Moliyaviy tahlilning rivojlanish tarixi va fan sifatida shakllanishi

5- variant
1. Kompleks moliyaviy tahlilni tashkil qilish asoslari, mazmuni va asosiy tamoyillari
An’anaviy boshqaruv qarorlarini qabul qilish nazariyalarida boshqaruvning kompleks tahlil konsepsiyasiga alohida urg‘u beriladi. Boshqaruvning kompleks tahlil konsepsiyasi – boshqaruv qarorlarini qabul qilishda barcha jihatlarni hisobga olishni, ko‘plab soha mutaxassislarining hamkorlikda ishlashini talab etadi. Mazkur konsepsiyada qaror qabul qilishda samaradorligini belgilovchi mezonlar faqat miqdor ko‘rsatkichlar (quantitative indicators) bilan emas, balki sifat ko‘rsatkichlari (qualitative indicators) bilan ham baholanadi.
Kompleks tahlil asosi sifatida asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlarning o'zaro bog'liqligi:
- ob'yektlar, tahlilning maqsadi va vazifalari, tahliliy ish rejasi tuziladi; uning yordamida sintetik va analitik ko'rsatkichlar tizimi ishlab chiqilmoqda
- tahlil ob'ekti bilan tavsiflanadi;
- zarur ma'lumotlar yig'iladi va tahlil qilish uchun tayyorlanadi;
- biznesning real natijalarini hisobot yili rejasi ko'rsatkichlari bilan, oldingi yillardagi haqiqiy ma'lumotlar bilan, etakchi korxonalar, sanoat va boshqalar yutuqlari bilan taqqoslaydi;
- omillarni tahlil qilish: omillar aniqlanadi va ularning natijaga ta'siri aniqlanadi;
- ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun foydalanilmagan va istiqbolli zaxiralar aniqlandi; turli omillar ta'sirini hisobga olgan holda va ish natijalarini baholash
- foydalanilmayotgan zaxiralar, ulardan foydalanish choralari ishlab chiqilmoqda.
Iqtisodiy faoliyatni kompleks iqtisodiy tahlil qilish mavzulari bo'yicha tahliliy tadqiqotlarning vazifalari:
1. Rejalar va standartlarning sifati, asosliligi va ishonchliligini baholash.
2. Kelgusi davr uchun rejalashtirish uchun asosiy ko'rsatkichlarni aniqlash.
3. Rejalarning bajarilishini nazorat qilish va ularning bajarilishini baholash. Shuningdek, u moddiy, mehnat va moliyaviy resurslardan foydalanish samaradorligini baholaydi.
4. Alohida omillarning ta'sirini aniqlash va ularning miqdoriy bahosi. Ichki (korxona faoliyatiga bog'liq) va tashqi (sanoat) omillarning ta'sirini izolyatsiya qilish va o'lchash.
5. Ishlab chiqarish samaradorligining o'sishi zaxiralarini aniqlash.
6. Boshqaruv qarorlarini asoslash va ularni optimallashtirish.
7. ob'ektiv baholash moliyaviy ahvoli tadbirkorlik sub'ekti, uning to'lov qobiliyati, moliyaviy barqarorlik va tadbirkorlik faoliyati.
8. o'z mablag'larining, sof aktivlarning, aktsiyalarning daromadliligini oshirish va qarz mablag'laridan foydalanishni yaxshilash imkoniyatlarini aniqlash.
9. Moliyaviy natijalarni prognoz qilish, bankrotlikning mumkin bo'lgan tahdidi.
 
2. Yerdan foydalanish ko’rsatkichlarini tahlil qilishning uslubiy jihatlari