Modul / fan sillabusi

 
 
 
 
 
YAKUNIY NAZORAT SAVOLLARI 
(Ma’ruza mashg‘ulot, Amaliy mashg‘ulot, seminar mashg‘ulot, laboratoriya mashg’ulot) 
1.Analitik kimyo, uni fan sifatida shakllanishi. Analitik kimyoning nazariy asoslari va asosiy 
muammolari. 
2. Analitik kimyoning ahamiyati, fanlar tizimidagi o‟rni, amaliyot bilan bog‟liqligi, asosiy 
vazifalari. 
3.Analitik kimyoning qisqacha tarixi va rivojlanishining asosiy bosqichlari, hozirgi ahvoli, 
rivojlanish yo‟nalishi va istiqbollari. 
4.Sifat va miqdoriy analiz. Analitik kimyoning usullari. 
5.Analizning kimyoviy, fizikaviy, fizik-kimyoviy, biologik usullari. 
6.Makro-, yarimmikro-, mikro-, ultramikro- va submikroanaliz usullari. Analizning «ho‟l» va 
«quruq» usullari. Alangani bo‟yash, mikrokristalloskopik, tomchi analizi usullari.
7. Analiz uchun namuna olish (qattiq, suyuq va gazlar, o‟rtacha namuna, vakolatli namuna, 
tegirmon, maydalash, elak, namuna olish tamoyili, zaruriy miqdor, aralashadigan va 
aralashmaydigan suyuqliklar, gaz pipetkasi). 
8.Noorganik va organik analiz. Izotop, element, funksional, struktur, molekulyar, faza analizi. 
Ekspress (tezkor), avtomatik, distansion, arbitraj usullar. 
9.Analiz usullariga qo‟yiladigan talablar. Analiz uchun usul tanlash va analiz sxemasini tuzish. 
10.Analitik signal. Asosiy metrologik tushunchalar, o‟lchash, o‟lchash usullari va vositalari. 
O‟lchash vositalarining shkala qiymati, ularning sezgirligi va to‟g‟riligi.
11.Ko‟rsatuvchi, qayd etuvchi, kombinasiyalangan o‟lchov asboblari. O‟lchash natijalarining 
to‟g‟riligini va haqiqiyligini ta‟minlash. O‟lchash vositalarini xatosi: asosiy va qo‟shimcha xato, 
absolyut va keltirilgan xato, statik va dinamik xatolar.
12.Metrologiya nuqtai-nazaridan kimyoviy analizning xususiyatlari. Metrologiya rivojlanishining 
qisqacha tarixi. Tahliliy kimyoda xatolar: absolyut, nisbiy, sistematik, individual, metodik, tasodifiy
xatolar.
13.Tahlilning to‟g‟riligi, takrorlanuvchanligi va aniqligi. Tajribada xaqiqiy qiymat (to‟g‟rilik) ni va 
takrorlanuvchanlikni baholash.
14.Matematik statistika usuli, regression va korrelyasion analiz usullari. 

---

23 
15.Asosiy tahliliy obyektlar. O‟rtacha (vakolatli) namuna. Qattiq, suyuq va gaz xolatidagi 
moddalardan o‟rtacha namuna olish. 
16.Sifat analizini o‟tkazish bosqichlari. Sistematik analiz. 
17.Taxminiy sinashlar (moddaning tashqi ko‟rinishi-rangi, agregat holati, hidi; alanga rangini 
bo‟yashi; rangli bura marvaridlari hosil qilishi; erituvchilarga: kislota- ishqorlarga, oksidlovchi va 
qaytaruvchilarga munosabati P
H
-qiymati va b.);
18.Analitik kimyoda ishlatiladigan reaksiyalar va ularga qo‟yiladigan talablar. Umumiy va xususiy 
reaksiyalar.
19.Kation va anionlar, ularning guruhlarga bo‟linishi, turli klassifikasiyalar.
20.Kationlar aralashmasining analizi (kation, guruh reagenti, sistematik analiz, kationlar 
guruhchalari, cho‟kmalar va ionlarni ajratish, to‟la cho‟kish, kolloidlar hosil bo‟lishi, vodorod 
sulfidli klassifikasiya bo‟yicha 1-5 guruhlar kationlarini ajratish, reaksiyalar, xalaqit beruvchi 
moddalar, salt (xolis) tajriba). 
21. Kation va anionlarning analitik klassifikasiyalari (kation, anion, umumiy reaksiya, guruh 
reagenti, vodorod sulfidli, kislota-asosli klassifikasiyalar, ionlar guruhlari, ionlarni guruhlarga 
ajratishning asosiy tamoyillari, cho‟kmalar, sistematik, yarim sistematik analiz). 
22.Reaksiyalarning sezuvchanligi (seziluvchanligi), selektivligi va spesifikligi. Topilish minimumi, 
minimal konsentrasiya, suyultirish chegarasi.
23.Analitik reaksiyalarning yo‟nalishi. Reaksiyalar tezligi.
24.Kimyoviy muvozanat va muvozanat konstantasi. Konsentrasion, real va termodinamik 
konstantalar. Eritmaning ion kuchi, aktivlik, aktivlik koeffisiyenti. 
25.Kislota va asoslar haqidagi tasavvurlar. Kislota-asos-erituvchi tizimidagi muvozanat.
26. Kislota va asoslarning Brensted-Louri nazariyasi (proton, elektron, kislota-asos reaksiyalari, 
tutash kislota-asos juftlari, nazariyalarning kamchiliklari). 
27.Kislota va asoslar haqidagi asosiy tasavvurlar (Arrenius, Osvald, Lyuis, Kreshkov nazariyalari, 
proton, elektron, gidrid, eng kuchli, kuchli kislota, eng kuchli asos, erituvchilarning kislota-asos 
xossalariga ta‟siri). 
28.Kislota-asos konstantalari. Erituvchilarning avtoprotoliz konstantalari, erigan moddalar 
xossalariga ta‟siri.
29. Bufer aralashmalarning ta‟sir mexanizmi (bufer, aralashma, rN, kislota, natriy ishqori, 
mahsulotlar, rN o‟zgarishi, kuchli kislota, kuchli ishqorlar, reaksiya tenglamalari). 
30.Gidroliz reaksiyalarining turlari (gidroliz, qaytarlik, tuz tarkibi, kation bo‟yicha, anion bo‟yicha, 
ham kation ham anion bo‟yicha, qaytmas gidroliz, bosqichli gidroliz, gidroliz darajasi va 
konstantasi). 
31. Gomogen sistemada kimyoviy muvozanat (gomogen sistema, eritma, muvozanat turlari, 
muvozanat konstantasi, konsentrasion konstanta, termodinamik konstanta, aktivlik konstantasi, 
eritmaning ion kuchi). 
32.Bufer eritmalar. Kislota, asos, bufer eritmalarda pH, hisoblash. 
33.Gidroliz va amfoterlikning analizda ishlatilishi.
34.Analitik kimyoda ishlatiluvchi kompleks birikmalarning turlari. Kompleks birikmalarda 
muvozanat. Komplekslarning barqarorligi.
35.Bosqichli komplekslanish. Komplekslanishning moddalarni topish, niqoblash, kam eruvchan 
birikmalarni eritish, kislota-asoslik xossalarini va oksidlanish-qaytarilish potensiallarini o‟zgartirish 
maqsadida ishlatilishi.
36. Tahliliy kimyoda ishlatiladigan kompleks birikmalar (kompleks, ligand, markaziy atom, 
koordinasion son, ichki kompleks birikma, moddalar analizi, topish, temir (III) ni topish, kobalt 
topish, nikelni topish). 
37.Kompleksonometriya (kompleks, komplekson, ichki komplekslar, xelatlar, kompleksonlar (I, II, 
III), ishchi eritmalar, aniqlanuvchi modda, titrlash usullari, rN, indikatorlar). 
38.Organik analitik reagentlar, ularning selektivligi va sezuvchanligi. Funksional analitik va analitik 
aktiv guruhlar. Ichki kompleks birikmalar. 
39.Oksidlanish-qaytarilish, oksidlovchi, qaytaruvchi, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, ularning 
analizda ishlatilishi. 

---

24 
40.Elementlarning oksidlanish darajalari, ularning o‟zgarishi. Elektrod potensiali, uning 
ifodalanishi. Nernst tenglamasi. Normal oksred potensial. 
41.Oksred reaksiyalarning muvozanat konstantalari, reaksiyalarning yo‟nalishi, unga ta‟sir etuvchi 
omillar.
42.Asosiy oksidlovchi va qaytaruvchilar. Muhitning oksidlanish-qaytarilishga ta‟siri. Galvanik 
element. Oks-red potensialni hisoblash. 
43.Reaksiyaning muvozanat konstantasi va elektrod potensiali (oksidlanish-qaytarilish, muvozanati, 
konstantasi, normal potensiali, Nernst tenglamasi, muvozanat potensiali, unga ta‟sir etuvchi omillar: 
eritmaning harorati, rN qiymati, konsentrasiyasi va ion kuchi). 
44.Birgalashib cho‟kish. Kollektorlar. 
45. Ajratish va konsentrlashning kimyoviy usullari (cho‟ktirish, birgalashib cho‟kish, izomorfizm, 
okklyuziya, adsorbsiya, kolloid holat, kollektor). 
46.Elektroliz, mohiyati. Distillyasiya, distillyasion reagentlar,
47.Cho‟kmalar hosil bo‟lish mexanizmi (ionlar, ion juftlari, kristall va amorf holatlar, molekula va 
zarrachalar, cho‟kmaning yetilishi, yashirin kristall, agregasiya, oriyentasiya, to‟yingan eritma, 
cho‟ktirish tezligi). 
48.Geterogen sistemada kimyoviy muvozanat (geterogen sistema, eritma-cho‟kma va suyuqlik-
suyuqlik, muvozanatlari, taqsimlanish, konstantasi, cho‟ktirish, cho‟kma, eruvchanlik, eruvchanlik 
ko‟paytmasi).
49.Kolloid sistemalarning analizda ishlatilishi (kristall va amorf holat, kolloid holat, misella va 
granula, koagulyasiya va peptizasiya, koagulyatorlar, liofob (gidrofob) va liofil (gidrofil) 
kolloidlar). 
50.Cho‟kmalarning eruvchanligi (harorat, bir ismli ion, kristall va amorf holat, bog‟lanishning 
tabiati, erituvchi, begona ion, tuz effekti, eruvchanlikni aniqlash, eruvchanlikning tasvirlanishi, 
eruvchanlik ko‟paytmasi, komplekslanish, oksidlanish darajasining o‟zgarishi). 
51.Rektifikasion kolonna, nazariy tarelkalar.Azeotrop aralashmalar.
52.Sublimasiya. Flotasiya, flotasion reagentlar.
53.Ekstraksiya konstantasi va koeffisiyenti, ularning farqi. Ekstraksion sistemalar, ularni tanlash. 
Ekstragentlar.
54.Ikki suyuqlikning o‟zaro aralashishi. Aralashmaydigan suyuqliklar. Ekstraksiya, uning analizda 
qo‟llanilishi 
55.Xromatografiya asoslari, fazalar, ajratish mexanizmi, texnikasi va xromatogramma olish usuli 
bo‟yicha usullar klassifikasiyasi.
56.Xromatografiyaning nazariy asoslari. NTEB haqida tushuncha.
57.Ushlanish vaqti va hajmi. Xromatografik sifat va miqdor analizlari.
58.Ion-almashinish xromatografiyasi. Ionitlar. 
59.Adsorbsion, taqsimlanish, ion-almashish, cho‟ktirish va h.k. xromatografik usullar.
60.Harakatchan va turg‟un fazalar. Frontal, elyuyent va siqib chiqarish xromatografiyasi. Kolonkali, 
yupqa qavatli xromatografiya.
61.Gaz va suyuqlik xromatografiyasi.
62.Miqdoriy analiz. Gravimetriya. Titrimetriya. Volyumometriya. Ularga qiyosiy tavsif.
63.Bevosita va bilvosita gravimetrik usullar.Cho‟ktirish, haydash va ajratish usullari. 
Cho‟ktiriladigan va tortiladigan shakl.
64.Gravimetriyada xatolarning manbalari. Kristall cho‟kmalar. Filtr, yuvadigan suyuqlik, 
cho‟ktiruvchi tanlash. 
65.Gravimetrik analiz natijalarini hisoblash (gravimetrik, cho‟ktiriladigan va tortiladigan shakllar, 
tortiladigan shakl olish, massasi, namuna massasi, bevosita va bilvosita aniqlashlar, gravimetrik 
omil, moddaning massa ulushi). 
66.Gravimetriyaning 
qo‟llanilishi va natijalarini hisoblash. Qayta hisoblash faktori. 
Termogravimetriya. 
67.Gravimetrik cho‟ktirish usuli (aniqlanadigan modda massasi, cho‟ktiruvchi miqdori, cho‟kma 
tuzilishi va massasining o‟zaro bog‟liqligi, cho‟ktiriladigan shakl, eruvchanlik ko‟paytmasi, 

---

25 
tortiladigan shakl, kimyoviy formula, tarkib, barqarorlik, qayta hisoblash faktori, gravimetriyada 
xatolar manbalari, analiz bosqichlari). 
68.Gravimetriya (modda massasi, tortish, texnik va analitik tarozilar, sezgirligi, o‟lchash qoidalari, 
toshlar, aniqlik, bevosita va bilvosita gravimetrik usullar, cho‟ktiriladigan shakl, tortiladigan shakl). 
69.Titrlab cho‟ktirish metodlari. Titrlab cho‟ktirish metodlarining gravimetrik analizdan farqi. 
Titrlab cho‟ktirish metodlari reaksiyalarga qo‟yiladigan talablar. Merkurometriya, merkurimetriya, 
Ishchi eritmalari, titrlashning oxirgi nuqtasini topish. 
70.Titrlab cho‟ktirish metodlarining sinflanishi. Titrlashda ekvivalent nuqtalarni aniqlash. 
Cho‟ktirish va komplekslashga asoslangan titrlash usullari, mohiyati.
71.Titrimetrik analizda natijalarni hisoblash (titr, titrlash, standart eritma, normallik, tuzatish 
koeffisiyenti, aniqlangan va tayyorlangan titr, natijalar, massa birliklari, bevosita va teskari titrlash 
natijalarini hisoblash). 
72.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, 
titrlash egri chizig‟i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga 
ta‟sir etuvchi omillar. 
73.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalar va indikator, titrlash 
egri chizig‟i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga ta‟sir 
etuvchi omillar. 
74.Titrlash usullari (bevosita, teskari, bilvosita, reversiv, pipetkalash, ayrim namunalar usullari).
75.Standart, ishchi, titrlangan eritmalar, titrant. Tayyorlangan, aniqlangan titr, aniqlanuvchi modda 
bo‟yicha titr. 
76.Birlamchi va ikkilamchi standartlar, fiksanallar. Titrlashning ekvivalentlik va oxirgi nuqtalari. 
Titrlash egri chiziqlari. Titrlash natijalarini hisoblash. 
77.Kislotali-asosli titrlash, turlari: asidimetriya, alkalimetriya, ishchi eritmalari, qo‟llanilish 
sohalari. Suvda va suvsiz eritmalarda titrlash.
78.Kuchsiz kislota eritmasini ishqor bilan titrlash egri chizig‟i (rN, titrlashning boshlanishi va 
titrlash mobaynida rN ni aniqlash, titrlash egri chiziqlarini tuzish tamoyillari, indikator tanlash, 
neytrallanish, ekvivalent va oxirgi nuqtalar). 
79.Titrimetrik analizda natijalarni hisoblash (titr, titrlash, standart eritma, normallik, tuzatish 
koeffisiyenti, aniqlangan va tayyorlangan titr, natijalar, massa birliklari, bevosita va teskari titrlash 
natijalarini hisoblash). 
80.Titrlash jarayonida rN qiymatining o‟zgarishi, titrlash egri chiziqlari, ularga ta‟sir etuvchi 
omillar.
81.Titrlashning oxirgi nuqtasini topish. Ekvivalentlik nuqtasi. Titrlashning sakrashi. Indikatorlar 
rangining o‟zgarishi. Indikatorlarning nazariyalari, indikatorlarning o‟zgarish sohasi. Indikator 
tanlash. 
82.Permanganatometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig‟i. 
Titrlash natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. 
83.Yodometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig‟i. Titrlash 
natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. 
84.Dixromatometriya. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, titrlash egri chizig‟i. 
Titrlash natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. 
85.Oksidlovchi va qaytaruvchi tanlash. Titrlash egri chizig‟i, ekvivalentlik nuqtasigacha, ekvivalent 
nuqtada va ekvivalent nuqtadan keyin potensialni hisoblash. Oksidlovchilarni va qaytaruvchilarni 
aniqlash usullari. 
86.Hozirgi vaqtda rivojlanib borayotgan kompleksometrik titrlash usullari. 
87.Cho‟ktirish usulida titrlash egri chiziqlari (cho‟ktiriluvchi va cho‟ktiruvchi konsentrasiyalarini 
hisoblash, titrlashning boshlanishi, ekvivalentlik nuqtasidan oldin va keyingi holatlar, titrlash 
chizmasidan qilinadigan xulosalar). 
88.Argentometriya: Gey-Lyussak, Mor, Folgard va Fayans usullari.
89.Kompleks birikmalarning hosil bo‟lishi, analizdagi ahamiyati. 

---

26 
90.Titrlashning kompleksonometriya usuli. Usulning mohiyati, ishchi eritmalari va indikatori, 
titrlash egri chizig‟i. Titrlash natijalarini hisoblash. Qo‟llanilish sohasi. Titrlash egri chiziqlariga 
ta‟sir etuvchi omillar. 
91.Kompleks birikmalar barqarorligini analizda qo‟llanilishi (kompleks birikma, koordinasion son, 
kompleks hosil qiluvchi, ligand, tabiati va barqarorligi, barqarorlik va beqarorlik konstantalari, 
ifodalanishi, bosqichli dissosiasiya). 
92.Eritmadagi Na
+
, Ca
2+
, Fe
3+
, NO
3
-
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
93.Eritmadagi Mg
2+
, Al
3+
, SO
4
2-
, Cl
-
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
94.Eritmadagi Sr
2+
, Cr
3+
, Cl
-
, S
2
O
3
2-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
95.Eritmadagi NH
4
+
, Ca
2+
, Al
3+
, Cl
-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
96.NH
4
Cl va Hg(NO
3
)
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang.
97.NaNO
3
va CuSO
4
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
98.LiCl va Mn(NO
3
)
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
99.BaCl
2
va Al(NO
3
)
3 
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
100.NiCl
2
va ZnSO
4
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
101.CaCl
2
va ZnSO
4
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
102.MgCl
2
va CuSO
4 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
103.MgSO
4
va SnCl
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
104.Eritmadagi Sr(NO
3
)
2
, Pb(CH
3
COO)
2
larni analiz qilish sxemasini keltiring. 
105.Eritmadagi Sn
2+
, Bi
3+
, Ba
2+
, Cl
-
ionlarini analiz qilish sxemasini keltiring.
106.Eritmadagi Mg
2+
, Cu
2+
, NO
3
-
, Cl
-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
107.Eritmadagi NH
4
+
, K
+
, Ba
2+
, Cl
-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
108.MgCl
2
va AlCl
3
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
109.NH
4
Cl va CaSO
4
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
110.CaSO
4
va FeCl
2
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
111.BaCl
2
va FeCl
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini tenglamalar bilan 
izohlang. 
112.Mn(NO
3
)
2
va AgNO
3 
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
113.Mg(NO
3
)
2
va CuCl
2
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
114.MgCl
2
va Cd(NO
3
)
2
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
115.CaCl
2
va FeSO
4
aralashmadagi kation va anoinlarni topish sxemasini keltiring. 
116.Eritmadagi ammoniy, natriy, magniy, xlorid ionlarini analiz qilish sxemasini keltiring. 
117.Eritmadagi natriy, kalsiy, kumush, nitrat ionlarini analiz qilish sxemasini keltiring. 
118.Eritmadagi Al
3+
, Mn
2+
, SO
4
2-
, Ag
+
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
119.Mg
2+
, Co
2+
, Cu
2+
, Cl
-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
120.Mis sulfat va natriy xlorid aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
121.KNO
3
va CrCl
3 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
122.Kaliy sulfat va kadmiy nitrat eritmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
123.Na
2
CO
3
va NiCl
2 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
124.CaCl
2
va Cr(NO
3
)
3
ralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
125.Ba(NO
3
)
3
va AlCl
3
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
126.Mn(NO
3
)
2
va AgNO
3
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
127.CrCl
3
va K
3
PO
4 
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
128.Eritmadagi Cl
-
, NO
3
-
, Cu
2+
, Na
+
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
129.Eritmadagi Mg
2+
, Ca
2+
, Cr
3+
, NO
3
- 
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
130.Eritmadagi Li
+
, Na
+
, K
+
, Mn
2+
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
131.Ertimdagi magniy, bariy, alyuminiy, nitrat ionlarini topish sxemasini keltiring. 

---

27 
132.KNO
3
va FeCl
3 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
133.BaCl
2
va Cu(NO
3
)
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
134.Eritmadagi ammoniy, magniy, alyuminiy, xlorid ionlarini topish sxemasini keltiring. 
135.LiCl va Mn(NO
3
)
2 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
136.CaSO
4
va FeCl
2 
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
137.Eritmadagi Cl
-
, NO
3
-
, Cu
2+
, Na
+
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
138.Eritmadagi NH
4
+
, Ca
2+
, Fe
2+
, NO
3
- 
ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
139.Eritmadagi Sr
2+
, Cr
3+
, Cl
-
, S
2
O
3
2- 
ionlarni topish sxemasini keltiring. 
140.NH
4
Cl va Hg(NO
3
)
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
141.Eritmadagi ammoniy, kalsiy, alyuminiy, xlorid ionlarini topish sxemasini keltiring. 
142.Eritmadagi magniy, alyuminiy, sulfat, xlorid ionlarni analiz qilish sxemasini keltiring. 
143.NiCl
2
va ZnSO
4
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
144.LiCl va Mn(NO
3
)
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
145.NaNO
3
va CuSO
4
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
146.MgSO
4
va SnCl
2
aralashmasidagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
147.BaCl
2
va Al(NO
3
)
3 
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
148.CaCl
2
va ZnSO
4 
aralashmasini analiz qilish sxemasini keltiring. 
149.MgCl
2
va CuSO
4
aralashmadagi kation va anionlarni topish sxemasini keltiring. 
150.Eritmadagi natriy, kalsiy, kumush, nitrat ionlarini analiz qilish sxemasini keltring. 
151.Eritmadagi Mg
2+
, Co
2+
, Cu
2+
, Cl
-
ionlarini topish sxemasini keltiring. 
152..500 ml suvda 3,4 g sirka kislota va 3,8 g natriy asetatning eritilishida hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning P
H
qiymati (K
a
=1,74·10
-5
) hisoblansin. 
153.200 g natriy sulfat eritmasi quriguncha bug‟latilgandan so‟ng 12,5 g qoldiq qolgan. Eritmadagi 
natriy sulfatning massa ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari qanday bo‟lgan (ρ=1,052 g/sm
3
). 
154.0,4 M NSOON (K
a
=1,8·10
-4
) eritmasining dissosiasiya darajasi va eritmaning rN qiymatini 
hisoblang. 
155.Massa ulushi 30% bo‟lgan, 0,250 kg massali CuSO
4
eritmasi tayyorlash uchun CuSO
4
·5N
2
O 
dan qancha massa olish kerak? Hosil bo‟lgan eritmaning molyar konsentrasiyasi qanday bo‟lishi 
mumkin (ρ=1,124 g/sm
3
)?
156.500 ml eritmada 12,6 g natriy karbonat erigan bo‟lsa, eritmaning massa ulushi, molyar va 
normal konsentrasiyalari qanday bo‟ladi (ρ=1,058 g/sm
3
)? 
157.Agar eritmaning rN qiymati 9,4 bo‟lsa, bariy gidroksid eritmasidagi bariy va gidroksid 
ionlarining konsentrasiyalari qanday bo‟ladi? 
158.50 ml 0,2 M sirka kislota va 50 ml 0,3 M natriy asetat aralashtirilganda hosil bo‟lgan bufer 
eritmani P
H
qiymatini hisoblang (K=1,74·10
-5
). 
159.Zichligi 1,14 g/ml (ω=20%) bo‟lgan sulfat kislota eritmasining normal va molyar 
konsentrasiyalari topilsin. 
160.Tarkibida 0,05 g/l BaCl
2
·2H
2
O bo‟lgan bariy xlorid eritmasidan Va
2+ 
ni cho‟ktirish uchun 2N 
sulfat kislota eritmasidan necha ml talab etiladi (
=1,08·10
-10
)? 
161.[OH
-
]=0,7 mol/l bo‟lgan NH
4
OH eritmasining konsentrasiyasi, eritmaning P
H
va rON 
qiymatlari topilsin. 
162.500 ml suvda 2,86 g sirka kislota va 3,72 g natriy asetat eritilishidan hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning rN qiymati (K
a
=1,74·10
-5
) hisoblansin. 
163.Magniyni Mg
2
P
2
O
7
shaklida aniqlashda 0,5664 g tortiladigan shakl hosil bo‟lishi uchun qancha 
massa Mg(NO
3
)
2 
olish kerak? 
164.400 g kaliy xlorid eritmasi quriguncha bug‟latilganda 1,98 g tuz qolgan bo‟lsa, uning massa 
ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari qanday bo‟lgan (ρ=1,00 g/sm
3
)? 
165.0,25 M NSOON (K=1,8·10
-4
) eritmasining dissosiasiya darajasi va eritmaning P
H
qiymatini 
toping. 
166.20 % li 0,35 kg massali magniy sulfat eritmasi tayyorlash uchun suvsiz MgSO
4 
va 
MgSO
4
·7H
2
O dan qancha massadan olish kerak? 
167. P
H
qiymati 10,2 bo‟lgan bariy gidroksid eritmasidagi bariy va gidroksid ionlarining 
konsentrasiyalari qanday bo‟ladi? 

---

28 
168.HF ning qanday konsentrasiyaisda α=40% bo‟ladi (K=1,8·10
-4
)? 
169.700 ml suvda 62 g chumoli kislota va 68 g natriy formiat eritilganda hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning rN qiymati (K=1,8·10
-4
) hisoblansin. 
170.Zichligi 1.46 g/ml, masa ulushi 56.41% bo‟lgan sulfat kislota eritmasining normal va molyar 
konsentrasiyalari topilsin. 
171.20 ml 0,2M NSOON va 80 ml 0,4M natriy formiat aralashtirilganda hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning rN qiymatini hisoblang (K=1,8*10
-4
) 
172.Tarkibida 3,26 g/l BaCl
2
*2H
2
O bo‟lgan bariy xlorid eritmasidan bariy ionining cho‟ktirish 
uchun 2,3N sulfat kislota eritmasidan qancha ml talab etiladi (K
sBaSO4
=1,08*10
-10
)? 
173.Ftorid kislotaning qanday konsentrasiyasida dissosiasiya darajasi 15% bo‟ladi? (K=6,8*10
-4
) 
174.[H
+
]=3·10
-4
mol/l, C
HCl
=? pH=? pOH=? [OH
-
]=? 
175.200 g magniy sulfat eritmasi quriguncha bug‟latilgandan so‟ng 21 g tuz qolgan bo‟lsa, uning 
massa ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari qanday bo‟lgan (zichligi 1.056 g/ml)? 
176.700 ml suvda 4,5 g ammiak va 8,4 g ammoniy xlorid eritilganda hosil bo‟lgan bufer eritmaning 
P
H
qiymati (K
a
=1,74*10
-5
) hisoblansin. 
177.0,06 M NSOON (K=1,8*10
-4
) eritmasining dissosiasiya darajasi va rN qiymatini hisoblang. 
178.rN qiymati 10,08 bo‟lgan bariy gidroksid eritmasida bariy va gidroksid ionlari konsentrasiyasi 
qanday? 
179.2.0 kg massali, massa ulushi 35% bo‟lgan FeSO
4 
eritmasini tayyorlash uchun FeSO
4 
va 
FeSO
4
*7N
2
O dan qancha massada olish kerak? 
180.Magniyni magniy pirofosfat shaklida aniqlashda 1,9346 g tortiladigan shakl hosil bo‟lishi 
uchun qancha MgCl
2
*6H
2
O olish kerak. 
181.[H
+
]=2.7*10
-2 
, C
HCl
=? pH=? pOH=? [OH
-
]=? C
HCOOH
=? 
182.Zichligi 1,24 g/ml, 32,61% lik sulfat kislota eritmasining, molyar va normal konsentrasiyalari 
topilsin. 
183.75 ml 0,5 M ammoniy gidroksid va 25 ml 0,2 M ammoniy xlorid aralashtirilganda hosil 
bo‟lgan bufer eritmani rN qiymatini hisoblang (K=1,8*10
-5
). 
184.Tarkibida 1,5*10
-4 
g/l BaCl
2
*2H
2
O bo‟lgan bariy xlorid eritmasidan Ba
2+ 
ni cho‟ktirish uchun 
1N natriy sulfat eritmasidan necha ml talab etiladi (K
s
, 
BaSO4
=1,08*10
-10
)? 
185.HF ning qanday konsentrasiyasida dissosiya darajasi 30% bo‟ladi? (K=6,8*10
-4
) 
186.[H
+
]=2,5*10
-4
, C
HCl
=? pH=? pOH=? [OH
-
]=? 
187.250 g kalsiy xlorid eritmasi quriguncha bug‟latilgandan so‟ng 1,059 g tuz qolgan bo‟lsa, uning 
massa ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari qanday bo‟lgan? 
188.500 ml suvda 4,8 g sirka kislota va 4,3 natriy asetat eritmais eritilishida hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning rN qiymati (K
a
=1,74*10
-5
) hisoblansin. 
189.0,05 M SN
3
SOON (K=1,74*10
-5
) eirtmasining dissosiya darajasi va P
H
qiymatini hisoblash. 
190.500 ml eritmada 3,10 g natriy karbonat erigan bo‟lsa, eritmaning massa ulushi, molyar va 
normal konsentrasiyalari qanday bo‟ladi (zichlik 1 ga teng deb oling)? 
191.[OH
-
]=0,9*10
-4
, C(NH
4
Cl)=? pH=? pOH=? [H
+
]=? C
NaOH
=? 
192. P
H
qiymati 9,16 bo‟lgan kaliy gidroksid eritmasidagi kaliy va gidroksid ionlari konsentrasiyasi 
qanday bo‟ladi? 
193.0,15 M S
2
N
5
SOON (K=1,35*10
-5
) eritmasining dissosiya darajasi va P
H
qiymatini hisoblang. 
194.rN=4,7 bo‟lgan eritmadagi quyidagi qiymatlar topilsin: S(NH
4
OH)=? pOH=? [H
+
]=? [OH
-
]=? 
195.Zichligi 1,14 g/ml bo‟lgan sulfat kislota eritmasining massa ulushi, normal va molyar 
konsentrasiyalari topilsin. 
196.Zichligi 1,46 g/ml bo‟lgan 55,5% li sulfat kislota eritmasining molyar va normal 
konsentrasiyalari hamda titri topilsin. 
197.0,5 M NSOON (K
a
=1,8*10
-4
) eritmasining dissosiasiya darajasi va eritmaning rN qiymatini 
hisoblang. 
198.500 ml suvda 4,0 g sirka kislota va 4,8 g natriy asetat eritilishidan hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning rN qiymati (K
a
=1,74*10
-5
) hisoblansin. 

---

29 
199.0,500 kg massali massa ulushi 24% bo‟lgan mis sulfat eritmasini tayyorlash uchun mis 
kuporosidan qancha massa olish kerak. Hosil bo‟lgan eritmaning molyar konsentrasiyasi qanday 
bo‟lishi mumkin? 
200.Agar eritmaning P
H
qiymati 9,8 bo‟lsa, bariy gidroksid eritmasidagi bariy va gidroksid 
ionlarning konsentrasiyalari qanday bo‟ladi? 
201.400 g natriy sulfat eritmasi quriguncha bug‟latilganlan so‟ng 14,2 g qoldiq qolgan, natriy 
sulfatning eritmadagi massa ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari, titri qanday bo‟lgan 
(zichlik 1 g/ml)? 
202.0,5 kg massali 25% li mis sulfat eritmasini tayyorlash uchun mis sulfat va mis kuporosidan 
qancha massadan olish kerak? 
203.Zichligi 1,19 g/ml massa ulushi 35% bo‟lgan xlorid kislota eritmasining normal, molyar 
konsentrasiyalari va titrini toping. 
204.500 ml eritmada 10,6 g natriy karbonat erigan bo‟lsa, eritmaning massa ulushi, molyar va 
normal konsentrasiyalari qanday bo‟ladi? 
205.Tarkibida 0,05 g/l BaCl
2
*2H
2
O bo‟lgan bariy xlorid eritmasidan bariy ionini cho‟ktirish uchun 
2N sulfat kislota eritmasidan necha ml talab etiladi? (K
s,BaSO4
=1,08*10
-10
) 
206.20 ml 0,1 M CH
3
COOH va 90 ml 0,3 M natriy asetat aralashtirilganda hosil bo‟lgan bufer 
eritmaning pH qiymatini hisoblang (K=1,74*10
-5
). 
207. Ftorid kislotaning qanday konsentrasiyasida dissosiasiya darajasi 40% bo‟ladi? (K=1,8*10
-4
) 
208. 640 g magniy sulfat eritmasi quriguncha bug‟latilgandan so‟ng 40 g tuz qolgan bo‟lsa, uning 
massa ulushi, molyar va normal konsentrasiyalari hamda titri qanday bo‟lgan? (zichlik 1 ga teng). 
209. 0,12 S chumoli kislota (K=1,8*10
-4
) eritmasining dissosiasiya darajasi va P
H
qiymatini 
hisoblang. 
210.Magniyni magniy pirofosfat shaklida aniqlashda 0,6446 g tortiladigan shakl hosil bo‟lishi 
uchun qancha massa magniy nitrat olish kerak? 
211.[OH
-
]=0,9 mol/l bo‟lgan ammoniy gidroksid eritmasining konsentrasiyasi, eritmaning P
H
va 
pOH qiymatlari topilsin.