Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
40 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
41 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4-MAVZU: BUXGALTERIYA BALANSI 
MODDALARI VA BUXGALTERIYA 
HISOBI REGISTRLARI MOSLIGI 
NAZORATI
 
 

---

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
42 
4-MAVZU: BUXGALTERIYA BALANSI MODDALARI VA BUXGALTERIYA 
HISOBI REGISTRLARI MOSLIGI NAZORATI
 
4.1. Moliyaviy hisobot tuzish bo’yicha asosiy me’yoriy hujjatlarga izoh 
Xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliyaviy hisoboti yuzasidan xulosa berishda auditorlar 
o’zlarining shaxsiy, haqqoniy va mutaxassisligi bo’yicha yuqori darajadagi bilimlariga 
tayanishlari lozim.Zero auditorlar tomonidan xo’jalik sub’ektining moliyaviy hisobotlari 
to’g’risida berilgan beg’araz xulosadan mulk egalari, investorlar, kreditorlar, banklar aktsiyalarni 
sotib olishda va sotishda, kreditlar va qarzlar berish to’g’risida qarorlar qabul qilishda 
foydalanadilar. 
O’zbekiston Respublikasi «Auditorlik faoliyati to’g’risida» gi Qonunda aktsiyadorlar va 
boshqa investorlar oldida ma’lum iqtisodiy ishonchga ega bo’lishni istagan xo’jalik yurituvchi 
sub’ektlar o’z moliyaviy hisobotini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishlari shart qilib qo’yildi. 
Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotning tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi, xo’jalik 
yurituvchi sub’ektning mulkiy va moliyaviy ahvoli haqidagi axborotni to’playdi hamda oshkor 
qiladi. 
Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotning muhim shakllaridan biri bo’lganligi bois, 
moliyaviy hisobotlar auditida ham muhim o’rin tutadi. 
Agar buxgalteriya balansida buzib ko’rsatishlar va xatolar mavjud bo’lsa bu moliyaviy hisobotlar 
auditiga o’zining salbiy ta’sirini o’tkazadi. 
Auditorlik tashkiloti buxgalteriya balansida aniqlangan buzib ko’rsatishlar to’g’risidagi 
ma’lumotlarni majburiy audit o’tkazishda moliyaviy hisobot to’g’risidagi auditorlik xulosasiga, turli 
maqsadlar yo’nalishida o’tkazilgan tashabbusli audit o’tkazishda esa - auditorlik hisobotiga kiritishi lozim. 
Buxgalteriya balansini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishda bu tekshiruv moliyaviy hisobotning 
qolgan shakllarini tekshiruvi bilan bevosita bog’liqligini ko’ramiz. 
Buxgalteriya balansi moddalarini moliyaviy hisobot shakllariga muvofiq ekanligini tekshirish kerak. 
Buxgalteriya balansi sub’ektning resurslari (aktivlari), resurslarga bo’lgan da’volar 
(majburiyatlar) va mulk egasiga tegishli ulush (o’z) mablag’lari to’g’risidagi iqtisodiy axborot 
bo’lib hisoblanadi.
Buxgalteriya balansi xo’jalik mablag’larini ularning turlari va tashkil topish manbaalari 
bo’yicha muayyan bir davrga pulda ifodalanib umumlashtirib aks ettirish, iqtisodiy guruhlash 
usulidir.
 
Buxgalteriya balansining chap tomonida mablag’lar turlari va ularning joylanishi keltiriladi 
va u aktiv qism deb nomlanadi, passiv qism deb nomlanadigan o’ng tomonida mablag’lar 
manbalari va ularning qanday maqsadlarga atalganligi ko’rsatiladi.
Har bir xo’jalik yurituvchi sub’ekt o’z faoliyatini amalga oshirish jarayonida ko’plab 
xo’jalik muomalarini sodir etadi. Bu xo’jalik muomalalarining har biri sodir bo’lganda balansga 
ta’sir qilib, balans moddalari Summalarni o’zgartirib yuboradi.
Shu sababli buxgalteriya balansini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishda balansning xar bir 
moddasiga jiddiy e’tibor berish talab etiladi. 
Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotlarning shakli hisoblanganligi uchun, buxgalteriya 
balansini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishda o’ziga xos maqsad va vazifalarni belgilab olishni 
talab etadi. 
 
Buxgalteriya balansini auditorlik tekshiruvidan o’tkazishning asosiy maqsadi bo’lib – 
tekshirilayotgan davrda iqtisodiy sub’ektning buxgalteriya balansini shakllanishi va undagi 
o’zgarishlar O’zbekiston Respublikasida ishlab chiqilgan me’yoriy-huquqiy xujjatlarga 
muvofiqligi haqida tasdiqnoma olish.
Buning uchun buxgalteriya balansiga oid barcha O’zbekiston Respublikasining me’yoriy-
huquqiy xujjatlarini ko’rib chiqish talab etiladi. 

---