Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

O‘zgarmas xarajatlar – mahsulot miqdoriga bog‘liq bo‘lmagan holda bir xil darajada saqlanuvchi xarajatlardir. Masalan, ijara to‘lovlari, amortizatsiya ajratmalari, reklama xarajatlari o‘zgarmas xarajatlar sirasiga kiradi.
Yarim o‘zgaruvchan harjatlar – o‘zgaruvchanlik va ayni paytda davriylik yoki doimiylik xarakteriga ega xarajatlardir.
68-jadval Jami ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot birligi tannarxini mahsulot hajmiga bog‘liqligi

Mahsulot hajmi, dona	Jami mahsulot tannarxi, mln. so‘m			Mahsulot birligi tannarxi, ming so‘m
	o‘zgarmas xarajatlar	o‘zgaruvchan xarajatlar	jami	o‘zgarmas xarajatlar	o‘zgaruvchan xarajatlar	jami
500	50	40	90	100	80	180
1000	50	80	130	50	80	130
1500	50	120	170	33	80	113
2000	50	160	210	25	80	105
2500	50	200	250	20	87	100

Mahsulot hajmi besh marotaba ortgan holda mahsulot birligidagi o‘zgarmas xarajatlar besh marotaba qisqarib tannarx 180 ming so‘mdan 100 ming so‘mgacha pasaygan.
8.4. Bir so‘mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatlar tahlili
Rejali iqtisod davrida har bir korxonaga mahsulot tannarxini pasaytirish bo‘yicha yuqori tashkilotlar tomonidan topshiriq berilar edi. Korxonaning ishlab chiqarish xususiyatidan kelib chiqqan holda quyidagi ko‘rsatkichlardan biri bo‘yicha tannarxni pasaytirish rejasi belgilangan.

1. 
   Taqqoslanadigan mahsulot tannarxi.
   
2. 
   Bir so‘mlik mahsulot uchun qilingan xarajat.
   
3. 
   Mahsulot birligini tannarxi.
   

Mahsulot tannarxini ifodalovchi ko‘rsatkichlardan eng muhimi bir so‘mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatdir. Bu ko‘rsatkich tiyin hisobida quyidagicha aniqlanadi:
Bir so‘mlik tovar Ishlab chiqarish tannarxi
mahsuloti uchun = -----------------------------------------------------