Moliyaviy tahlilning rivojlanish tarixi va fan sifatida shakllanishi


Zanjirli bog‘lanish usulida ta’sir etuvchi birliklarni hisoblash metodikasi



Download 1,9 Mb.
bet10/23
Sana28.11.2022
Hajmi1,9 Mb.
#873814
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   23
Bog'liq
Tahlil

Zanjirli bog‘lanish usulida ta’sir etuvchi birliklarni hisoblash metodikasi

Ifoda

Ko‘rsatkichlar

O‘zgarishga ta’sir etuvchi birliklar hisob-kitoblari







Reja

Shartli1

Shartli2

Haqiqat

Q=xu

Jami o‘zgarish Q1-Q0

x0*u0

x1*u0

x

x1*u1

1

Birinchi omil (x) ta’siri

x

x

x

x1*u0 – x0*u0

2

Ikkinchi omil (y) ta’siri

x

x

x

x1*u1–x1*u0

Q=xuz

Jami o‘zgarish Q1-Q0

x0*u0*z0

x1*u0*z0

x1*u1*z0

x1*u1*z1

1

Birinchi omil (x) ta’siri

x

x

x

x1*u0*z0 – x0*u0*z0

2

Ikkinchi omil (y) ta’siri

x

x

x

x1*u1*z0 – x1*u0*z0

3

Uchinchi omil (z) ta’siri

x

x

x

x1*u1*z1 – x1*u1*z0

Q=x/y

Jami o‘zgarish Q1-Q0

x0/u0

x1/u0

x

x1/u1

1

Birinchi omil (x) ta’siri

x

x

x

x1/u0 – x0/u0

2

Ikkinchi omil (u) ta’siri

x

x

x

x1/u1 – x1/u0

Q=z/x+u

Jami o‘zgarish Q1-Q0

z0/x0+u0

z1/x0+u0

z1/x1+u0

z1/x1 + u1

1

Birinchi omil (x) ta’siri

x

x

x

z1/x0+u0 – z0/x0+u0

2

Ikkinchi omil (y) ta’siri

x

x

x

z1/x1+u0 – z1/x0+u0

3

Uchinchi omil (z) ta’siri

x

x

x

z1/x1+u1 – z1/x1+u0



 
 
 
 
 
 
Sotuv rentabelligi va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar hisobkitobida buni ko‘rib o‘tishimiz mumkin. Sotuv rentabelligi quyidagi bog‘lanishda aniqlanadi Rc=Syaf/Sst
Bunda: Syaf-sotishdan yalpi foyda
Sst-sotishdan sof tushum
Sotuv rentabelligi va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi
omillar hisob-kitobi


Ko‘rsatkichlar

Ifoda

O‘tgan yil

Hisobot yili

O‘zgarishi

O‘sishi

Sotishdan sof tushum, mln so‘m

Sst

100

125

25

1.25

Sotilgan mahsulot tannarxi, mln so‘m

Smt

80

90

10

1.12

Sotishdan yalpi foyda, mln so‘m

Syaf

20

35

15

1.75

Sotuv rentabelligi, %

Rc

0.20

0.28

+0.08

1.40

Yalpi foyda o‘zgarishiga ta’sir etuvchi birliklar

x

x

x

Sof tushumning o‘zgarishi

x

125-100

25

Sotilgan mahsulot tannarxining o‘zgarishi

x

80-90

-15

Rentabellik o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar

x

x

x

Sof tushum
o‘zgarishi, %

O‘sst

20/125-20/100=0,16-0,20

-0,04

Sotishdan yalpi foyda o‘zgarishi, %

O‘syaf

35/125-20/125=0,28-0,16

0,12



 
 

2Mehnat resurslari bilan ta’minlanganlik va mehnat unumdorligini tahlil qilishning uslubiy asoslari
 
 
Mehnat resurslari va ulardan samarali foydalanishni tahlili.
Korxona faoliyatida mehnat omili muhim ahamiyat kasb etadi. Mehnat – bu inson va jamiyatning ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan oqil va ongli faoliyatdir.
Mehnat resurslari mehnatga layoqatli aholining 16 yoshdan 55 yoshgacha bo‘lgan ayollar va 16 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan erkaklardan iborat qatlamidir.
Korxonada mehnat resurslari: xodim, ishchi, xizmatchi kategoriyalari bilan tarkiblanadi.
Xodim – korxonada band bo‘lgan barcha tarkib, ishchi-mahsulot ishlab chiqarishda bevosita qatnashuvchi, jismoniy mehnat bilan shug‘ullanuvchi, xizmatchilar – jismoniy mehnatdan tashqari, xizmat ko‘rsatuvchi  tarkib hisoblanadi.
Mehnat resurslari va ulardan samarali foydalanish tahlilining muhim masalalari

Tahlil mavzulari

O‘rganiladigan ko‘rsatkichlar tizimi

Tahlil mazmuni

Tahlil natijasi

Mehnat resurslari va ulardan samarali foydalanish tahlili mazmuni vazifalari va axborot manbalari

Mehnat resurslari va ulardan samarali foydalanish tahlilining nazariy, metodologik asoslari tasniflanadi

Ta’rifi, turkumlanishi, tahlil vazifalari, axborot manbalari bayon etiladi

Zamonaviy ta’rifi, turkumlanishi, tahlil mazmuni, vazifalari, axborot manbalari tavsiflanadi

Korxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanishini tahlili

Mehnat resurslari tarkibi va ularning salmog‘i, koxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanish koeffitsiyenti

Mehnat resurslari turli tarkibiy belgilar bo‘yicha o‘rganiladi mutlaq va nisbiy o‘zgarishlari baholanadi

Mehnat resurslarini tarkibiy jihatdan o‘rganishga xodimlar mehnatidan samarali foydalanishning muhim omili deb qaraladi

Ish kuchi qo‘nimsizligi va ishchilarning malaka darajasini tahlili

Xodimlarning harakati (ishga qabul qilinishi, ishdan bo‘shash darajasi), qo‘nimsizlik, malaka darajasi

Xodimlar harakati va uning sifat ko‘rsatkichlari baholanadi

Xodimlar harakatida sifat o‘zgarishlarni ta’minlash chora-tadbirlari ko‘riladi

Ishchilarni ish vaqtidan foydalanishini tahlili va uning o‘zgarish sabablari

Ish vaqti fondidan foydalanish darajasini ifoda etuvchi ko‘rsatkichlar

Ishchilar sonining o‘zgarishi,
Bir ishchini ishlagan kunlarining o‘zgarishi,
Ish kuni davomiyligini o‘zgarishi

Ish vaqti fondidan samarali foydalanish, bo‘sh turishlar, ish vaqtida turli yo‘qotishlarni oldini olish choralari ko‘riladi

Mehnat unumdorligi tahlili

Mehnat resurslari va vaqt fondidan samarali foydalanish ko‘rsatkichlari

Bir xodimning mehnat unumi,
Bir ishchining mehnat unumi,
Bir kunlik mehnat unumi,
Bir soatlik mehnat unumi

Mehnat unumdorligini tarkibiy ko‘rsatkichlarini baholash orqali uni o‘stirish choralari ko‘riladi

Sanoat ishlab chiqarish xodimlari mehnat unumdorligiga ta’sir etuvchi omillar tahlili

Sanoat ishlab chiqarish xodimlarining mehnat unumdorligi ko‘rsatkichi

Ishchilarning sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibidagi salmog‘ining o‘zgarishi, bir ishchining mehnat unumining o‘zgarishini ta’sir darajalari baholanadi

Xodimlar mehnat unumi va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi birliklarni maqsadli boshqarish imkoni tug‘iladi

Ishchining mehnat unumdorligiga ta’sir etuvchi omillarning tahlili

Bir ishchining mehnat unumdorligi ko‘rsatkichi

Mehnat unumi va uning o‘zgarishiga:
bir ishchining yil davomida ishlagan o‘rtacha kishi kunlari;
ish kuni davomiyligi; ishchining bir soatlik ish unumi ta’siri hisob-kitob qilinadi

Ishchining mehnat unumi va uni o‘stirish choralari belgilanadi

Mahsulot mehnat sig‘imini tahlili

Mahsulot hajmiga ish vaqti sarfi ko‘rsatkichi

Mahsulotning mehnat sig‘imi, uning o‘zgarishi, o‘zgarish sabablari o‘rganiladi

Mahsulot hajmida mehnat sarfining optimallashtirish choralari ko‘riladi

Mahsulot hajmiga ta’sir etuvchi mehnat omillarini tahlili

Ishchilarning o‘rtacha ro‘yxat soni, bir ishchi tomonidan ishlangan ish kuni, ish kuni davomiyligi, o‘rtacha bir soatlik mehnat unumi

Mahsulot hajmiga ta’sirini omilli tahlili o‘tkaziladi, ta’sir darajalari hisob-kitob qilinadi

Mehnat omillarini ijobiy ta’sir birliklarini baholash orqali ularni rag‘batlantirish choralari ko‘riladi.



 
Mehnat resurslari bilan ta’minlanganlik va mehnat unumdorligini tahlilida quyidagi ko‘rsatkichlar tizimidan foydalaniladi.
 
 
 

Ko‘rsatkichlar

Ko‘rsatkichlarning aniqlanishi

Belgilar izohi

Mehnat resurslari bilan ta’minlanganlik koeffitsiyenti(Mt)

Mt=Mr / Mrz

Mr-haqiqatda band qilingan mehnat resurslari
Mrz-zaruriy mehnat resurslari soni

Ishchilarning jami sanoat ishlab chiqarish xodimlarining tarkibidagi salmog‘i(Xis)

Xis=Is / X

Is-ishchilarning soni
X-xodimlarning ro‘yxat bo‘yicha o‘rtacha soni

Xizmatchilarning jami xodimlar tarkibidagi salmog‘i (Xxs)

Xxs=Xs / X

Xs-xizmatchilarning soni

Xodimlarni ishga qabul qilish koeffitsiyenti (Ibq)

Xiq=Xq / X

Xq-ishga qabul qilingan xodimlarning soni

Xodimlarni ishdan bo‘shatish koeffitsiyenti (Xib)

Xib=Xi / X

Xi-ishdan bo‘shagan xodimlarning soni

Xodimlar qo‘nimsizligi (Xq)

Xq=Ib / X

Ix-o‘z arizasiga muvofiq ishdan bo‘shaganlar soni

Mehnat unumdorligining inson va vaqt omili ko‘rsatkichlari
(MU):

MU




Bir xodimning mehnat unumi (MUx)

MUx=Mx / X

Mx-mahsulot hajmi

Bir ishchining mehnat unumi (MUi)

MUi=Mx / I

I-ishchilarning o‘rtacha ro‘yxat soni

Bir kunlik mehnat unumi (MUk)

MUk= Mx / Ik

Ik-jami ishlangan ish kunlari

Bir soatlik mehnat unumi (MUs)

MUs=Mx / Is

Is-jami ishlangan ish soatlari

Ish kuni davomiyligi (Id)

Id=Iis / Iik

Iis-jami ishlangan ish soatlari
Iik-jami ishlangan ish kunlari

O‘rtacha bir yillik ishlangan ish kunlarining haqiqiy ish vaqtidagi salmog‘i (Ivs)

Ivs=Iyk / Iykz

Iyk-bir yillik o‘rtacha ishlangan ish kunlari
Iykz-meyor bo‘yicha bir yillik ish kunlari

O‘rtacha ishlangan bir kunlik ish vaqtining me’yoriy ish vaqtidagi salmog‘i (Iks)

Iks=Ibs / Ism

Ibs-bir kunlik o‘rtacha ish vaqti
Ism-bir kunlik me’yoriy ish vaqti

Mehnat unumdorligini omilli ko‘rsatkichlari (Mu)

Mu

Mu-mehnat unumdorligi

Bir xodimga to‘g‘ri keladigan yillik mahsulot hajmi (Mux)

MUx=Is * Mui

Is-sanoat ishlab chiqarish xodimlari tarkibida ishchilarning salmog‘i
Mui-bir ishchining o‘rtacha yillik mahsulot hajmi

Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan yillik mahsulot hajmi (Mui)

Mui=Iik*Ikd*Mus

Iik- bir ishchining yil davomida ishlagan o‘rtacha kishi kunlari
Ikd-ish kuni davomiyligi
Mus-ishchining bir soatlik ish unumi

Mahsulotning mehnat sig‘imi (Ms)

Ms=Ms/Mx

Ms-mahsulotga mehnat sarfi
Mx-mahsulot hajmi

Mahsulot hajmiga ta’sir etuvchi mehnat omillari (Mx)

Mx= Is*Iik*Ikd*Mus






 
 
 
 
26

Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish