Modul №1 optika fanining rivojlanish tarixi

Tayanch iboralar:
Interferometrlar amplitudasi bo’linadigan interferensiya, to’lqin fazasi bo’linadigan interferensiya, Jamen interferometri, interferension refraktometr, Fabri-P’yero etaloni, Lyummer-Gerke plastinkasi.


Mavzu bo’yicha savollar.
1. Interferometrlarning ishlash prinsipini tushuntiring.
2. Jamen interferometrining ishlash prinsipini tushuntirib bering.
3. Nima uchun Jamen interferometrini interferension refraktometr deyiladi?
4. Jamen interferometrida nurlarning yo’llar farqi nimalarga bog’liq bo’ladi?
5. Maykelson interferometrining optik sxemasini tushuntirib bering.
6. Fabri-P’yero etaloni nima?
7. Interferometrlar qayerlarda qo’llaniladi?
8. To’lqin amplitudasi bo’linuvchi interferensiya qanday hosil qilinadi?
9. To’lqin fazasi bo’linuvchi interferensiya nima?
12-MAVZU: O’TGAN VA QAYTGAN NURLARDAN HOSIL BO’LGAN INTERFERENSIYA (YUPQA PARDA, N’YUTON XALQALARI, PONA).


Reja:
1. Tarqoq nurlar dastasi yassi parallel plastinkaga tushganda yuzaga keladigan interferensiya.
2 . Pona shakliga ega bo’lgan plastinkalarda interferension hodisalar.
3. Nyuton xalqalari va uning qo’llanishi.


Teng og’malik interferension manzaralar. Yupqa yassi-parallel plastinkaga tarqoq yorug’lik nurlari (har xil burchak ostida) tushayotgan bo’lsin.
Bir jinsli yassi-parallel plastinka (x va n hamma joyda bir xil) uchun yo’l farqifaqat nurlarning og’malik burchagi o’zgargandagina o’zgara oladi. Bu quyidagi munosabatdan ko’rinadi:

Agar bu plastinka unga turli burchaklar ostida tushayotgan monoxromatik nurlar dastasi bilan yoritilsa, u vaqtda i - ning har bir qiymatiga o’z yo’l farqi mos keladi. Ma’lumki, i - ning ayni bir qiymatiga mos kelgan, ya’ni og’maligi bir xil bo’lgan barcha nurlar ayni bir fazalar farqi hosil qilali. Shunday qilib, interferension maksimumlar yoki minimumlar nurlarning bir xil og’maligiga mos keluvchi yo’nalishlar bo’yicha joylashadi.
Rasmdan ko’rinadiki, plastinka yassi - parallel bo’lganligi uchun uning yuqori va pastki qismidan qaytgan 1 va 2 - nurlar bir-biriga parallel bo’ladi. Shunga muvofiq, interferensiya hodisalari plastinkadan etarlicha katta masofada yuz beradi. Ularni ko’rish uchun ko’zni cheksizlikka akkomodatsiyalash yoki interferensiyalanuvchi nurlarni linza yordamida yig’ish zarur.