Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
94 
-
O’zbekiston Respublikasi hududida va chet el filiali yoki hamkorligida iqtisodiy 
sub’yektning qonuniy asosda mustaqil balansga ega bo’lishi; 
Keyingi o’rganiladigan narsa korxona ustavini qayta ro’yxatdan o’tkazilgani ko’rib 
chiqilib tashkilot qaysi faoliyat turi bilan shug’ullanadi, necha yildan buyon ish olib borishini 
o’rganishdan iborat. 
Yodda tutish kerakki, alohida faoliyat bilan shug’ullanish turi davlat ro’yxatidan o’tishni 
yoki litsenziya olishni talab qiladi. Shuning uchun auditor tekshiruv mobaynida litsenziyani, 
misol uchun, maishiy-tovarlar faoliyatimi, qimmatli qog’ozlar operatsiyasimi, bank xizmati 
faoliyatimi, qurilish-montaj va boshqa ishlarmi? aniqlashi kerak.
Agar faoliyat turi bo’yicha tashkilotda litsenziya bo’lmasa, o’sha faoliyat bilan 
shug’ullanish qonunga zid hisoblanadi. 
Ta’sis hujjatlarini tekshirishda auditor tashkilot ustav kapitalida asosiy vositalar qanday, 
hamma ta’sischilar qonuniy asosda o’z vaqtida hissalarini kiritganmi (tashkilot ro’yxatdan 
o’tgunicha 30% ulushi, qolgan 70%i ishga tushirilib 1yil davomida, aksionerlik jamiyatlari 
uchun 75%, qolgan 25%i 1yil davomida yig’ilishi kerak) aniqlashdan iborat. 
Ustav kapitaliga byudjet mablag’larini, kreditlarni, siyosiy tashkilot mablag’larini, ijtimoiy 
fondlarni kiritish ta’qiqlanadi. 
Auditor korxona ishtirokchilari orasida tugatish balansli yoki bankrot tashkilotlar bor-
yo’qligini tekshirishi ham zarur.Keyingi o’rganiladigan masala fuqarolik kodeksiga muvofiq 
tashkilotning tuzilishi hisoblanadi. 
Korxona shu’ba korxona tashkl etish huquqiga ega. Agar korxonaning ana shunday 
shu’basi bor bo’lsa, auditor bu jamiyatlar bilan hisob –kitob tartibini tekshirishi kerak, 
shuningdek, hisob varaqlari va alohida balansda yuritilayotganini ham. Bu schyotlar korxonada, 
shu’ba jamiyatlarida ustav kapital bo’yicha hisob – kitob varaqlarida foydalaniladi. 
Auditor korxonani ta’sischilari tarkibidagi o’zgarishlarni e’tibordan chetda qoldirmasligi 
kerak.Ta’sis hujjatlarini tekshirishda auditor iqtisodiy sub’yektning faoliyatini amalga oshirishi 
uchun xo’jalik muomalalari ro’yxatini tekshirishi kerak.Bunday ma’lumotlar keyingi tekshiruv 
uchun zarur hisoblanadi. 
Auditor, o’sha korxonani tashqi iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanishi, xorijda tashkil 
etilgan filiali qonun asosida ekanligini ham aniqlaydi. Eng asosiysi korxona faoliyati davomida 
soliq va boshqa majburiy to’lovlar buzilmaganligini tekshirishdan iborat.