Молиявий ҳисоботларни тақдим этишнинг концептуал асоси

6.1-Жадвал - Муайян баҳолаш асосидан фойдаланиш натижасида тақдим этиладиган маълумот
Активлар
Молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат 
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Фойдаланиш 
қиймати (ташкилот 
учун хос 
тахминлар)
(a)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Баланс 
қиймати
Истеъмол 
қилинмаган ёки 
олинмаган 
даражада ва 
бунда 
қопланадиган 
ҳисобланадиган 
бошланғич 
қиймат 
(жумладан 
операция бўйича 
сарфлар). 
Активни сотишда 
олиниши мумкин 
бўлган нарх (ҳисобдан 
чиқариш билан боғлиқ 
операция бўйича 
сарфлар 
чегирилмаган ҳолда). 
Активдан 
фойдаланиш ва уни 
якуний ҳисобдан 
чиқаришдан 
олинадиган келгуси 
пул оқимларининг 
дисконтланган 
қиймати (ҳисобдан 
чиқариш билан боғлиқ 
операция бўйича 
сарфларнинг жорий 
қиймати 
чегирилгандан кейин). 
Истеъмол 
қилинмаган ёки 
олинмаган 
даражада ва 
бунда 
қопланадиган 
ҳисобланадига
н ўрнини 
қоплашнинг 
жорий қиймати 
(жумладан 
операция 
бўйича 
сарфлар). 
(Молиялаштири
ш компоненти 
учун 
ҳисобланган 
фоизларни ўз 
ичига олади.) 
Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот(лар)
Ҳодиса
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат 
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Фойдаланиш 
қиймати (ташкилот 
учун хос тахминлар)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Дастлабки 
тан олиш
(б)
— 
Тўланган товон ва 
ҳарид қилинган 
активнинг ҳаққоний 
қиймати ўртасидаги 
фарқ.
(в)
Тўланган товон ва 
ҳарид қилинган 
активдан фойдаланиш 
қиймати ўртасидаги 
фарқ. 
— 
Активни ҳарид қилиш 
билан боғлиқ 
операция бўйича 
сарфлар. 
Активни ҳарид қилиш 
билан боғлиқ 
операция бўйича 
сарфлар. 

---

Концептуал асос 
© МҲХС Фонди 
49 
Активни 
сотиш ёки 
истеъмол 
қилиш
(г), (д)
Сотилган ёки 
истеъмол 
қилинган 
активнинг 
бошланғич 
қийматига тенг 
харажатлар. 
Сотилган ёки 
истеъмол қилинган 
активнинг ҳаққоний 
қийматига тенг 
харажатлар. 
Сотилган ёки 
истеъмол қилинган 
активнинг 
фойдаланиш 
қийматига тенг 
харажатлар. 
Сотилган ёки 
истеъмол 
қилинган 
активнинг 
бошланғич 
қийматига тенг 
харажатлар. 
Олинган 
даромадлар. 
Олинган даромадлар. 
Олинган даромадлар. 
Олинган 
даромадлар. 
(Ялпи асосда 
ёки нетто асосда 
тақдим этилиши 
мумкин.) 
(Ялпи асосда ёки 
нетто асосда тақдим 
этилиши мумкин.) 
(Ялпи асосда ёки 
нетто асосда тақдим 
этилиши мумкин.) 
(Ялпи асосда 
ёки нетто 
асосда тақдим 
этилиши 
мумкин.) 
Активни сотиш 
билан боғлиқ 
операция бўйича 
сарфларга 
нисбатан 
харажатлар. 
Активни сотиш билан 
боғлиқ операция 
бўйича сарфларга 
нисбатан харажатлар. 
Активни сотиш 
билан боғлиқ 
операция 
бўйича 
сарфларга 
нисбатан 
харажатлар. 
Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот(лар)
Ҳодиса
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат 
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Фойдаланиш 
қиймати (ташкилот 
учун хос тахминлар)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Фоизли 
даромад
Бошланғич 
ставка бўйича 
ҳисобланган, 
агар актив 
ўзгарувчан фоиз 
ставкасини 
назарда тутса, 
янгиланадиган 
фоизли 
даромад. 
Ҳаққоний қийматнинг 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
Фойдаланиш қиймати 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
Жорий ставка 
бўйича 
ҳисобланган 
фоизли 
даромад. 
(Алоҳида 
идентификацияланиш
и мумкин.) 
(Алоҳида 
идентификацияланиш
и мумкин.) 
Қадрсизлани
ш
Бошланғич 
қиймат ортиқ 
қопланмайдиган 
ҳисобланиши 
натижасида 
юзага келадиган 
харажатлар. 
Ҳаққоний қийматнинг 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
Фойдаланиш қиймати 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий қиймати 
ортиқ 
қопланмайдига
н ҳисобланиши 
натижасида 
юзага 
келадиган 
харажатлар. 
(Алоҳида 
идентификацияланиш
и мумкин.) 
(Алоҳида 
идентификацияланиш
и мумкин.) 
Қийматнинг 
ўзгариши
Тан олинмайди, 
бундан 
қадрсизланишни 
Ҳаққоний қийматнинг 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
Фойдаланиш қиймати 
ўзгариши билан 
боғлиқ даромадлар ва 
Нархлар 
ўзгариши 
таъсирини акс 

---

Концептуал асос 
50 
© МҲХС Фонди 
акс эттириш 
зарур бўлган 
ҳоллар 
мустасно. 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
харажатлар 
таркибида акс 
эттирилади. 
эттирувчи 
даромадлар ва 
харажатлар 
(эгаликдан 
олинган 
даромадлар ва 
эгаликдан 
кўрилган 
зарарлар). 
Молиявий 
активларга 
мувофиқ 
равишда — 
баҳоланган пул 
оқимлари 
ўзгариши билан 
боғлиқ 
даромадлар ва 
харажатлар. 
(а) 
Мазкур устунда фойдаланиш қиймати баҳолаш асоси сифатида қўлланадиган ҳолда тақдим этиладиган маълумот 
умумлаштирилади. Лекин, 6.75-бандда қайд этилганидек, амалий жиҳатдан фойдаланиш қиймати мунтазам қайта 
баҳолашлар учун мақбул баҳолаш асоси бўлмаслиги мумкин. 
(б) 
Даромадлар ёки харажатлар бозор шартларидан ташқари ҳарид қилинган активни дастлабки тан олишда юзага 
келиши мумкин. 
(в) 
Даромадлар ёки харажатлар актив ҳарид қилинадиган бозор ушбу активнинг ҳаққоний қийматини баҳолашда 
қўлланадиган нарх маълумоти манбаи сифатида фойдаланиладиган бозордан фарқ қилган тақдирда юзага келиши 
мумкин. 
(г) 
Активни истеъмол қилиш одатда сотиш таннархи, эскириш ёки амортизация орқали акс эттирилади. 
(д) 
Олинган даромаднинг миқдори одатда олинган товон миқдорига тенг бўлади, лекин у билан боғлиқ мажбуриятга 
нисбатан фойдаланиладиган баҳолаш асосига боғлиқ бўлади. 
Мажбуриятлар
Молиявий ҳолат тўғрисидаги ҳисобот
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Ижро этиш қиймати
(ташкилот учун хос 
тахминлар)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Баланс 
қиймати
Мажбуриятнинг 
ижро этилмаган 
қисмини ўзига 
қабул қилганлик 
учун олинган, 
ҳисобдан 
чиқарилаётган 
пул маблағлари 
ҳисоб 
қийматининг 
олинган товон 
қийматидан 
ошган суммасига 
оширилган товон 
(операция 
бўйича сарфлар 
чегирилган 
ҳолда). 
Мажбуриятнинг ижро 
этилмаган қисмини 
ўтказиш учун 
тўланиши мумкин 
бўлган нарх 
(ўтказишда амалга 
оширилиши мумкин 
бўлган операция 
бўйича сарфларни 
киритмаган ҳолда). 
Мажбуриятнинг ижро 
этилмаган қисмини 
ижро этишда юзага 
келадиган келгуси пул 
оқимларининг 
дисконтланган 
қиймати (мажбуриятни 
ижро этиш ёки 
ўтказишда амалга 
ошириладиган 
операция бўйича 
сарфларнинг 
дисконтланган 
қийматини киритган 
ҳолда). 
Мажбуриятнин
г ижро 
этилмаган 
қисмини ўзига 
қабул 
қилганлик учун 
ҳозирги вақтда 
олиниши 
мумкин бўлган, 
ҳисобдан 
чиқарилаётган 
пул 
маблағлари 
ҳисоб 
қийматининг 
ушбу товон 
қийматидан 
ошган 
суммасига 
оширилган 
товон 
(операция 
бўйича 

---

Концептуал асос 
© МҲХС Фонди 
51 
сарфлар 
чегирилган 
ҳолда). 
(Молиялаштири
ш компоненти 
учун 
ҳисобланган 
фоизларни ўз 
ичига олади.) 
Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот(лар)
Ҳодиса
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Ижро этиш қиймати
(ташкилот учун хос 
тахминлар)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Дастлабки тан 
олиш
(a)
— 
Олинган товон ва 
мажбуриятнинг 
ҳаққоний қиймати 
ўртасидаги фарқ.
(б)
Олинган товон ва 
мажбуриятни ижро 
этиш қиймати 
ўртасидаги фарқ. 
— 
Ўзига мажбуриятни 
қабул қилиш билан 
боғлиқ операция 
бўйича сарфлар. 
Ўзига мажбуриятни 
қабул қилиш билан 
боғлиқ операция 
бўйича сарфлар. 
Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот(лар)
Ҳодиса
Бошланғич 
қиймат
Ҳаққоний қиймат 
(бозор 
иштирокчиларининг 
тахминлари)
Ижро этиш қиймати 
(ташкилотга хос 
тахминлар)
Ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қиймати
Мажбуриятни 
ижро этиш
Ижро этилган 
мажбуриятнинг 
бошланғич 
қийматига тенг 
даромадлар 
(бошланғич 
товонни акс 
эттиради).
Ижро этилган 
мажбуриятнинг 
ҳаққоний қийматига 
тенг даромадлар. 
Ижро этилган 
мажбуриятнинг ижро 
этиш қийматига тенг 
даромадлар. 
Ижро этилган 
мажбуриятнин
г ўрнини 
қоплашнинг 
жорий 
қийматига тенг 
даромадлар 
(жорий ўрнини 
қоплашни акс 
эттиради). 
Мажбуриятни 
ижро этиш 
муносабати 
билан амалга 
оширилган 
сарфлар 
қисмида 
харажатлар.
Мажбуриятни ижро 
этиш муносабати 
билан амалга 
оширилган сарфлар 
қисмида харажатлар. 
Мажбуриятни ижро 
этиш муносабати 
билан амалга 
оширилган сарфлар 
қисмида харажатлар. 
Мажбуриятни 
ижро этиш 
муносабати 
билан амалга 
оширилган 
сарфлар 
қисмида 
харажатлар. 
(Ялпи асосда ёки 
нетто асосда 
тақдим этилиши 
мумкин.) 
(Ялпи асосда ёки 
нетто асосда тақдим 
этилиши мумкин. 
Ялпи асосда тақдим 
этилган ҳолда 
бошланғич товон 
алоҳида тақдим 
этилиши мумкин.) 
(Ялпи асосда ёки 
нетто асосда тақдим 
этилиши мумкин. 
Ялпи асосда тақдим 
этилган ҳолда 
бошланғич товон 
алоҳида тақдим 
этилиши мумкин.) 
(Ялпи асосда 
ёки нетто 
асосда тақдим 
этилиши 
мумкин. Ялпи 
асосда тақдим 
этилган ҳолда 
бошланғич 
товон алоҳида 
тақдим 
этилиши 
мумкин.) 

---

Концептуал асос 
52 
© МҲХС Фонди