Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
65 
tekshirilayotgan iqtisodiy sub’ekt buxgalteriya 
hisobotining ishonchligi (ishonchli emasligi, 
ishonchliligi sharhlar bilan) haqidagi 
belgilangan shaklda ifodalangan auditor 
(auditorlik tashkiloti) ni hamda auditorlik 
xulosasini tayyorlash uchun yig’ilgan 
dalillarning etarliligi haqidagi natijaviy 
xulosasidir. 
Ekspert 
xulosasi 
The 
conclusion of the 
expert 
Заключение 
эксперта 
Yozma shaklda ifodalangan ekspert 
ishining natijalari aks ettirlgan hujjat 
 
 
 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
66 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5-MAVZU: MOLIYAVIY NATIJALAR 
TO’G’RISIDAGI HISOBOT AUDITI 
 
 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
67 
5-MAVZU: MOLIYAVIY NATIJALAR TO’G’RISIDAGI HISOBOT AUDITI 
 
5.1.Moliyaviy natijalar haqida hisobot mazmuni. 
Hisobotning ushbu shakli asosiy va moliyaviy faoliyat natijalarini hisobot davri uchun aks 
ettiradi. Forma №2 (№2 shakl) asoaiy va moliyaviy faoliyat natijalari bo’yicha ma’lumotlar olish 
uchun daromad manbalari bo’yicha, shuningdek, mos keluvchi harajatlar miqdori bo’yicha pul 
shaklida ifodalanib, hisobot davrining amaldagi narxlari bo’yicha tuziladi. Hisobot 
ko’rsatkichlari o’tgan yilning mos keluvchi davri va hisobot davri uchuntuziladi. 
Hisobotning strukturasi va tarkibi “Mahsulot tannarxiga (ishlar, xizmatlar) qo’shiladigan 
ishlab chiqarish va mahsulotlar realizatsiyasi xarajatlari tarkibi haqida”gi Nizomga, shuningdek, 
hisobot tuzishning asosiy prinsiplaridan biri moliyaviy hisobotning boshqa shakllari bilan 
bevosita va mantiqiy o’zaro aloqalar hisoblanadi. 
Moliyaviy natijalar haqidagi hisobotda quyidagi axborotlar ochib berilishi lozim:

Realizatsiyadan sof tushum; 

Realizatsiyadan yalpi moliyaviy natija; 

Asosiy faoliyatdan boshqa to’g’riligi; operatsion daromadlar va xarajatlar; 

asosiy xo’jalik faoliyatidan moliyaviy natija (foydalar yoki zararlar); 

moliyaviy faoliyat bo’yicha boshqa daromad va harajatlar; 

umumxo’jalik faoliyatidan moliyaviy natija; 

favqulodda foydalar va zararlar; 

daromad solig’ini to’langunga qadar (foyda) umumiy moliyaviy natijalar (foyda yoki 
zararlar); 

navbatdagi davrning sof foydasi (zarari). 
Moliyaviy natija (foyda yoki zarar) korxonananing hisobot davri uchun eng asosiy 
ko’rsatkichi hisoblanadi. 
Hisobot davridagi sof daromad yoki zarar har biri moliyaviy natijalar hisobotida ochilishi 
kerak bo’lgan quyidagi elementlardan kelib chiqib, aniqlanadi: 

umumxo’jalik faoliyatidan daromad yoki zarar; 

favqulodda daromad (zarar); 

daromad (foyda) solig’i to’langunga qadar umumiy moliyaviy natija (foyda yoki zarar); 

daromad (foyda) solig’ini istisno qilganda, sof daromad. 
Mahsulotlar (ish, xizmat) realizatsiyasidan foyda (zarar) - bu korxonaning ustavida qayd 
etilgan va qonunda man qilinmagan har qanday ko’rinishda amalga oshirilgan faoliyatidan - 
asosiy faoliyatidan olingan moliyaviy natija. Moliyaviy natija korxonaning mahsulot realizatsiya 
qilish, ishlarni bajarish, xizmat ko’rsatish kabilarga taalluqli har bir faoliyat turi bo’yicha 
bo’limlarga ko’ra alohida belgilanadi. U mahsulotlar (ish xizmat) realizatsiyasining avvaldagi 
narxlardagi tushumi bilan uni ishlab chiqarish va realizatsiyasi xarajatlar orasidagi farqqa teng. 
Tushumlar hisob-kitobga qo’shilgan qiymat solig’i va bilvosita soliq sifatida byudjetga 
tushadigan aksizlar solig’isiz qabul qilinadi. Tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshiruvchi 
korxonalar foydani belgilashda mahsulot (ish xizmat) realizatsiyasidan tushumdan to’langan 
eksport bojini chiqarib tashlashadi. 
Tabiiy - buyum shakliga ega mahsulotlarni realizatsiya qilish bo’yicha foydani hisoblash 
tushum va mahsulotning to’liq tannarxidan kelib chiqib bajariladi. 
Asosiy vositalarni realizatsiya qilishdan foyda (zarar), ularning boshqa chiqib ketishlari, 
korxonaning boshqa mulklarini realizatsiya qilish - bular korxonaning asosiy faoliyat turi bilan 
bog’liq bo’lmagan moliyaviy natija. U korxona balansida hisoblanuvchi va realizatsiya 
qilinadigan mahsulot hajmida belgilanuvchi turli xil mulklarni boshqa tomonga sotishga tegishli 
boshqa realizatsiyalar bo’yicha foyda (zarar)larni aks ettiradi. 

---