Moluch 297 c indd

Мырзабай ахун Азаматұлы (1833–1916 ж. ж.) ел ішінде 
беделді, сыйлы болғаны сонша алдынан ешкім кесе өтпейтін 
болған. Өте білімді Мырзабай ахунның алдында төселіп 
сөйлеп кету екінің бірінің қолынан келмесе керек-ті. Елге 
танымал, ағартушы қайраткер, оқымысты емші, ауылын-
дағы бастауыш сауат ашудан кейін Бұхарадағы «Көкілташ» 
медресесін 1854 жылы бітіріп, Өзбекстандағы Бируни қа-
ласы маңында бала оқытады. Елге оралған соң мешіт-мектеп 
ашады. Түлеп өскен жері — қазіргі Жалағаш ауданының Мәде-
ниет ауылдық аумағы. 1996 жылға дейін Қазақстанның 20 жыл-
дығы аталып келген бұл мекен қазір Мырзабай ахун есімімен 
аталады [8, 14 б.].
Садық ахун Қодарұлы (1860–1937 ж. ж.) — діни-ислам ағар-
тушылығы дәстүрінің көрнекті тұлғаларының бірі. Алғашқы 
білім негіздерін 14–15 жасында Тапал ахуннан, 16 жасында 
Ораз Мұхаммед ахуннан игерген. Ахундардан алған білімімен 
1884 жылға дейін мешіт-мектепте шәкірттерді оқытады. Одан 
кейін Бұхарадағы «Көкілташ» медресесінде 4 жыл оқиды, дәрі-
герлік біліммен де танысып, емшілікке маманданады. 1898–
1930 жж. қазіргі Қармақшы ауданындағы Иіркөл мекенінде 
мешіт — мектеп ашып, ұстаздық пен емшілік қызметін қатар 
ұстанады [8, 7 б.].
Жоғарыдағы айтылған теңдесі жоқ мол мұрамыз халқымы-
здың әдебиеті мен мәдениетінің тарихы тым тереңде екенінің 
нақты айғағы. Бабаларымыздың осыдан мың жыл бұрын тек 

---

“Young Scientist” .  # 7 (297) .  February 2020
351
Young scientist Kazakhstan
қана ислам дінін қабылдағанын ешкімде жоққа шығара ал-
майды. Өңіріміздің қасиетті орындары мен кешендері, ел 
тұтқасы болған тарихи тұлғаларымыздың ұлттық тарихымы-
здағы маңызды орнын, халықтың әлеуметтік-саяси өміріндегі 
діни ағартушылық бағытының маңызды деректерін заманауи 
БАҚ өкілдері арқылы жұртшылыққа кеңінен насихаттауды 
жөн көрдім. Сондықтан да, исламның інжу-маржан асыл құн-
дылықтарын ардақтау — бүгінгі ұрпақтың киелі міндеті.
Әдебиет:
1. Ахметбек Б. М., Екімбаева А. С., Елеуов Е. А., Садықов Ғ. Ж. Қасиетті Қазақстан энциклопедиясы. 3 том. — Нұр-Сұлтан, 2019.
2. Әбдіғалиұлы Б. Қазақстанның Өңірлік Қасиетті Нысандары Энциклопедиясы. — Астана: Фолиант, 2017.
3. Қалжан Ахун Бөлекбайұлы // [Электрондық ресурс]. — Көру режимі: https://kk.wikipedia.org/wiki/Қалжан_Ахун_Бөлекбайұлы
4. Әбжали ишан мешіті // [Электрондық ресурс]. — Көру режимі: http://kyzylorda-pamyatniki.kz/kz/monuments/kzo/ger410
5. Шөмекей М. Әбжәли ишан // Жалағаш жаршысы. — 2016. — 30 тамыз.
6. Есжанов Т. // Ақмешіт ақшамы. — 1999. — 3 қыркүйек.
7. Әшімұлы Ш. Сыр ғұламалары. — Шымкент, 2002. — 279 б.
8. Музей қоры түсім кітап. — № 4, № 6.

---

«Молодой учёный» . № 7 (297)  . Февраль 2020 г.