Молия бозори индикаторлари ва моделлари

Молия бозорини қуйидаги белгилар асосида таснифлаш ва тавсифлаш мумкин.

• Молия бозорини қуйидаги белгилар асосида таснифлаш ва тавсифлаш мумкин.
• 1. Таркиби бўйича :
• - ҚМАБ – қисқа муддатли (1 йилгача) монетизациялашган молиявий активлар (қимматли қоғозлардан ташқари) бозори;
• - УМАБ – ўрта (1-5 йилгача) ва узоқ (5 йилдан ортиқ, одатда 30 йилгача) муддатли монетизациялашган молиявий активлар бозори;
• - ҚМҚБ – ҚМАБга мос қисқа муддатли қимматли қоғозларнинг биржадан ташқари бозори;
• - УМҚБ – УМАБга мос ўрта ва узоқ муддатли қимматли қоғозларнинг биржадан ташқари бозори;
• - ББ – қимматли қоғозларнинг биржа бозори.
• Таъкидлаш жоизки, молия бозорининг ҚМАБ ва УМАБ қисмларида молия институтларига оид пул, валюта, кредит воситалари ва суғурта инструментлар муомалада бўлади.
• 2. Сегментлари бўйича:
• - пул-кредит (банк ва бошқа кредит, лизинг ташкилотлари капиталлари) бозори;
• - қимматли қоғозлар (фонд, капиталлар) бозори;
• - валюта ва унга тенглаштирилган авуарлар (қимматбаҳо металлар, камёб элементлар, санъат асарлари ва ҳ.к.) бозори;
• - суғурта ва пенсия фондлари бозори, лотерея ўйинлари инструментлари.

3. Муддатлилиги бўйича:

• 3. Муддатлилиги бўйича:
• - қисқа муддатли операциялар бозори (1 йилгача);
• - ўрта муддатли операциялар (1 йилдан 5 йилгача);
• - узоқ муддатли операциялар (5 йилдан ортиқ, одатда то 30 йилгача).
• 4. Молиявий инструментларнинг эмитентлари бўйича:
• - давлатнинг (Марказий банк, молия вазирлиги, ғазна кабилар) молиявий инструментлари бозори;
• - маҳаллий хокимият органларининг (муниципалитет, мэрия, хокимият) молиявий инструментлари;
• - корпоратив молиявий инструментлар (компаниялар, фирмаларники);
• - молия институтларининг (банклар, суғурта ва кредит ташкилотлари, инвестиция институтлари, фондлар) молиявий инструментлари;
• - лотерея ўйинлари инструментлари (булар молиявий инструментлар бўлиб, қимматли қоғозлар ҳисобланмайди).
• 5. Тартиблаштириш (мувофиқлаштириш ва назорат қилиш) усули бўйича:
• - тартиблашган бозор;
• - тартиблашмаган (ёки “кўча”) бозор.
• Таъкидлаш жоизки, уларнинг ҳар бирида ҳам барча операциялар қонуний тарзда регламентлаштирилган ва меъёрлаштирилган бўлади.