|
|
|
MODUL / FAN SILLABUSI
Geografiya va ekologiya fakulteti
5A630101 – Atrof muhit muhofazasi (tarmoqlar va sohalar bo`yicha)
|
|
“Tasdiqlayman”
SamDU oʻquv ishlari boʻyicha prorektori:
__________ A.S.Soleev
“__”______2021 yil
M.Oʻ.
|
|
Fan nomi:
|
Suv resurslarini muhofaza qilish
|
Fan turi:
|
Majburiy fan
|
Fan kodi:
|
SRMQM1004
|
Yil:
|
2021-2022
|
Semestr:
|
2
|
Taʼlim shakli:
|
Kunduzgi
|
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:
|
120
|
Maʼruza
|
26
|
Amaliy mashg‘ulotlar
|
34
|
Laboratoriya mashg‘ulotlari
|
-
|
Seminar
|
-
|
Mustaqil taʼlim
|
60
|
Kredit miqdori:
|
4
|
Baholash shakli:
|
Imtihon
|
Fan tili:
|
O‘zbek
|
Fanning maqsadi (FM)
|
FM1
|
Suv resurslari va ularning tarqalish qonuniyatlari bilan tanishish va tegishli xulosalar chiqarish. Suv resurslarining muxofazasida suv qayta tiklash imkoniyatlarini baholash. Suvdan oqilona foydalanish
|
FM2
|
Suv resurslarining ifloslanish manbalari va suvdan qayta foydalanish imkoniyatlarini baholash va tegishli xulosalar chiqarish. Ishlab chiqarish va xalq xo‘jaligida suvdan foydalanishda ilmiy yondashish
|
Fanni oʻzlashtirish uchun zarur boshlangʻich bilimlar
|
|
1.
|
Suv resurslarini muxofaza qilish fanini o‘rganish jarayonida magistrantlar quyidagilarni bajara olishi lozim:
- Suvlardagi sifat o`zgarishlar fanining metadologik va nazariy asoslarini, boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi haqida tasavvurga ega bo‘lishi;
- Gidrologik tadqiqot usullari; laboratoriyada taxlil kilish usullari; quduqlarda kimyoviy elementlarning tarqalishi va taqsimlanishi; litosfera, atmosfera, gidrosferaning bog`liqligi; yer osti suvlarining dinamikasi; yer osti suvlarining kimyoviy tarkibi; yer osti suvlarining yotish xolatini bilishi va ulardan foydalana olishi
- gruntlar xolatidan kelib chiqib yer osti suvlarining xalk xo‘jaligida foydalanish imkoniyatlarini baholashi, zarur xollarda yer osti suvlari xaritasini tuza olish va undan foydalanish kunikmalariga ega bulishi kerak.
|
|
2.
|
“Suv resurslarini muxofaza qilish” fanini o‘rganish jarayonida magistrant Mavjud suvlar va ularning tarqalishi haqida bilishi;
- Suv resurslari tushunchasi va Suv resurslarining ahamiyati, Suv resurslari shakllanadigan tog‘ jinslari,
Suv resurslari ifloslovchi manbalar, Mineral yer osti suvlari, Termal yer osti suvlari, Sanoat maqsadlarida ishlatiladigan yer osti suvlari buyicha bilimga ega bulishi va undan foydalana olish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;
- olingan barcha ma’lumotlarni tahlil qilgan holda tegishli xulosalar chiqarish hamda zarur hollarda prognozlar berish malakalariga ega bo‘lishi kerak.
|
|
Taʼlim natijalari (TN)
|
|
Bilimlar jihatidan:
|
TN1
|
- Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to‘la o‘zlashtirish.
|
TN2
|
- Suv resurslari taxlil natijalarini to‘g‘ri aks ettira olish, o‘rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish.
|
TN3
|
- Suv resurslaridagi sifat o`zgarishlar va gidrogeologiya fanini tinglagan magistrantlar yer osti suvlarining sifatini ajrata olish va muxofaza qilish ko‘nikmalariga ega bo‘ladi.
|
Fan mazmuni
|
|
Mashgʻulotlar shakli: maʼruza (M)
|
|
|
Suv resurslarini muxofaza qilish fanining maqsad vaziflari
|
2
|
|
Yerda suvning paydo bo‘lishi haqidagi farazlar
|
2
|
|
Suvning tabiatdagi aylanma harakati va uning miqdoriy tavsiflari
|
2
|
|
Markaziy Osiyo va O‘zbekiston Respublikasining suv resurslari
|
4
|
|
Jahondagi suv xo‘jaligi muamolari
|
2
|
|
Suv xo‘jaligi majmuasini barpo qilish zarurati va ahamiyati
|
2
|
|
Suv xo‘jaligining tizimining arid mintaqadagi o‘ziga xosligi
|
2
|
|
Suv resurslarining sifatini boshqarish zarurati, turlari, usullari
|
2
|
|
Katta hududlarda suv oqimini qayta taqsimlashning ilmiy asoslari
|
2
|
|
Transchegaradosh, davlatlararo va mahalliy suv ob’ektlari masalalari
|
2
|
|
Suv resusrlarini muhofaza qilishning ilmiy, ekologik, va huquqiy asoslari
|
2
|
|
Suv resurslarini muhofaza qilish tadbirlari
|
2
|
Mashgʻulotlar shakli: Amaliy (A)
|
|
A1
|
Geografik qobiqda suvning roli bo‘yicha ilmiy xulosalar tayyorlash
|
2
|
A2
|
Yevropaning yirik daryolari katalogini tuzish va katalogi asosida xulosalar ishlab chiqish
|
2
|
A3
|
Osiyoning yirik daryolari katalogini tuzish va katalogi asosida xulosalar ishlab chiqish
|
2
|
A4
|
Osiyoning suv defitsiti kuzatiladigan hududlari bo‘yicha keyslarga maxsus harita ishlab chiqish va xulosalar berish
|
4
|
A5
|
Afrikaning yirik suv havzalari ro‘yxatini ishlab chiqish va suvdan foydalanish xolati bo‘yicha ilmiy xulosalar berish.
|
4
|
A6
|
Suvdan foydalanish bo‘yicha nizoli vaziyatlarda jahon tajribasini qo‘llash imkoniyatlari (keys)
|
4
|
A7
|
Suvdan foydlanish va muxofaza qilishda Shimoliy Amerika mintaqasi tajribasi bo‘yicha hisobot tayyorlash
|
4
|
A8
|
Suv resurslaridan foydlanish va suvni muxofaza qilishda Janubiy Amerika mintaqasi tajribasi bo‘yicha hisobot tayyorlash
|
4
|
A9
|
Markaziy Osiyo davlatlari gidrografik to‘rini ishlab chiqish
|
4
|
A10
|
O‘zbekistonning suv resurslari va ulardagi ifloslanish darajalari haritasini ishlab chiqish
|
4
|
FANDAN BAHOLASH MEZONI VA TARTIBI
Yer osti suvlaridagi sifat o`zgarishlar fanidan talabalar bilimini baholash “Samarqand davlat universitetida ta’limning kredit tizimi sharoitlarida talabalar bilimini nazorat qilish tartibi va baholash mezonlari to‘g‘risida yo‘riqnoma”ga asosan amalga oshiriladi. Fan ajratilgan jami kredit (soat) miqdori: 4 (120 s).
Nazorat turi
|
Ajratilgan jami ball
|
Nazorat (topshiriq) shakli
|
Ballarning taqsimlanishi
|
Saralash bali
|
Oraliq
nazorat
|
50 ball
|
Nazorat ishi:
Yozma ish (2 ta savol)
Yozma ish (2 ta savol)
|
20 ball
10 ball
10 ball
|
30 ball
|
Talaba faolligi (amaliy darslardagi)
|
10 ball (mashg‘ulotlar soniga bo‘linadi)
|
Mustaqil ish
|
20 ball (topshiriqlar soniga bo‘linadi)
|
Yakuniy
nazorat
|
50 ball
|
Yozma ish (5 ta savol)
yoki
Test (50 ta savol)
|
50 ball (har bir savolga 10 balldan)
50 ball (har bir savolga 10 balldan)
|
30 ball
|
Fan bo‘yicha yuqorida keltirilgan nazoratlarda to‘plangan reyting umulashtiriladi hamda yakunda ballar 5 baholik tizimga quyidagicha konvertatsiya qilinadi:
87-100 ball – 5 (a’lo);
73-86 ball – 4 (yaxshi);
60-72 ball – 3 (qoniqarli);
0-59 ball - 2 (qoniqarsiz).
Asosiy adabiyotlar
|
|
X.I.Valiyev, Sh.O.Muradov, B.M.Xolbayev. Suv resurslaridan mukammal foydalanish va muhofaza qilish. 2-nashri.-T.: «Fan va texnologiya», 2010, 168 bet.
|
|
Бородавченко И.И. Охрана водных ресурсов. - М., «Колос», 1979..
|
|
Ушак о в Е.П. и др. Водные ресурсы: рациональное использование. - М., «Экономика», 1987..
|
|
Yusupov G.U . Xolboyev В.М. Geologiya va gidrogeologiya asoslari. Ikkinchi nashri.-T.: «Yangi asravlodi», 2005, 384 b.
|
|
Зекцер И.С. Подземные воды как компонент окружающей среды. –М.: Научный мир, 2001. – 328 с.
|
Tavsiya qilinadigan qoʻshimcha adabiyotlar
|
|
Водные ресурсы, качество поверхностных вод и водопотребление в странах «Восточного партнерства» Доклад на основе показателей Люксембург: Бюро публикаций Европейского Союза, 2020 ISBN 978-92-9480-289-7 doi:10.2800/088732 European Environment Agency Kongens Nytorv 6 1050 Copenhagen K Denmark.
|
|
Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси. Т.- “Ўзбекистон”. – 2017 й
|
Dastur mualliflari:
|
Xaydarov S.A.
|
E-mail:
|
haydarovsafarboy@gmail.com
|
Tashkilot:
|
Samarqand davlat universiteti, “Gidrometeorologiya” kafedrasi
|
Kafedra mudiri: dots. Xaydarov S.A.
Mazkur modul Geografiya va ekologiya fakulteti kengashining 2021 yi 31 maydagi 10-sonli yigʻilishida koʻrib chiqilgan va tasdiqlangan.
Kengash raisi: dost. A.Ravshanov
M.Oʻ.
“Kelishilgan”
SamDU oʻquv uslubiy boshqarma boshligʻi:
______________ B.S.Alikulov
“__”_______2021 yil
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
