Mo‘minov N. N., Bolbekov M. A., Po‘latov I. B., Nurmatov sh. Sh

B) havo xarakati tezligiga. 

C) saqlash muddatiga. 

D) havo haroratiga. 

17. Sut mahsulotlari sovitilgan holatda necha kun saqlanadi? 

A) 36 soat. 

B) saqlash mumkun emas,  muzlatilsa uzoq muddat. 

C) 2 – 3 kun,  muzlatilsa uzoq muddat. 

D) 15 – 20 kun,  muzlatilsa uzoq muddat. 

 

4.2 MAVZU:  PARRANDALAR GO‘SHTI,  TUXUM VA BALIQLARNI 

SOVITISH VA SAQLASH. 

Mashg‘ulot maqsadi:  Parrandalar go‘shti,  tuxum va baliqlarni sovitish va 

saqlash texnologiyasini o‘rganish. 

Mashgulot rejasi: 

1. Parrandalar go‘shtini sovitish va saqlash texnologiyasi. 

2. Tuxumlarni sovitish. 

3. Baliqlarni sovitish va saqlash texnologiyasi. 

Uslubiy ko‘rsatmalar 

Xonaki  parrandalarni  jonsizlantirish  va  ishlov  berish  maxsus  korxonalarda 

parranda  kombinatlarida  yoki  go‘sht  kombinatlarining  parrandaga  ishlov  beruvchi 

sexlarida o‘tkaziladi.  

Parrandalar  go‘shtlarining  havoda,    eriyotgan  muz  suvida,    suv  va  muz 

aralashmasida va sovuq suvda sovitiladi. 

Parrandala go‘shtin havoda sovuttish juda uzoq vaqt talab etadi. Harorati 0 – 1 

0

S,  havo harakat tezligi 1 – 1, 5 m/sek bo‘lgan kameralarda parranda go‘shtini sovitish 

---

28 

 

uchun 24 soat va undan ham ko‘p vaqt sarflanadi.  

Tunel turidagi kameralarda,  havo harorati – 2

0

S va sun’iy tezlashtrilgan havo 

tezligi  4  m/sek  bo‘lganda  sovitish  jarayoni  ancha  tezlashadi  va  parrandalarning  vazni,  

semizlik  darajasi,    parranda  turi  va  boshqa  ko‘rsatkichlariga  qarab  3-6  soatgacha 

qisqarishi mumkin. 

Bu  usulning  kamchiligi  shundaki,    parranda  vazni  1  –  1,  5%  ga  kamayadi  va 

parranda tanasi ko‘rimsiz holatda bo‘ladi.  

Issiqlik o‘tkazuvchanligi,  mehnat sarfi,  vaqti va uzluksiz texnologik jarayonni 

tashqil  etish  sharoiti  borligi  jihatidan    parranda  go‘shtlarini  harorati  0  –  2 

0

S  bo‘lgan 

erigan  muz  suvida  yoki  suv  va  muz  aralashmasida  botirib  sovitish,    nisbatan  samarali 

hisoblanadi.  Parranda  go‘shtlarini  muz  suvida  yoki  suv  va  muz  aralashmasida  sovitish 

uchun  katta  idishlar,    vannalar  ishlatilishi  mumkin.  sovitish  muddati  katta  muzli 

idishlarda 2 soatga suv va muz aralashmali vannalarda 40-45 daqiqani tashqil etadi. 

Parranda go‘shtlarini muzli suvga solib sovitish,  havoda sovitishga nisbatan 4 

– 5 barobar vaqtn tejaydi,   parrandaga texnologik ishlov berilgan vaqtdagi defektlarni 

nisbatan  yo‘qotadi.  Parranda  go‘shti  oqarganday  va  yaxshi  tovar  ko‘rinishiga  ega 

bo‘ladi.  Lekin  bunda    parranda  o‘z  vazniga  nisbatan  4  dan  10%  gacha  suvni  o‘ziga 

shimadi,  shuningdek bakterial ifloslanishi ham mumkin. 

Parrandalarni qayta ishlovchi korxonalarning deyarli 25% muzli suvda sovitish 

asosida ishlaydi. Muzli suvda botirib uzluksiz ishlovchi qatorlarda 5%. 

Tozalangan  parranda  tanasining  ko‘krak  qismidan  yoki  bo‘ynini  yuqori 

tomonga  qaratib,    qanotlaridan  konveer  ichaklariga  osib,    vodoprovod  suvi  solingan 

vannada  10  daqiqa  20  –  22 

0

S  gacha  sovitiladi.  Suvning  haroratini  10–15 

0

S  da 

saqlaydilar. SHu vannada parrandalar tanasi tozalab yuviladi va natijada ularning sanitar 

holati yaxshilanadi. 

Parranda tanalarini natijaviy sovitish esa harorati 1 – 4 

0

S suvli vannada 4 – 6

0

S 

gacha sovitiladi.  

Hozirgi  vaqtda  tuzli  suv  bilan  sovitishning  takomillashtirilgan  usuli 

qo‘llanilayapti.  Germaniyada  soatiga  550  ta  parranda  tanasini  sovituvchi  jihoz  ishlab 

chiqilgan. Bu usulda muzli suvni forsunkalar orqali parranda tanasiga sepib sovitiladi. 

Bu  usulning  afzalligi  tomoni  shundaki,    parranda  tanasi  yuzasi  85% 

bakteriyalardan tozalanadi. Parranda tanasi shimib olgan adsorbsion suv 2–3% ni tashqil 

etadi.  Lekin,    suv  ko‘p  miqdorida  ishlatiladi.  YA’ni    hrorati  0

0

S  bo‘lgan  suv  har  bir 

parranda tanasiga 12 litrni tashqil etadi. Bunda tana  markazida harorat 35 daqiqada 4-

6

0

S ga etadi.