Moliyaviy va boshqaruv hisobi

Ish haqi fondi ustidan nazorat

Ishlab chiqarish rejasining bajarilishiga muvofiq mehnatga xak to’lash fondi ustidan doimiy nazorat bevosita xo’jalik yurituvchi sub’ekt xodimlari ishbay narx, tarif stavkalari, okladlar, ustama xak va kushimcha to’lovlar, mukofotlarning tugri kullanishi va hisoblanishi ustidan joriy nazorat urnatishi kerak. Mehnatga xak to’lash fondidan tugri foydalanishi ustidan joriy nazorat urnatishi kerak. Mehnatga xak to’lash fondidan tugri foydalanishi ustidan tashki nazorat funktsiyalari davlat tomonidan bank muassasalari zimmasiga yuklatilgan.
Bank nazorati maxsulot ishlab chiqarish hajmi yoki xo’jalik yurituvchi sub’ekt faoliyatini ifodalovchi boshqa ko’rsatkichlar (daromad) hamda ish haqi bo’yicha hisob-kitob joriy etilgan tartibi asosida har kvartalda amalga oshiriladi.
Bank muassasalari xo’jalik yurituvchi sub’ektga ish haqi uchun mablag’larni maxsulot yoki daromad hajmining usish darajasi 0,7 koeffitsientiga tugrilangan ish haqi fondining baza darajasiga asoslangan holda beriladi.
Maxsulot hajmi baza darajasi aynan shu davrda ishlab chiqarish hisobotlarida aks ettirilgan ishlab chiqarilgan maxsulot (ish va xizmatlar) hajmi belgilanadi.
Har kvartalning birinchi 2,5 oyi ichida ish haqi uchun mablag’lar bank tomonidan baza darajasi chegarasida haqikatda hisoblangan summada beriladi. Kvartal uzil kesil hisob-kitob qilingada ish haqiga mablag’lar buxgalteriya hisobi bo’yicha xo’jalik yurituvchi sub’ekt tomonidan hisoblangan ish haqi to’g’risida ma’lumotnoma asosida beriladi. Bu ma’lumotnoma asosida ish haqidan foydalanish natijasi (nisbiy tejash yoki ortiqcha xarajat) haqikatda hisoblangan ish haqi summasi va ish haqi berilishi mumkin bo’lgan summa orasida farq sifatida aniklanadi.
Misol. 2000 yilning IV kvartali uchun ishlab chiqarish hajmining baza darajasi 3600 ming so’m 2000 yilning IV kvartal uchun haqikatda bajarilgan ishlab chiqarish hajmi 3694 ming so’m. Ishlab chiqarish usish sur’atini qayta hisoblash koeffetsenti 0,7 Ish haqi fondining baza darajasi 1260 ming so’m. Ish haqining haqikatda hisoblangan summasi 1275 ming so’m. Ish haqidan foydalanish natijasini aniklang.
Echish: 1. Ishlab chiqarish hajmining usishi
(3694m.s : 3600m.s x 100%)=2,6%

2. 
   Koeffitsentini hisobga olgan holda ishlab chiqarish hajmining usish surati (2,6% x 0,7)+100%=101,8%
   
3. 
   Ishlab chiqarish hajmining usishi darajasida berilishi mumkin bo’lgan ish
   

haqi
1269m.s x 101,8% : 100%=1282,7 ming so’m

2. 
   Ish haqidan foydalanish natijasi
   

1282,7 m.s-1275m.s=7,7 ming so’m Demak, ish haqi fondidan tejalgan.
Joriy yilning avvalgi kvartalida xo’jalik yurituvchi sub’ekt tomonidan
erishilgan nisbiy tejam shu yil kelgusi choraklarida ish haqi to’lash uchun foydalaniladi. Bu tejam summasi ish haqi fondining baza darajasiga kushib qo’yiladi. Ish haqi uchun mablag’larning ortiqcha summasiga bank tomonidan mablag’lar berilmaydi.