Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

 
Axborot xavfsizligi deb
, ma’lumotlarni yo‘qotish va o‘zgartirishga 
yo‘naltirilgan tabiiy yoki sun’iy hossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan har qanday 
tashuvchilarda axborotning himoyalanganligiga aytiladi. 
Ilgarigi xavf faqatgina konfidensial (maxfiy) xabarlar va xujjatlarni o‘g‘irlash yoki 
nusxa olishdan iborat bo‘lsa, hozirgi paytdagi xavf esa kompyuter ma’lumotlari 
to‘plami, elektron ma’lumotlar, elektron massivlardan ularning egasidan ruxsat 
so‘ramasdan foydalanishdir. Bulardan tashkari, bu harakatlardan moddiy foyda 
olishga intilish ham rivojlandi. 
 
Axborot resurslarining himoyasi va uning konfidensialligini ta’minlash 
deb
, boshqarish va ishlab chiqarish faoliyatining axborot xavfsizligini ta’minlovchi 
va tashkilot axborot zahiralarining yaxlitligi, ishonchligi, foydalanish usulining 
osonligi va maxfiyligini ta’minlovchi qatiy reglamentlangan dinamik texnologik 
jarayonga aytiladi. 
 
Axborot resurslarining konfidensialligini ta’minlashdan ko‘zlangan 
maqsad quyidagilardan iborat
: 

axborot resurslarining o‘zaro kelishuvlarsiz o‘zga shaxsga chiqib ketishi, 
o‘g‘irlanishi, yo‘qotilishi, o‘zgartirilishi, soxtalashtirishlarning oldini olish; 

shaxs, jamiyat, davlat xavfsizligiga bo‘lgan xavf-xatarning oldini olish; 

---

59 

axborot resurslarini yo‘q qilish, o‘zgartirish, soxtalashtirish, nusxa ko‘chirish, 
to‘siqlash bo‘yicha ruxsat etilmagan harakatlarning oldini olish; 

xujjatlashtirilgan axborotning miqdori sifatida huquqiy tartibini ta’minlovchi, 
axborot zahirasi va axborot tizimiga har qanday noqonuniy aralashuvlarning 
ko‘rinishlarini oldini olish; 

axborot tizimida mavjud bo‘lgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiyligini 
va konfidensialligini saqlovchi fuqarolarning konstitutsion huquqlarini himoyalash; 

davlat sirini, qonunchilikka mos xujjatlashtirilgan axborot resursining 
konfidensialligini saqlash; 

axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlovchi vositalarni yaratish, 
ishlab chiqish va qo‘llashda sub’ektlarning huquqlarini ta’minlash. 
Axborot resurslarini ishonchli himoya qilish mexanizmini yaratishda tashkiliy 
tadbirlar muhim o‘rin egallaydi, chunki konfidensial axborot resurslaridan ruxsatsiz 
foydalanish asosan, texnik jihatlar bilan emas, balki himoyaning elementar 
qoidalarini e’tiborga olmaydigan foydalanuvchilar va xodimlarning jinoyatkorona 
harakatlari, beparvoligi, sovuqqonligi va ma’suliyatsizligi bilan bog‘liq. 
Tashkiliy ta’minot konfidenitsal axborot resurslaridan foydalanishga imkon 
bermaydigan yoki jiddiy qiyinchilik tug‘diruvchi ijrochilarning ishlab-chiqarish va 
o‘zaro munosabatlarini me’yoriy-huquqiy xujjatlar asosida reglamentlashdir /1/.