Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

18-mavzu: Byudjet jarayoni. 
Reja: 
1.
 
Byudjet jarayoni mohiyati va tamoyillari. 
2.
 
Byudjet jarayoni bosqichlari. 
3.
 
Byudjet jarayonini amalga oshiruvchi davlat organlari va ularni vakolatlari. 
 
1. Byudjet jarayoni mohiyati va tamoyillari. 
Byudjet jarayoni 
– bu davlat byudjetini tuzish, kо‘rib chiqish, qabul qilish va ijro etish, 
uning ijrosini nazorat qilish, ijrosi haqidagi hisobotni tayyorlash va tasdiqlash, Shuningdyek, 
davlat byudjeti tuzilmasiga kiruvchi byudjetlar о‘rtasidagi о‘zaro munosabatlarning qonun 
hujjatlari bilan tartibga solingan jarayon hisoblanadi. 
О‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi har yili О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi tomonidan belgilangan muddatlarda kyelgusi Moliya yiliga tyegishli byudjetlar va 
davlat maqsadli jamg’armalari, loyihalarini tayyorlash uchun Qoraqalpog’iston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi, viloyatlar va Toshkyent shahar hokimlariga davlat maqsadli 
jamg’armalarini taqsimlovchi organlariga byudjet sо‘rovi Yuboradi. Shuningdyek, byudjetdan 
ajratiladigan mablag’larni olishga buYurtmalar tuzish uchun Respublika Byudjetidan 
Moliyalashtiriladigan byudjet mablag’lari oluvchilarga byudjet sinovi Yuboradilar. 
Qoraqolpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi viloyatlar va Toshkyent shahar 
hokimlari byudjet sо‘rovi olingandan sо‘ng 3 kunlik muddat ichida tyegishli byudjet loyihalarini 
tuzish, ushbu loyihalarni tayyorlash tartibini va muddatlarini belgilash Yuzasidan qaror qabul 
qiladi.
Qoraqolpog’iston Respublikasi Moliya Vazirligi viloyatlar va Toshkyent shahar Moliya 
organlari tyegishli qarorlar qabul qilganidan kyeyin 3 kunlik muddat ichida tyegishli byudjetlar 
loyihalarini tayyorlash uchun tuman va shahar hokimlariga byudjet sо‘rovi Yuboradi.
Shuningdyek, Qoraqolpog’iston Respublikasi byudjeti va mahalliy byudjetlardan byudjet 
mablag’lari olishga buYurtmalar tuzish uchun Qoraqolpog’iston Respublikasi byudjetidan 
viloyatlar va Toshkyent shahar byudjetlaridan Moliyalashtiriladigan byudjet mablag’lari 
oluvchilarga byudjet sо‘rovi Yuboriladi va hakoza. 
Byudjetdan ajratiladigan mablag’lar olish uchun beriladigan buYurtma shakli va uni 
tuzish tartibi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. 
Kyelgusi Moliya yiliga byudjetdan ajratiladigan mablag’lar olishga buYurtmalar 
Qoraqolpog’iston Respublikasi byudjetidan va mahalliy byudjetlardan Moliyalashtiriladigan 
byudjet mablag’lari oluvchilari tomonidan joriy yilning 1-iYunidan kyechiktirmay tyegishli 
Moliya organlariga taqdim etiladi. 
Respublika byudjetidan Moliyalashtiriladigan byudjet mablag’lari oluvchilar tomonidan 
joriy yilning 1-iYulidan kyechiktirmay О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga taqdim 
etiladi. Kyelgusi Moliya yiliga tyegishli byudjetlar loyihalarini tumanlar va shaharlar Moliya 
organlari tomonidan mahalliy hokimiyat, vakillik organlari belgilangan tartibda va muddatlarda 
faqat joriy yilning 25-iYunidan kyechiktirmay Yuqori Moliya organlariga taqdim etiladi.
Qoraqolpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi viloyatlar va Toshkyent shahar 
hokimlari davlat maqsadli jamg’armalarini tavsimlovchi organlar tomonidan Vazirlar 
Mahkamasi belgilangan tartibda va muddatda faqat joriy yilning 1-iYulidan kyechiktirmay 
Moliya Vazirligiga taqdim etiladi. 
О‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi kyelgusi Moliya yiliga mо‘ljallanan davlat 
byudjeti loyihasini tuzadi va joriy yilning 15-syentabrgacha hisob (varaqasiga) palatasiga taqdim 
etadi. (2007 yil 27 apryeldagi о‘zgartirishga binoan) hisob palatasining xulosasi bilan birga joriy 
yilning 1-oktabirgacha О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi taqdim etadi. 
Davlat byudjeti loyihasini Vazirlar Mahkamasi tomonidan joriy yilning 15-oktabrdan 
kyechiktirmasdan О‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tasdig’iga kiritiladi. 
О‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi davlat byudjetining ijrosi tо‘g’risidagi 
hisobotni Vazirlar Mahkamasiga hisobot yilidan kyeyingi yilning 1-apryelidan kyechiktirmay 

---

taqdim yetadi. Vazirlar Mahkamasi 5-apryelgacha Audit va baholash uchun hisob palatasiga 
Yuboriladi. 
О‘zbekiston Respublikasi hisob palatasi davlat byudjetining ijrosi tо‘g’risidagi hisobotga 
doir xulosasini 10-maygacha Vazirlar Mahkamasiga taqdim yetadi.
О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi byudjet ijrosi tо‘g’risidagi hisobotni hisob 
palatasining xulosasi bilan birga Oliy Majlis tastig’iga kiritadi.