Moluch 295 c indd

.
№ 5 (295)
 .
Январь 2020 г.
368
Молодой ученый Қазақстан
орта әсеріне белгілі бір жауап беру тәсілі, өзіндік қара-
ма-қайшылықтар әсерінен және қоршаған ортаға, әле-
уметтік қатынастардың субъектісі ретінде өзінің субъ-
ективті қарым-қатынастарын есепке алу негізінде өзін 
саналы түрде жетілдіруге ұмтылысы. Шығармашылық 
қызығушылықтың жетекші функцияларына:
– талаптанушылық;
– танымдық;
– реттеушілік; рефлексиялық;
– белсенді өзара қарым-қатынас т. б. жатқызылады.
Олар өзін-өзі дамытудың бағыттылығы мен артуын, 
тұлғалық компоненттердің деңгейін және олардың са-
бақтастығын айқындайды, адамға өзін жетілдіруге орай 
дербес әрекетін ұйымдастыруға мүмкіндік туғызады. 
Шығармашылық қызығушылықты қалыптастыру — субъ-
ект-субъектілік бағдардың шығармашылық әрекетінің 
ерекше түрі, ол бір жағынан «өзіндік» процестердің 
«өзін-өзі тану, өзін-өзі айқындау, өзін-өзі басқару, өзін-өзі 
таныту» қарқынын күшейту мен тиімділігін арттыруға, 
екінші жағынан, педагог олардың шешімін табу бары-
сында субъектілік бағыт ұстанатындай, тұрақты түрде күр-
деленіп отыратын проблемалық шығармашылық міндет-
тердегі қарама-қайшылықтарды шешуге бағытталады [4].
Студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамыту 
барысында ең алдымен біз олардың бойындағы жеке 
қасиеттерінің деңгейлеріне аса көңіл бөлуіміз керек. 
Шығармашыл тұлғаның бойында қасиеттері, біліктері 
мен дағдылары, шығармашылық ойлауы, шығармашылық 
қызығушылығы, шығармашылық қабылдауы болу қажет 
және біз оларды әрдайым дамытып отыруымыз қажет. Те-
ориялық және практикалық проблемаларды шешу үшін 
студенттерге арнайы шығармашылық қабілеттер қажет. 
Бұл қабілеттер белгілі бір проблема туындағаннан бастап 
шешілгенге дейін кешенді түрде шешуге көмектеседі.
– проблеманы өздігінен тауып, шешім жасау қабілеті;
– проблеманы топпен бірге шешуде өзінің қатысу 
рөлін анықтау;
– проблемаға жүйелік талдау жасай алу;
– зерттеудің мақсатын және міндеттерін қоя білу;
– гипотеза шығарып, оны шешу жолдарын табу;
– хаотикалық ситуацияда негізгі мақсат пен міндет-
терді таба білу;
– қажетті ақпаратты тауып, оған талдау жасап, жүй-
елеу және қорытынды шығару;
– стандарттық емес шешім қабылдап, соңғы нәтижеге 
жету;
– проблема бойынша алған білімдерінен қорытынды 
жасап, түйін шығару;
– жүргізілген зерттеулерге презентация ұйымдастыра 
алу; [6].
Шығармашылық қабілетті дамыту студенттердің қажетті 
теориялық білімі, біліктіліктер мен дағдылардың болға-
нында ғана мүмкін болады және әрі қарай дамиды. Олар:
– қолдану (теориялық білімдерін практикада қол-
дана алса, бір пәннен алған білімдерін басқа пәннен алған 
білімдерімен өзара байланыстырып кешенді түрде қол-
дана алса)
– ойлау (шығармашыл ойлап, өзінің ойларына ер-
кіндік бере алса, анық және логикалық тұрғыда ойлай 
алса; сыни ойлау)
– 
шешім (проблемаларды тауып, шеше алса; 
шешімнің жаңа жолдарын тапса; жаңа ситуацияда жөн 
таба алса;)
– түсіну (оқу материалының мағынасын шығар-
машылық бағытта түсіне алса; оқу материалынан ең ба-
стысын атап көрсетсе;)проблеманы көріп, оны шешудің 
барлық аспектілерін және кезеңдерін таба білу;
– болжау (нәтижелерді болжай алса; ғылыми пробле-
маға өзіндік зерттеу жұмыстарын жүргізе алса;)
– сөйлеу (ауызша және жазбаша тілді жақсы мең-
герген болса;)
– бағалау (бағалай және өзін өзі бағалай алса;)
– талдау (анализ, синтез, салыстыру, жалпылау, 
классификация жасай алса;)
– зерттеу (өзіндік, шығармашыл, ғылыми ізденіс 
жасай алса) [5, 53б].