Moylar va maxsus

Misol.
Birinchi aniqlanish natijasi.
Plls
= 
68
%
Ikkinchi aniqlanish natijasi
Pfta
= 72%
Parallel aniqlanish natijalari orasidagi tafovut 4 %, 68 % 
kattalikdan 6 % yoki ruxsat etilgan tafovut kattaligi:
^
= 4%
100
Ushbu holda ikkala aniqlanish ham qoniqarli o‘xshashlikka 
egadir, chunki ular orasidagi tafovutning ruxsat etilgan kattaligi 
4 % ga teng.
M isol.
Birinchi aniqlanish natijasi 
P< & \
= 63%
Ikkinchi aniqlanish natijasi P 0 235
°o = 70%

---

Parallel aniqlanish natijalari orasidagi tafovut 7 %, 63 % 
kattalikdan 6 % yoki ruxsat etilgan tafovut:
^
= 3,8%
100
U shbu holda ikki aniqlanishlar orasidagi tafovut ruxsat 
etilgan kattalik—3,8 % d an katta, va shuning uchun sinov 
takrorlanishi kerak.
Misol.
Birinchi aniqlanish natijasi 
ЛЦ
0
= 15%
Ikkinchi aniqlanish natijasi 
Л
™0
= 17%
Parallel aniqlanish natijalari orasidagi tafovut 2 %, ya’ni 
ruxsat etilgan kattalik (n am u n a kattaligining 2 %i) ga teng.
2.7. Apparatni nazorat nioyida tekshirish
A pparat nazorat m oyida tekshirilsin. N azorat m oyi uchun 
250°C da 30 m in. da m o to r usuli b o 'y ich a bug‘lanuvchanlik, 
ishchi fraksiya va lok hosil qilishga moyillik kattaliklari 
ko‘rsatilgan bo 'lish i lozim.
N azorat m oyida apparatni tekshirishni davriy ravishda, 100 
aniqlanishdan kam boMmagan oraliqda am alga oshirish lozim.
H a r 25 aniqlanishdan so ‘ng diskdagi term o m e tr uchlari va 
term o m etrn i sim obli sharchasi ularda hosil b o ‘lib qolgan 
toshsim on m oddalardan tozalansin.
* * *
Motor moyining dvigateldagi bugManishini aniqlash, moyning 
ishchi fraksiyasi va lok hosil qilishga moyilligi bo‘yicha o‘tkazilgan 
amaliy ish hamda uning natijalari xususida aniq ma’lumotlarga ega 
boMindi. Olingan bilimlar asosida shuni ta’kidlash mumkinki, motor 
moyi ustida o‘tkazilgan tajriba o‘z natijasini berdi.
1 1 2

---

3-am aliy ish
N eft niahsulotlarining fraksion tarkibini bug‘latish 
usuli bilan aniqlash.
(M DXni 111166 raqam li mualliflik guvohnomasi)
3.1. U sul yupqa qatlam holatida b o ‘lgan sinalayotgan neft 
m ahsulotining kam m iqdorini atm osfera bosim ida va doim iy 
tezlik bilan haroratini ko‘tarish orqali ketm a-ket bug‘latishga 
asoslangan.
3.2. Sinov o ‘tkazilayotganda quyidagi apparatura, reaktivlar 
va m ateriallar q o ‘llani!adi:
• Term ostat;
• 
100
m m diam etrli disk;
• Tashqi diam etri 22 m m , qirrasining balandligi 6 m m va 
tubining qalinligi 1±0,1 m m bo‘lgan alyum iniy idish;
• Term ostatni isitish plastinasining harorati boshqarish 
uchun avtotransform ator;
• T N -2 simobli shisha term om etr;
• Idishchani yuvish u chun vannacha;
• Diskni tozalash va silliqlash uchun stol usti oynasi;
• 
100-105°C gacha isituvchi quritish shkafi;
• 
Eksikator;
• K eram ik plitacha;
• Stakan;
• 
Pipetkalar;
• 
Shisha tayoqcha;
• Vud qotishm asi yoki 230°C dan yuqori boMmagan erish 
haroratiga ega b o ‘lgan boshqa qotishm a;
• Silliqlovchi qum qog‘oz;
113

---

• 
Kerakli tortish aniqligiga ega boMgan laboratoriya 
analitik tarozi;
•
BR «Kalosha» benzini (yengil to ‘g‘rid an -to ‘g*ri haydab 
olingan).
3.3. Sinovga tayyorgarlik
B enzin bilan idishchani yuvilsin. Lokli qoldiqlar bilan 
kirlangan idishchalar yopiq spiralli elektroplitkada lok to ‘la 
yo‘qolguncha qizdirilsin.
3.4. Sinov o ‘tkazish
0,0002
g aniqlikkacha tortilgan idishchalarga xuddi shunday 
aniqlikda (0,2 ± 0,0002 g) sinalayotgan neft m ahsuloti nam unasi 
olinsin. T erm ostatni isitiladigan plastinkaga diskni qo‘yib, 
eshikchasini yopilgan holda sinovni boshlash h aro ratd an 2°C 
o sh iq haroratgacha isiting.
U shbu haroratda 5 m in davomida ushlab turing, so‘ng 
eshikchani oching va 1 min ichida sinalayotgan mahsulotli 
idishchalarni diskga o ‘rnatib, term ostat eshikchasini yoping va 
idishchalam i diskda haroratini 3 m in. da 10°C ga oshirib 
qizdiring. Sinovni boshlanish harorati 1- idishcha chiqarib 
olinadigan haroratdan 10°C dan kam bo‘lmasligi lozim. H ar 
20°C ga haroratni oshirilganda navbatdagi nom erlangan idishcha 
olinsin va eksikatorga o ‘rnatilgan keram ik plitkaga qo‘yilsin.
Agarda 
texnik 
sharoit 
bo‘yicha 
m a’lum
haroratlarda 
haydalgan m ahsulotlarning foizi normallashtirilgan bo‘lsa, texnik 
sharoitlarda berilgan yoki unga yaqin haroratlarda idishchalar 
chiqarib olinadi, biroq haroratlar oralig‘i 20°C dan ortiq 
bo‘lmasligi lozim. N am unali idishchalar xona haroratigacha 
sovutilgandan so‘ng, 0,0002 g aniqlikkacha tortilsin.
3 .5. H isob tartibi
T — H aroratdagi sinalayotgan neft m ahsulotining bug‘la- 
nuvchanligi (X j, % da) — (7) form ula bilan hisoblanadi:
114

---

*
a z a . . 100,