“Moliya” kafedrasi

Balans 
20x0 y.  20x1 y.  20x2 y.  20x3 y.  20x4 y. 
Aktivlar 
600,0 
720,0 
864,0  1036,8  1244,2 
sh.j., - pul va pul ekvivalentlari 
10,0 
12,0 
14,4 
17,3 
20,7 

---

114 
 
 
Endi  kompaniyaning  20x4  yil  oxiridagi  balansini  tahlil  qilamiz.  Aytaylik, 
“XYZ”  o‘z  sof  foydasining  30,0%ini  dividendlar  sifatida  to‘lashni 
rejalashtirmoqda.  Shunday  ekan,  aksiyadorlik  kapitali  6,9  mln.  so‘mga  oshadi 
(333,2  dan 340,1  mln. so‘mga). Jami  aktivlar  207,0  mln. so‘mni, to‘lanishi kerak 
bo‘lgan  mablag‘lar  esa  10,4  mln.  so‘mni  tashkil  etishi  kerak.  Keyingi  davrda 
kompaniyaga moliyalashtirish uchun qancha mablag‘ kerak bo‘lishini aniqlab olish 
uchun  (ushbu  mablag‘larni aksiyalar  emissiyasi  yoki qarzlar hajmini ko‘paytirish 
orqali  jamlash  mumkin)  aktivlar  o‘sish  hajmidan  taqsimlanmagan  foyda  o‘sishi 
summasi va kreditorlik qarzi o‘sishi summasini ayirib tashlash kerak, ya’ni: 
 
Kerakli qo‘shimcha moliyalashtirish summasi = 
 
 
= 
Aktivlar 
ortishi 
 
– 
Taqsimlanganman 
foydaning  
ortishi 
 
– 
Kreditorlik  
qarzlari 
summasi 
ortishi 
 
 
=       207,36 
– 
6,98  
– 
10,37  
=  190,09 
 
Shunday  qilib,  aniqlab  oldikki,  prognoz  qilinayotgan  yilda  kompaniyaga 
qo‘shimcha 190,1 mln. so‘m kerak bo‘ladi va bu summani kompaniya biror tashqi 
moliyalashtirish 
manbaidan 
olishi 
mumkin. 
14.1.3-jadvalda 
keltirilgan 
ma’lumotlarga  ko‘ra  bu  summa  to‘liqligicha  firmaning  qisqa  muddatli  qarzini 
oshirish  orqali  olinadi.  Natijada  qisqa  muddatli  qarz  jami  miqdori  501,7  mln. 
so‘mdan 691,8 mln. so‘mgacha oshadi.