиндан таҳлил қилиш асосида сиқишни бажарадиган усуллар (алгоритмлар) адаптив усуллар (алгоритмлар) деб юритилади.
• Адаптив бўлмаган алгоритмлар статик алгоритмлар дейилади, улар тор доирадаги маълумотларни , яъни маълум бир мутахассиклик тўғрисидаги маълумотларни сиқиш учун фойдаланилади.
• Амалиётда асосан адаптив алгоритмлардан фойдаланилади.
•  

Ахборотни узатиш ва сақлаш катта харажатларни талаб қилади. Қанча катта ахборот билан ишлашимизга тўғри келса,бу шунчалик қимматга тушади.

• Ахборотни узатиш ва сақлаш катта харажатларни талаб қилади. Қанча катта ахборот билан ишлашимизга тўғри келса,бу шунчалик қимматга тушади.
• Афсуски, алоқа каналлари орқали узатилаётган ва сақланган маълумотларнинг катта қисми ихчам кўринишга эга эмас. Аксинча, бу маълумотлардан осон фойдаланишни таъминловчи кўринишларда сақланади, мисол учун, оддий китоб текстлари, матн мухаррирларининг ASCII кодлари, ШК маълумотларининг иккилик кодлари, маълумотларни йиғиш тизимларидаги сигналларнинг алохида сонлари ва бошқалар.
• Бироқ бу фойдаланишда энг оддий бўлган кўринишдаги маълумотларни сақлаш, аслида керагидан икки-уч, лекин баъзида юзлаб баробар катта жойни ва частота кенглигини талаб қилади. Шунинг учун маълумотларни сиқиш замонавий телекоммуникацияларнинг энг мухим йўналишларидан бири хисобланади.
• Маълумотларни сиқишнинг мақсади - манбаа томонидан ишлаб чиқарилган маълумотларни ихчам кўринишини, уларнинг тежамкорроқ сақланиши ва алоқа канали орқали юборилишини таъминлашдан иборат.
• Қуйида маълумотларни сиқиш тизимининг шартли структураси келтирилган: