“Moliya” kafedrasi

2. Sug‘urta kompaniyalari 
 
Sug‘urta  kompaniyalari  –  bu  moliyaviy  vositachilar  bo‘lib,  ularning  asosiy 
funksiyasi  uy  xo‘jaliklari  va  firmalarga  alohida  turdagi  shartnomani  sotib  olish 
orqali risk darajasini kamaytirish imkoniyatini taqdim etishdir. Bunday  shartnoma 
sug‘urta polisi deb nomlanadi va unga muvofiq, unda keltirilgan konkret holatlar 
yuzaga kelganda mijozlarga ma’lum summa to‘lanadi. Predmeti baxtsiz hodisadan, 
o‘g‘irlik  yoki  yong‘indan  sug‘urtalash  bo‘lgan  polislar  kutilmagan  hodisalardan 
keladigan  zararni  sug‘urtalash  va  mulkiy  sug‘urtalash  sohasiga  kiradi.  Sog‘liq 
bilan  bog‘liq  muammolar  bo‘yicha  to‘lovlarni  nazarda  tutuvchi  polislar  kasallik 
bo‘yicha  va  mehnatga  layoqatsizlik  sug‘urtasiga,  mijoz  vafot  etgan  taqdirda  pul 
to‘lanishi nazarda tutiladigan polislar hayotni sug‘urtalashga kiradi. 
Sug‘urta  polislari  ularni  sotib  oluvchi  uy  xo‘jaliklari  va  firma-larning  aktivi 
hisoblanadi.  Bir  vaqtning  o‘zida  ular  sug‘urta  kompaniya-larining  qarzdorlik 
majburiyatlari  sifatida  amalda  bo‘ladi.  Xizmat  ko‘rsatilgani  uchun  mijoz 
                                                           
68
  «Klassifikatsiya»  lotincha  «classis»  -  daraja,  razryad  +  “facere”  –  qilmoq.  Tasnif  –  tanlab  olish;  turlarga 
ajratish.  Narsa  va  hodisalarni  ularning  o‘ziga  xos  belgi,  xususiyatlariga  qarab,  tur,  turkum  va  sh.k.ga  ajratish.  
Qarang: o‘sha manba. J.II. – B.382. O‘sha manba. J. IV. –B.11. 

---

75 
 
tomonidan  to‘lanadigan  pullar  sug‘urta  mukofoti  deyiladi.  Mijozlar  sug‘urta 
mukofotini  xizmat  ko‘rsatilishdan  avval  to‘laganlari  sababli,  sug‘urta 
kompaniyalari  ushbu  pul  mablag‘larini  ma’lum  vaqt  mobaynida  ishlatadilar.  Bu 
muddat  bir  yildan  kam  bo‘lishi  ham  mumkin.  Shuningdek, bir  necha  o‘n  yillarga 
cho‘zilishi  ham  mumkin.  Sug‘urta  kompaniyalari  mijozlardan  olgan  sug‘urta 
mukofotlarini turli xil moliyaviy aktivlarga: aksiyalar, obligatsiyalar va ko‘chmas 
mulkka qo‘yadilar.