Moliya-kredit tizimi stаtistikаsi

19.1-jadval 
To‘lov balansi operatsiyalarini yozish prinsipi 
Operatsiya 
Kredit(+) 
Debet (-) 
A Tovarlar va noomil xizmatlar 
Tovarlar eksporti va 
xizmatlar eksporti 
Tovarlar importi va 
xizmatlar importi 
B. Mexnat va kapital xizmatlari 
Rezidentlar 
tomonidan 
Norezidentlar 
tomonidan 

---

norezidentlarga 
ko‘rsatilgan 
rezidentlarga 
ko‘rsatilgan 
V Joriy va kapital transfertlar 
Rezidentlar 
tomonidan tovar va 
xizmatlarni 
tekinga 
olish 
Norezidentlar 
tomonidan tovar va 
xizmatlarni 
tekinga 
olish 
G Moliyaviy aktivlar yoki majburiyatlar 
bilan operatsiyalar 
Norezidentlar 
oldidagi 
majburiyatlar ortishi 
yoki norezidentlarga 
talabning kamayishi 
Norezidentlarga 
talabning ortishi yoki 
norezidentlar oldida 
majburiyatlarning 
kamayishi 
Balans va ikki yoqlama yozish prinsipidan kelib chiqib, joriy operatsiyalar hisobi kapital va 
moliyaviy aktivlar hisobi saldosiga teng bo‘lishi (qarama-qarshi belgi bilan) lozim. Binobarin, 
TBning umumiy saldosi doim nolga teng bo‘lishi kerak. Ammo amalda kredit va debet yozuvlari 
orasida balansga erishib bo‘lmaydi. Bunga sabab bir operatsiyaning kredit va debet yozuvlari 
uchun axborotlar har xil manbalardan olinadi. 
3. «Joriy transfertlar» boshqa mamlakatlarga berilgan (olingan) joriy daromad solig‘i, mulk 
solig‘i, to‘lovlar va ijtimoiy sug‘urta; qaytarilmaydigan (gumanitar) yordamni, ya’ni iste’mol 
tovarlari va xizmatlarni olish (berish). Ular transfertni ixtiyordagi daromadlarini va iste’molni 
ko‘paytiradi va donorning esa shu ko‘rsatkichlarini kamaytiradi. 
4. «Kapital transfertlar» asosiy fondlarga egalik qilishni tekinga o‘tkazish, qarzlar, merosga 
va kapitalga bo‘lgan soliqlardan voz kechish, asosiy fondlarni yoki kapital qurilishni sotib olish 
uchun pullarni o‘tkazish (olish) masalan, Germaniya xukumati tomonidan Rossiya harbiylari 
uchun qurilayotgan uylarni moliyalashtirish. Kapital transfertlar donorlar oluvchi va beruvchi 
mamlakatni aktiv va passivlarini o‘zgarishiga olib keladi, oluvchi (beruvchi) mamlakat milliy 
boyligi hajmini o‘zgartiradi. 
5. «Moliya hisobida» aktivlar va majburiyatlar funsional belgisi bo‘yicha 
klassifikatsiyalanadilar: to‘g‘ri investitsiyalar, portfel investitsiyalari, boshqa investitsiyalar va 
rezervlar. 
5.1 «To‘g‘ri investitsiyalar» - korxonani boshqarish jarayoniga ta’sir ko‘rsatish maqsadida 
kapitalda ishtirok etish. Korxona-rezidentga yirik aksioner-norezident tomonidan berilgan 
kreditlar xam to‘g‘ri investitsiyalar qatoriga qo‘shiladi (va aksincha). 
5.2 «Portfel investitsiyalar» qimmatli qog‘ozlarga qo‘shilgan qo‘yilmalarni anglatadi, 
aksiyalar va h.k., ular daromad olish maqsadida sotib olinadi. Portfel investitsiyalarga shuningdek 
qisqa muddatli qimmatli qog‘ozlar va ularning davomi bo‘lgan (obligatsiyalar, veksellar, fyuchers 
valyutalari, opsionlar va boshqalar) bilan kiritiladi. Joriy davr investitsiyalari daromadni keyingi 
davrlarda keltiradilar va joriy operatsiyalar hisobida aks ettiriladi. 
5.3 Investitsiyalar va rezervlar deb qaralmaydigan barcha operatsiyalar «Boshqa 
investitsiyalar» moddasida aks ettiriladi – mavjud xorij valyutasi va depozitlari bilan operatsiyalar, 
berilgan va olingan savdo kreditlari, boshqa kreditlar, boshqa aktivlar va majburiyatlar. 
5.4 «Rezerv aktivlari» - markaziy bank va moliya vazirligining erkin konvertlanuvchi 
likvidlik xorij aktivlari. Ularning tarkibiga mavjud xorij valyutasi, korrespondentlashuvchi 
hisoblardagi qoldiq, mablag‘lar, xorij mamlakatlar xukumatlari likvidlik qimmatli qog‘ozlari, 
XVFning aktivlari va rezervlari (masalan, maxsus o‘rnini to‘ldirish xuquqi) kiradi.