Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
63 
Agarda bosh tashkilotdan, MHXS 10 ning 31-bandiga muvofiq, shu’ba tadbirkorlik 
sub’ektidagi investitsiyasini MHXS 9 ga muvofiq haqqoniy qiymatidagi o’zgarishlar foyda yoki 
zararda hisobga olinadigan investitsiyalar sifatida aks ettirish talab etilsa, bunday bosh 
tashkiloti shu’ba tadbirkorlik sub’ektidagi investitsiyasini o’zining alohida moliyaviy 
hisobotlarida ham aynan shu tarzda hisobga olishi lozim. 
Qachonki bosh tashkilotining investitsion tadbirkorlik sub’ekti maqomi tuxtatilsa, yoki u 
investitsion tadbirkorlik sub’ektiga o’zgartirilsa, bunday o’zgarish maqomdagi o’zgarish sodir 
bo’lgan sanadan boshlab quyidagicha hisobga olinishi lozim: 
(a) 
qachonki bosh tashkilotning investitsion tadbirkorlik sub’ekti maqomi tuxtatilsa, 
10-bandga muvofiq bosh tashkilot: 
(i) 
shu’ba tadbirkorlik sub’ektidagi investitsiyani tannarx bo’yicha hisobga olishi 
lozim. Maqom o’zgarish sanasidagi shu’ba tadbirkorlik sub’ektining haqqoniy qiymati ushbu 
sanadagi tannarx sifatida olinishi lozim; yoki 
(ii) 
shu’ba tadbirkorlik sub’ektidagi investitsiyani MHXS 9 ga muvofiq hisobga 
olishni davom ettirishi lozim. 
(b) 
qachonki tadbirkorlik sub’ekti investitsion tadbirkorlik sub’ektiga o’zgartirilsa, u 
shu’ba tadbirkorlik sub’ektidagi investitsiyani MHXS 9 ga muvofiq haqqoniy qiymatidagi 
o’zgarishlar foyda yoki zararda hisobga olinadigan investitsiya sifatida hisobga olishi lozim. 
Shu’ba tadbirkorlik sub’ektining oldingi balans qiymati bilan investor maqomidagi o’zgarish 
sanasidagi uning haqqoniy qiymati o’rtasidagi farq foyda yoki zarar tarkibida foyda yoki zarar 
sifatida tan olinishi lozim. Ushbu shu’ba tadbirkorlik sub’ektlariga nisbatan boshqa 
umumlashgan daromadda oldin tan olingan har qanday haqqoniy qiymat to’g’rilanishining 
yig’ilgan miqdori xuddiki investitsion tadbirkorlik sub’ekti maqomdagi o’zgarish sanasida ushbu 
shu’ba tadbirkorlik sub’ektlarini hisobdan chiqargandek hisobga olinadi. 
Tadbirkorlik sub’ekti shu’ba tadbirkorlik sub’ektidan, qo’shma korxonadan yoki qaram 
tadbirkorlik sub’ektidan oladigan dividendini o’zining alohida moliyaviy hisobotlaridagi foyda 
yoki zararda tan olishi lozim, qachonki uning dividend olish huquqi yuzaga kelsa. 
Qachonki bosh tashkilot o’z guruhini tuzilishini o’zining bosh tashkiloti sifatida yangi 
tadbirkorlik sub’ektini tashkil etish orqali quyidagi mezonlarga javob beradigan tarzda qayta 
tashkil etsa: 
(a) 
yangi bosh tashkilot dastlabki bosh tashkilotning mavjud ulushli instrumentlari 
evaziga ulushli instrumentlarni emissiya qilish orqali dastlabki bosh tashkilot ustidan nazoratga 
ega bo’lsa; 
(b) 
yangi guruhning va dastlabki guruhning aktivlari va majburiyatlari bevosita 
qayta tashkil etishdan oldin va keyin bir xil bo’lsa; va 
(v) 
qayta tashkil etishdan oldingi dastlabki bosh tashkilotning mulkdorlari bevosita 
qayta tashkil etishdan oldin va keyin dastlabki guruhning va yangi guruhning sof akivlarida bir 
xil mutlaq va nisbiy ulushlarga ega bo’lsa, 
hamda yangi bosh tashkilot o’zining alohida moliyaviy hisobotlarida dastlabki bosh 
tashkilotdagi o’zining investitsiyasini 10(a)-bandga muvofiq hisobga olsa, yangi tadbirkorlik 
sub’ekti tannarxni qayta tashkil etish sanasida dastlabki bosh tashkilotning alohida moliyaviy 
hisobotlarida aks ettirilgan kapital moddalaridagi o’z ulushining balans qiymatida baholashi 
lozim. 
Shuningdek, bosh tashkilot bo’lmagan tadbirkorlik sub’ekti o’zining bosh tashkiloti 
sifatida yangi tadbirkorlik sub’ektini 13-banddagi mezonlarni qanoatlantiradigan tarzda tashkil 
etishi mumkin. 13-banddagi talablar bunday qayta tashkil etishlarga nisbatan teng tarzda 
qo’llaniladi. Bunday holatlarda, «dastlabki bosh tashkilot» va «dastlabki guruh» deyilgandanda 
«dastlabki tadbirkorlik sub’ekti» tushuniladi. 
Tadbirkorlik sub’ekti o’zining alohida moliyaviy hisobotlarida ma’lumotlarni ochib 
berishda barcha o’rinli MHHSlarni, jumladan 16 va 17-bandlardagi talablarni qo’llashi lozim. 

---