Муҳаммад Ал Хоразмий номидаги тату телевизион технологиялари факултети

Ҳозирги кунда жаҳон мамлакатларида никоҳнинг қуйидаги турлари мавжуд:
Моногам никоҳ. Никоҳнинг бу тури энг кўп тарқалган бўлиб, 2 та шахс ўртасида амалга оширилади.
Полигения никоҳ. Юнонча поли – кўпчилик, гения – никоҳ, яъни битта эркакнинг бир неча аёллар билан қонуний никоҳда туришидир. Бу кўпроқ араб мамлакатларида бор.
Полиандрия никоҳ. Бунда битта аёл бир неча эркаклар билан никоҳда бўлиши мумкин.
Оила-никоҳ муносабатларининг асосий сотсиологик тушунчаларига қуйидагилар киради: Оилавий ҳаёт шароити, оила таркиби, оила функсияси, оила турмуш тарзи, оилавий мафкурава бошқалар.
Бу тушунчалар оила-никоҳ муносабатларининг энг муҳим жиҳатларини ўзида ифодалайди.
Оила жамият ижтимоий таркибининг муҳим элементи сифатида ўзига хос ижтимоий вазифаларни бажаради. Оиланинг ижтимоий вазифаси (функсияси) деганда, оила ва унинг аъзолари ҳаёт фаолияти, фаолликни намоён қилиш усулига бағишланади. Уларга қуйидагилар киради: биологик кўпайиш, тарбиявий, хўжалик-иқтисодий, ўзаро ёрдам, коммуникатив, регулятив кабилар.
Оиланинг ҳуқуқий асослари:
1. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон Деклоратсияси (1948 йил 10 декабр) 16-моддада берилган.
2. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси (1992 йил 8 декабр) 63-66-моддаларда баён этилган.
3. Ўзбекистон Республикасининг Оила Кодекси (1998 йил 30 апрелда қабул қилинган) 8 бўлим, 238 моддадан иборат.
Оиланинг функсиялари ва унинг типлари.
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси (63-модда)да таъкидланганидек, “Оила жамиятнинг асосий бўғинидир ҳамда жамият ва давлат муҳофазасида бўлиш ҳуқуқига эга”.
Никоҳ ва оила сотсиологияси ўз мазмунига кўра жуда кенг қўлламга эга бўлиб, ҳозирги замон оила-никоҳ муносабатларининг таркиб топа бориши оила-никоҳ муносабатларида ҳам жиддий ўзгаришларни, оилавий муносабатларда вужудга келаётган янги муаммоларни келтириб чиқармоқда. Айниқса, уларнинг ичида оила-никоҳ муносабатларининг ҳуқуқий-юридик йўналиши, аҳлоқий-эстетик, оила ва ислом дини, оила ва аҳоли саломатлигини ҳимоя қилиш муаммоси, оила сони, таркиби ва тузилиши, оиланинг моддий-иқтисодий таъминоти, турмуш даражаси, оилада эр-хотиннинг ўрни ва роли, оиладаги руҳий муҳит, оилавий можаролар ва ажралишлар, уларни келтириб чиқарадиган сабаблар, ёш оилалар ва уларнинг аҳволи каби йўналишлар муҳим сотсиологик тадқиқот объек]ти бўлиб келмоқда.