Молиявий ҳисоб

32
 
32
Ҳайдаров Ш., Тухсанов Ҳ. Товар-моддий захираларнинг таснифи ва уларнинг бухгалтерия ҳисоби услубий асослари // 
Солиқ солиш ва бухгалтерия ҳисоби. -Тошкент, 2006. -№4. -10 б. 
Ишлатилиш тартибига кўра товар-моддий бойликларнинг бўлиниши 
Ишлаб 
чиқаришда 
ишлатилади-
ган бойликлар 
Сотишга 
мўлжалланган 
бойликлар 
Меҳнат 
воситалари 
сифатида 
ишлати-
ладиган 
бойликлар
Монтаж 
қилинганидан 
сўнг восита 
таркибида 
амал 
қиладиган 
бойликлар 
Маҳсулот ишлаб чиқариш технологик 
жараёнини амалга ошириш учун 
мўлжалланган хом-ашё, материаллар, 
ярим тайёр маҳсулотлар, ёқилғи, қурилиш-

---

140 
 
 
4-расм. Товар-моддий захираларни ишлатилиш тартибига қараб 
таснифлаш
33
 
Биз юқорида келтирган таъриф ва тавсифларни ўрганиш натижасида 
товар-моддий захираларнинг қишлоқ хўжалик корхоналарининг фаолиятига 
мос қуйидаги таърифни таклиф этамиз. 
Товар-моддий захиралар – бу капитал доиравий айланишининг 
биринчи босқичидаги моддий активлар, яъни ҳали ишлаб чиқариш жараёнига 
берилмаган ва ўзларининг натурал-моддий шаклини тўлиқ
сақлаб турган ишлаб чиқариш захиралари; асосий подага ўтказиш ёки сотиш 
мақсадида ўстирилаётган ва боқувдаги чорва моллари; ишлаб чиқаришдан 
олинган тайёр маҳсулотлар; сотиш учун мўлжалланган товарлар; 
тугалланмаган ишлаб чиқариш ва ярим тайёр маҳсулотлар ҳамда ишлаб 
чиқаришдаги бракдан иборат. 
Ушбу таъриф асосида товар-моддий захираларни иқтисодий моҳиятига 
кўра қуйидагича туркумлаш мақсадга мувофиқ (5-расм). 
33
Ҳайдаров Ш., Тухсанов Ҳ. Товар-моддий захираларнинг таснифи ва уларнинг бухгалтерия ҳисоби услубий асослари // 
Солиқ солиш ва бухгалтерия ҳисоби. –Тошкент, 2006. -№4. -11 б.
Товар-моддий заҳиралар 
Товар-моддий 
қийматликлар 
Тугалланмаган ишлаб чиқариш ва 
ўзида ишлаб чиқарилган ярим тайёр 
маҳсулотлар 
Ишлаб 
чиқаришдаги 
брак 
Материалларни тайёрлаш, харид 
Ишлаб чиқариш 
заҳиралари 
Товарлар 
Ўстирилаётган ва 
боқувдаги 
хайвонлар
(1100) 
Тайёр 
маҳсулотлар 

---

141