"Молиявий менежмент" фанининг предмети, объекти

13.2. Бозор иқтисодиёти шароитида корхоналарда нарх шаклланиши
Режа:

1. 
   Нарх стратегиясини шакллантириш босқичлари.
   
2. 
   Трансферт нархлар шаклланиши ва уларни бошқариш.
   

1 – савол баёни: Реал хўжалик амалиётида нархларни шакллантиришнинг хусусиятларини инобатга олувчи ёки олмайдиган нархлар стратегиясининг бутун бир тизими мавжуд. Қуйида уларнинг энг муҳимларини келтириб ўтамиз.
Юқори нархлар стратегияси дастлаб товарларни уларнинг ишлаб чиқариш харажатларидан анча юқори нархларда сотилишини ва кейин эса уларнинг пасайтирилишини кўзда тутади. Бу патент билан ҳимояланган, янги товарларга тегишлидир. Бундай стратегия жорий талаб даражасининг юқорилиги, товарнинг юқори нархини истеъмолчи томонидан товар сифатининг юқорилиги тарзда эътироф этилган ва шунга ўхшаш бошқа шароитларда мумкин.
Паст нархлар стратегияси ёки бозорга "ёриб кириш" стратегияси ҳам мавжуд. Бундай стратегия талабни paғбaтлaнтириш мақсадида амалга оширилади. У ишлаб чиқариш катта хажмда ва талаб юқори эластик бўлган бозорларда самарали бўлиб, унда сотиб олувчилар нархларнинг пасайишига кескин муносабат билдирадилар ва талабни оширадилар. ХЮС ёппасига (оммавий) ишлаб чиқариш ҳисобидан нархларнинг паст даражасини ушлаб туради.
Табақалаштирилган нархлар стратегияси хилма-хил бозорлар, уларнинг сегментлари ва сотиб олувчилари учун нархларнинг ўртача даражасига нисбатан турли-туман чегирма ва устамаларни қўллаш эвазига амалга оширилади.
Имтиёзли нархлар стратегияси имтиёзли нархларни таклиф қилишдан ХЮС манфаатдор бўлган сотиб олувчилар билан ишлашга қаратилган.
Эластик нархлар стратегияси нархларнинг истеъмолчилар сотиб олиш қобилиятига боғлиқ равишда ўрнатилишини англатади.
Барқарор, стандарт (андозавий), ўзгармайдиган нархлар стратегияси нисбатан узоқ вақт давомида товарларнинг бир хил нархда реализация қилинишини назарда тутади.
Яхлитланмаган нархлар стратегиясида сотиб олувчи товарни, масалан, 1000 сўмда эмас, балки 999,9 сўмда сотиб олади. Бу ҳолда сотиб олувчи бундай нархларни паст ёки нархларни ўрнатишнинг пухта ва аниқ ҳисоб-китобларга асосланганлигининг исботи сифатида эътироф этади.