Moliya-iqtisod

Ikkinchi bosqich. 1995-1997 yillar iqtisodiy sharoitlarning o’zgarishi va yuridik shaxslarga soliq yukini kamaytirishga bo’lgan harakatlar.

1994-yil 30-noyabrda prezidentimizning yuridik shaxslardan undiriladigan soliqlar miqdorini kamaytira borish va ishlab chiqarishni soliqlar orqali rag’batlantirish to’g’risidagi farmoni qabul qilingan. Shu farmonga ko’ra 1995-yil 1-yanvardan boshlab korxonalar har bir foiz mahsulot ishlab chiqarishni ko’paytirganlarida 0.3 % foydaga soliq stavkasi kamaytiriladigan bo’ldi.

Iqtisodiyotni barqarorlashtirish va tuzilmaviy jihatdan qayta qurish soliq tizimini isloh qila borishni talab etdi. Ko’plab korxonalar va tashkilotlarni foyaga soliq to’lashdan daromadga soliq to’lashga o’tkazildi. Uning o’rtacha stavkasi 37% qilib belgilandi. Soliq to’lovchilar uchun imtiyozlar tizimi ko’zda tutildi. 1995-yildan boshlab soliq tizimini bir xillashtirish ishlari boshlab yuborildi. Bir qator kam samarali soliqlar bekor qilindi. Bularga: Respublika tashqarisiga olib chiqariladigan xom-ashyo resurslari uchun soliq, hisoblangan amortizatsiyadan 30% li budjetga to’lov va boshqalar kiradi. Jamoa xo’jaligi a’zolari va xalq xo’jaligining boshqa sohalarida ishlayotganlar uchun soliqqa tortishning yagona tartibi o’rnatildi. Ya’ni, jamoa xo’jaligi a’zolari mehnatiga haq to’lash fondini soliqqa tortish bekor qilindi va ularga nisbatan fuqarolar daromad solig’i to’g’risidagi qonun tadbiq etildi va qishloq xo’jalik xodimlari soliqni kolxoz emas o’zi to’laydigan bo’ldi. Fuaqrolar daromadiga solinadigan soliq shkalasi o’zgartirildi.

Sarmoyadorlar uchun rag’batlantirishlar soliq tizimining barqarorlashuviga yordam berdi. 1996-yilning 1-yanvargacha ro’yxatdan o’tgan xorijiy sarmoyalar ishtirokidagi korxonalarga soliqlar tizimida daromad yoki foydani soliqqa tortishni tanlash huquqini taqdim etildi, boshqa barcha xo’jalik yurituvchi subyektlar daromadga soliqqa o’tkazilgan edi.