Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Materiallardan foydalanish tahlili 

 

Ko‘rsatkichlar 

Biznes-

rejada 

Xaqiqatda 

Farqi, 

(+,-) 

1 

2 

3 

4 

1. Moddiy xarajatlar (ming so‘m) 

2. Tovar mahsuloti (ming so‘m) 

3. Tovar mahsuloti, material hajmi (so‘m) (1/2) 

4. Material sarfi o‘zgarishining ta’siri ( +, -) 

-  tovar  mahsuloti  tannarxidagi  moddiy 

xarajatlarning qimmatlashishi (+), pasayishi (-) 

-  0.050 * 79797 = - 3989 

- tovar mahsulotining hajmi, ming so‘m 

- 3989 : 0.5769 = 6914 

5. Material qaytimi, so‘m (2 / 1)  

42843 

74260 

0,5769 

 

 

 

 

x 

x 

1,73 

42043 

79797 

0,5268 

 

 

 

 

x 

x 

1,89 

-800 

+5537 

-0,050 

 

 

 

-3989 

 

+6914 

+0,16 

 

 

7.5. Material resurslardan foydalanish samaradorligi va ularni 

ishlab chiqarish hajmiga ta’siri tahlili 

 

Material  qaytimi  hamda  material  sig‘imi,  avvalo,  ishlab  chiqarish 

hajmi va material xarajatlariga bog‘liq. Ishlab chiqarilgan mahsulot miq-

dori,  uning  strukturasi  va  mahsulot  sotish  bahosining  o‘zgarishi  ishlab 

chiqarish  hajmining  qiymat  shakliga  ta’sir  etadi.  Material  xarajatlariga 

ham aynan shu omillar, ya’ni ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori, uning 

strukturasi,  mahsulot  birligi  uchun  materiallar  sarfi,  materiallar  bahosi 

ta’sir  etadi.  Materiallar  sig‘imiga  ta’sir  etuvchi  omillarni  quyidagicha 

ifodalash mumkin: 

---

 

248

(

*

*

*

)

(

*

*

)

х

M

S

M S

b

y o

M

S

b

М

V Q

M

M

M

M

Q

V Q

M

M

å

=

=

å

 

bunda 

yo

M

 - mahsulot material sig‘imi; 

х

М

 - materiallar xarajati; 

Q 

– ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati; 

M

VQ

- jami ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori; 

S

M

 - mahsulot strukturasi; 

MS

M

 - mahsulot material sarfi; 

b

M

 - material bahosi; 

Materiallardan  samarali  foydalanishni  ifodalovchi  asosiy  ko‘rsat-

kichlardan  biri  –  material  xarajatlarining  har  so‘miga  to‘g‘ri  keladigan 

foyda  hisoblanadi.  Bu  ko‘rsatkichdan  yuqori  darajaga  erishish  korxona 

faoliyatining  ijobiy  tomonini  ifodalaydi.  Materiallardan  foydalanishni 

kompleks  tahlilida  material  xarajatlarini  har  so‘miga  to‘g‘ri  keladigan 

foyda  ko‘rsatkichining  dinamikasi  o‘rganiladi,  raqobatdagi  korxona 

ma’lumotlari  bilan  taqqoslanib  ishga  solinmagan  ichki  imkoniyatlari 

aniqlanadi.  Material  xarajatlarini  har  so‘miga  to‘g‘ri  keladigan  foyda 

miqdorini  bazis  davridan  farqlanishiga  omillar  ta’siri  quyidagicha 

ifodalanadi: 

*

*

*

*

Т

М

S

S

К

Х

Т

М

Х

S

VQ

F

F

R

U

М

М

S

VQ

М

=

=

 

bunda 

F

 - sotishdan ko‘rilgan foyda; 

Х

М

 - materiallar xarajati; 

Т

S

 - sotishdan kelgan sof tushum; 

М

VQ

 - ishlab chiqarish hajmi; 

S

R

 - sotishdan ko‘rilgan rentabellik, %; 

S

U

 - ishlab chiqarish hajmida sotishdan kelgan tushum hissasi, % 

Q

М

 - material qaytimi 

65-jadval