“Moliya” kafedrasi

4. Investitsiya tanlashda muqobil risk ko‘rsatkichi 
Agar  qaytim  taqsimlanishi  yahshi  taqsimlangan  bo‘lsa,  tafovut  riskning 
foydali  ko‘rsatkichi  hisoblanadi.  YAhshi  taqsimlanish  esa  simmetrik 
taqsimlanishdir,  bu  degani  kutilgan  qaytimning  yuqorigi  va  pastki  natijalari  teng 
bo‘ladi.  SHunga  qaramasdan  bu  erda  haqiqiy  hayot  moliya  bozoridagi  tajribalar, 
teoretik  argumentlarga  ko‘ra  biz  yahshi  taqsimlanish  farazlarini  rad  etishimiz 
kerak.  
Markowitz  kutilgan  qaytim  tafovutini  risk  ko‘rsatkichi  sifatida  ko‘rsatishga 
bo‘gliq muammolarni ko‘rib chiqdi. U aniqladiki tafovutga muqobil tushuncha bu 
qisman  tafovut.Qisman  tafovut,  oddiy  tafovutni  o‘zi  hisoblanadi  lekin 
 

---

207 
 
hisoblashlarda  qaytimning  kutilgan  qaytimdan  oshib  ketmasligi  ta’minlanadi. 
Investitsiya  tanlash  o‘rtacha-qisman  tafovut  bo‘yicha  qayta  o‘ylanishi  kerak. 
SHunga  qaramasdan,  agar  qaytim  taqsimlanishi  simmetrik  bo‘lsada,  Markowitz 
ishontiradiki  tafovut  va  qisman  tafovut  bir  hil  qarorga  olib  keladi  va  tafovut 
ko‘proq  statistic  ko‘rsatkich  hisoblanadi  qisma  tafovutdan  ko‘ra.Bu  erda 
muhokama investorning investitsiyasini yahshilash uchun eng yahshi risk tanlovini 
amalga  oshirishdan  iborat.  Investitsiya  teoriyasiga  ko‘ra  bog‘lanmagan  risk 
ko‘rsatkichlari  kategoriyasiga  kiruchi  ko‘rsatkichlar:  dispersiya  ko‘rsatkichi  va 
xavfsizlik-risk  ko‘rsatkichi.  Biz  keyinchalik  tanilgan  dispersiya  va  xavfsizlik-risk 
ko‘rsatkichlarini tavsiflaymiz.