Moliya bozori risklari

ANALITIK METOD

• Amaliyotda moliyaviy riskni baholashda keng qo’llaniladigan metod hisoblanadi. Mutahassis, moliyaviy menejer turli hil e’lonlar va boshqa korhonalarning amaliy tajribasiga asoslangan holda korhonada ma’lum hodisalarning ro’y berishda, aniq moliyaviy natija hamda moliyaviy risk darajasini o’lchaydilar. Analitik metod asosida ko’pgina korhonaning strategiyasi va taktikasi turadi. Ammo shuni yodda saqlash kerakki, har bir korhona o’ziga hos hususiyatlari (kadrlari, hom-ashyosi, sanoati) bilan ham ajralib turadi.

MOLIYA BOZORIDAGI RISKLARNI BAHOLASH JАHОN TАJRIBАSIDА АSОSАN 3 HIL YO’L BILАN АNIQLАNILАDI:

MАRKОVITS MОDЕLI
SHАRP MОDЕLI
KVAZI-SHARP

MARKOVITS

Portfel investitsiyalar nazariyasini yangi yo’nalishini o’zining “Portfel tanlash” maqolasi bilan boshlab beradi. Porfelni diversifikatsiya qilish amaliyotini kuzatib, olim investor korrelyatsiyalanmaydigan aksiyani tanlash yo’li bilan riskni kamaytirish mumkinligini isbotladi.
Bu maqoladagi Markovitsning xizmati shu bo’ldiku u investitsiya riski va undan kutilayotgan daromad o’rtasida ehtimoliy bog’liqlikni yaratdi.
Qimmatli qog’oz portfelidan kutilayotgan daromad o’rtacha taqsimlangan qiymat bilan, risk esa kutilishi mumkin bo’lgan daromadning standart chetlanishi orqali topiladi.

SHARP

1964 yildan boshlab Markovitsning shogirdi U.F.Sharp riskning nisbiy bahosi ko’rsatkichlari bo’yicha moliya bozorlarini tahlil qilishda keng qo’llaniladigan kapital aktivlarning narhiy modeli (САРМ – Capital Asset Pricing Model) quradi.

Noaniqlik va risk – biznesning asosiy qiyinchiligi va asosiy imkonidir!

Devid Xerts, amerikalik matematik va analitik

KVAZI-SHARP

- qimmatli qog’oz daromadililigi daromadning matematik kutilishi bilan tavsiflanadi;
- qimmatli qog’ozlarning yagona porfeli deb, teng proporsiyaga ega bo’lgan qimmatli qog’ozlar majmui tushuniladi;
- qimmatli qog’oz daromadliligi qimmatli qog’ozlarning yagona portfeli o’rtasidagi bog’liqning chiziqli funksiya bilan ifodalanadi;
- qimmatli qog’ozlar daromadining o’zgarishi yagona porfel daromadini o’zgarishiga qay darajada bog’liqligi bilan risk darajasi o’lchandi;
- oldingi davrlardagi daromad va risklarning baholash bilan kelgusi daromad qiymatini ma’lum ma’noda aks ettiradi deb hisoblash