Modernization of Higher Education in Central Asia through New Technologies (HiEdTec)

Central Asia through New Technologies 
(HiEdTec)
3 
standartga asosan kompyuter tarmoqlari loyihalansa, o’sha tizim ichidagi qurilmalar 
o’zaro ma’lumot almasha oladi, OSI asosidagi tarmoq bilan esa ma’lumot almasha 
olmaydi, sababi uning standarti boshqacha. Quyida 1-rasmda kompyuter tarmoqlari 
OSI modeli asosida qurilgan arxitekturasi keltirilgan. 
(a)
(b) 
(c) 
1-rasm. a) Internet, b) kompyuter va c) telefon tarmoqlarining arxitekturalari 
Boshqacha qilib aytadigan bo’lsa, turli xil tarmoq arxitekturalari ko’plab 
standartlar asosida ishlab chiqiladi, masalan, matnni formati, matni raqamli 
ko’rinishga o’zgartirish, raqamli matnni signal ko’rinishiga o’zgartirish yoki 
aksincha, signalli axborotlarni simsiz muhitda uzatish, qabul qilish jarayonlari 
ma’lum standartlar asosida ishlab chiqiladi. Tasavvur qiling ikki standart asosida 
ishlab chiqilgan tizim orasida ma’lumot almashish qanchalar murakkab bo’ladi. 
Shuning uchun ham global tarmoqlarni loyihalash va qurish uchun yagona 
standartdan foydalanish har doim afzal hisoblanadi. Bu xuddi ko’plab millatlarni 
bitta zalda ingliz tilida gaplashishi qanchalik osonligini ko’rsatadi. Agar har bir 
millat o’zining tilada gaplashsa, ularni tushunish uchun qancha tarjimon kerak 
bo’ladi yoki ba’zi tillar uchun tarjimon topilmasligi ham mumki. Shuning uchun 
ham tarmoqlarni qurishda yagona arxitekturaga asoslanish tarmoqni sodda va kam 

---

Modernization of Higher Education in 
Central Asia through New Technologies 
(HiEdTec)
4 
xarajatlar asosida qurish imkoniyatini beradi. Tarmoq elementlari va pog’onali 
arxitektura. 
3.
 
Tarmoq elementlari va pog’onali arxitektura. 
Kompyuter tarmoqlarida tarmoq elementi - bu bir yoki bir nechta fizik 
qurilmalarni birlashtirgan holda boshqadigan ob’ekt hisoblanadi. Bu tarqatilgan 
qurilmalarni bitta boshqaruv tizimidan foydalangan holda yagona usulda 
boshqarishga imkon beradi. Quyidagi rasmda keltirilgan har bir qurilma tarmoq 
elementi bo’ladi oladi. 
2-rasm. Tarmoq elementlari 

---