Molekula tuzilishi va kimyoviy bog‘lanish

sp²- gibridlanish: Bor atomi oʻzining bir nechta birikmalarida sp² gibridlanish holatida boʻladi. Buning uchun bor atomining 2s orbitalidagi bitta elektron 2p orbitalga koʻchib oʻtadi:

Bitta s va ikkita p orbital gibridlanib uchta sp² gibrid orbital hosil qiladi. Oddiy moddalardan grafitdagi uglerod atomlari sp² gibridlangan.
sp² gibrid orbitallar bir-biridan 120⁰ burchak ostida joylashadi:

Shuning uchun bunday birikmalar masalan; BF₃ tekis uchburchak shakliga ega boʻladi:

Umuman atomdagi σ-bogʻlar soni uchta boʻlib, atomda umumlashmagan elektron jufti boʻlmasa atom sp² gibridlangan boʻladi.
sp-gibridlanish: Berilliyning bir qancha birikmalarida berilliy atomi sp gibridlanish holatida boʻladi. Buning uchun 2 s orbitaldagi bitta elektron 2p orbitalga oʻtadi:

Bitta s va bitta p orbital gibridlanishi natijasida ikkita sp gibrid orbital hosil boʻladi:

Gibrid sp-orbital har doim 180⁰ burchak ostida joylashadi. Shuning uchun sp-gibridlangan atom saqlagan molekulalar chiziqli tuzilishli boʻladi. BeCl₂ da har bir Be-Cl bogʻi qutbli kovalent bogʻlanishli.
Har ikkala Be-Cl bogʻining dipol momenti vektori qiymat jihatdan teng, ammo qarama-qarshi yoʻnalishga ega boʻlib yigʻindisi 0 ga teng. Shuning uchun BeCl₂ molekulasi qutbsiz molekula hisoblanadi.
Oddiy moddalardan karbin sp gibridlanishga ega. Atomdagi σ-bogʻlar soni ikkita boʻlsa va atomda umumlashmagan elektronlari boʻlmasa atom sp gibridlangan boʻladi.
ds-gibridlanish. Agar atomdagi bogʻ hosil qilishga qatnashadigan elektronlar (valent elektronlar) energiyalari yaqin boʻlgan d va s-atom orbitallarda boʻlsa, ular oʻzaro gibridlanadi. Bu Sr va Ba atomlarida kuzatiladi. Ular qoʻzgʻalgan holatga oʻtishida s-elektronlar n-1 pogʻonaning d-pogʻonachasidagi elektron bilan gibridlanadi va ular 90⁰ burchak ostida joylashadi: